InfoHub Logo

Atyraý oblysy Atyraý qalasy Erkinqala
Erkinqala orta mektebiniń 3 ǵ synyp oqýshysy
Baǵytjan Arsen Anýaruly

Jospary:

Kirispe bólim
a) Uly Jeńis sóziniń qasıeti
Negizgi bólim
á) Atalar men arýlar  soǵysqan kún
b) Uly Jeńis bizderge berilgen úlken syı
Qorytyndy bólim
v) Uly Jeńis ulaǵatyn  jalǵastyrý mindetimiz
 

Bizdiń babalarymyz  ulttyń bolashaǵyn, keler urpaǵyn, bizdi qorǵady. San taraptan suqtanǵan jat jurtqa Atamekenniń qarys qadamyn da bermeı, urpaǵyna mıras etti.

N.Á.Nazarbaev

Jyl saıyn mamyr aıy bastalǵanda Uly Jeńis kúnin atap ótemiz. Bizdiń elimiz  ǵana emes barlyq álem toılaıdy. Telearnalardyń bárinde osy qasıetti kúnge arnalǵan ánder jiberiledi, batyr atalarymyzdyń, analarymyzdyń erligin nasıhattaıtyn kınolar kórsetilip jatady. Kınolardy kórgen kezde Otanyn qorǵaǵan jaýyngerlerdiń erliginen júregim qatty aýyrady. Meniń kishkene júregim keýdeme syımaı qatty soǵyp, ákeme tyǵyldym. Teledıdardyń arǵy jaǵyndaǵy tankiler qazir kelip qalatyndaı, úreı týdy. Árdaıym Jeńispen bitetin sol kınolardy kórip bolǵan kezde, bizdi jaýdan qorǵaǵan atalarǵa ishteı rıza bolamyn. Jaýdy ózim jeńgendeı, ózimnen ózim qýanyp, kóńilim kóterilip ketedi. Osy sezimimdi ákeme aıttym. Ákem: «Balam, bul - Uly Jeńistiń qasıetti rýhy. Qan maıdanda qaza bolǵan ár jaýyngerdiń jaýdy jeńip eline oralýdy asyǵa kútken saǵynysh sezimi. Biz Jeńis kúnin toılaǵan kezde, sol jaýyngerlerdi eske alýymyz kerek, solardyń ańsaǵan Jeńisi men beıbit kúni úshin qýanýymyz kerek» dep jaýap berdi. Men oılanyp qaldym.

1941 jyly 22 maýsymda tańǵy saǵat tórtte beıbit uıqyda jatqan elge fashıser tutqıyldan shabýyl jasap, Uly Otan soǵysy bastalypty. "Fashıser" degen "nemis" degen ulttardyń ishindegi aram pıǵyldy adamdar eken. Orys, tatar, qazaq, ózbek, qyrǵyz, ýkraın sekildi elder jaýmen soǵysqan. Sol adamdardyń kesirinen bizdiń atalarymyz ben analarymyz jap-jas kúılerinde qoldaryna qarý alyp soǵysqa qatysqan. Olar úlken-úlken tankilerge qarsy shaýyp, oq atqan jaý pýlemetiniń únin óshirý úshin keýdelerin otqa tosqan. Tutqynǵa tússe de berilmegen. Tipti jaý qolyna tutqynǵa túspeý úshin jaý áskerimen birge ózderin jaryp jibergen. Osylaı  barlyq elder birigip jaýdy jeńgen.

Soǵysta kóptegen jaýyngerler bizge beıbit ómir syılaý úshin kóz jumdy. Biz qazirgi kúni solardyń ómirimen kelgen tynysh, jarqyn kúnde ómir súrip jatyrmyz. Sondyqtan da bizder  jaqsy oqyp, tártipti bolýymyz qajet. Osydan 80 jyl buryn jeńis kúnin jaqyndatqan jaýyngerlerdiń erligin ólsheý múmkin emes. Qan maıdanda ajalmen alysqan ata-apalarymyzdyń birge syılaǵan qundy syıyna alǵys aıtyp qana qoıý múmkin emes. Qazirgi kezde de teledıdardan soǵys bolyp jatqan elderdi kórgende el tynyshtyǵy úshin soǵysqan ata-apalarǵa ishteı myń alǵys aıtamyn. 

Mektepten Baýyrjan Momyshuly, Málik Ǵabdýllın, Tólegen Toqtarov syndy atalarymyz ben Mánshúk, Álıa, jáne ushqysh Hıýaz apalarymyzdyń erligi týraly bildik. Soǵysty kózimen kórgen ardagerler azaıyp barady. Sondyqtan jeńistiń qalaı kelgenin umytpaı, ózimizden keıingi balalarǵa aıtyp jetkizýimiz kerek. Biz Jeńis kúniniń qasıetin, mańyzdylyǵyn júregimizde saqtaýǵa mindettimiz. Elimizde beıbitshilik saqtalsyn. Táýelsiz elimizdiń jarqyn bolashaǵyn óz bilimimiz ben birligimizdiń arqasynda saqtaýıymyz qajet.

---