InfoHub Logo

Meshitbaı Juldyz Nurtaıqyzy

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń 1-kýrs magıstranty 

Ǵylymı jetekshisi: Tólebaev Turǵanjan Ábeýuly t.ǵ.d, profesor

«Tarıhyńdy bilmeseń keleshegińdi boljaı almaısyń» degen naqyl sóz bárimizge belgili. Bul degenimiz, arhıv qoınaýynda jatqan árbir qundy derekter men árbir tarıhı qujattar elimizdiń búgini men bolashaǵy úshin óte mańyzdy. 

Elimiz táýelsizdik, egemendik mártebesin alǵan kezinen bastap-aq qoǵam men memlekette jańa tarıhı derekterdi izdep tabý, olardy ár túrli taqyryptyq jınaqtarda basyp shyǵarý prosesi tolyqqandy iske asa bastady. Halqymyzdyń  otanshyldyq sezimi men ulttyq birligin qalyptastyrýǵa, elimizdiń tarıhyn tolyqqandy zertteýge, sol tarıhı qujattardy jarıalaı otyryp, bolashaq urpaǵymyzǵa mol mura retinde qaldyrý bizdiń arhıvıst, arheograf mamany retinde basty mindetimiz dep bilemiz. Bul prosesteri iske asyrýǵa Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq memlekettik muraǵatynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti muraǵatynda, Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq kıno-fotoqujattar men dybys jazbalar arhıvinde júrgizilip jatqan qarqyndy arheografıalyq izdenis jumystary naqty dálel. Olar az ýaqyt ishinde Qazaqstannyń jańa jáne qazirgi zaman tarıhynyń eń ózekti jáne zerttelmegen aspektilerine arnalǵan birqatar arnaýly tarıhı-qujattyq jınaqtar daıyndap, jarıalady.

Arhıvtegi qujattardy jarıalaý, olardy zertteý tarıh ǵylymynyń zertteýlerine sáıkes kelýi tıis. Alaıda ony izdeý, qujattardy saraptaý, tolyqtyǵyn anyqtaý jumystaryn arheograf jáne arhıvıst mamandary iske asyrady. Osyǵan baılanysty qujattyq jarıalanymdardyń jarıalanýyna taldaý jasaıtyn bolsaq, onyń ishinde ásirese jýrnal betinde jaryq kórgenderi jaıly O.V. Naýmov: «Ókinishke oraı, ǵylymı-arheografıalyq jumysta tájirıbeniń azdyǵy qujatty jarıalaýǵa ázirleý barysynda baıqalady, olar negizinen mynalar: birtutastyq saqtalmaıdy, keıde birjaqtylyq baıqalady, úzindi túrinde berý jıi ushyrasady, basylymdardyń kópshiliginiń keshendiligi buzylady, qujatqa sholý jasaýda qatelikterge jol beriledi» degen.

Bul degenimiz, arhıvtegi mol muralardy jarıalaýǵa daıyndaýda tarıhshylar turǵysynan ǵana emes, sonymen birge basty róldi arhıvıst mamandary iske asyrýy kerek ekendigin kórsetip otyr.

Osyǵan baılanysty ál-Farıbı atyndaǵy QazUÝ- niń, Tarıh, arheologıa jáne etnologıa fakúltetinde AT-muraǵattaný jáne qujattaný mamandyǵynyń magıstranttaryna Arheografıanyń teorıalyq metodologıalyq máseleleri jáne Elektrondy formattaǵy qujattyq jarıalanym pánderi júrgiziledi.

Bul pánderdi meńgerýdegi maqsatymyz, biz birinshi kezekte qujattardy jarıalaýda arhıv salasy turǵysynan  jáne arheografıa salasynyń turǵysynan baǵalaýdy úırenemiz. Arhıv qujattaryn izdeýden bastap, qujattyń mátinimen jumys jasaý, qujattarǵa saraptama júrgizý, qujat qundylyǵyn aıqyndaý jáne qujattyń tolyqtyǵyn baǵalaý,  olardy arheografıalyq turǵyda óńdeý jáne baspaǵa daıyndaýǵa deıingi kezeńderdi iske asyrýǵa úırenemiz. Sonymen qatar, aýdıovızýaldy qujattardy jarıalaýdyń erekshelikterin qazirgi kezdegi zamanaýı aqparattyq tehnologıalar kómegimen elektrondy formatta jarıalaýǵa daıyndaı otyryp, qujat qundylyǵyna baǵa bere alamyz. Olardy basyp shyǵarýǵa ázirleýdiń jańa zamanaýı tehnologıasyn meńgerý qazirgi kezde negizgi mindet bolyp otyr.

Qoryta aıtqanda, biz elimizdiń bolashaǵyn oılaıtyn, onyń damýymen órkendeýine óz úlesin qosatyn arhıvıst mamany retinde bilim alýdamyz. Ál-Farıbı atyndaǵy QazUÝ- niń, Tarıh, arheologıa jáne etnologıa fakúltetinde oqytylyp jatqan bul  pánder tarıhty tolyq bilý úshin, ony halqymyzǵa durys jetkizýge jáne tolyqqandy tarıhı qujattardy durys jarıalaý úshin,  joǵary deńgeıdegi arheograf mamandarynyń kerek ekendigine aıqyn dálel bola alady.  Al arhıvıst mamandar halqymyzdyń janashyrlary men tarıhyn qorǵaýshylar desek, artyq aıtpaımyz!

---