InfoHub Logo

Asan qaıǵy qoıǵa qoshqar qoımaı, jylqyǵa aıǵyr salmaı, býra shógermeı, sıyrdy buqasyz saqtap, maldy úsh jylǵa deıin tý qylyp aýǵan eken. Sol aýyp bara jatqan betinde noǵaıylynyń hany Áz Jánibekke kez bolypty. Buryn úsh toıyna shaqyrǵanda Asan qaıǵy barmaǵan eken. Aýyp bara jatyp kez bolǵan soń, Áz Jánibek aıtypty:

— Buryn bir han bolypty. Hannyń qasynda bir qarasha kedeı úı qonysy bolǵan eken. Hannyń malynyń súmesinen qozy qaryn maı men bir qap qurt alǵan eken. Kúzdi kúni el taýǵa qonar mezgilde, qarasha: «Hanymdy shaqyryp, osy qurt pen maıdyń aldyn tattyryp keteıik. Sonda bizge qalǵany juǵymdy bolar. Hanymǵa tattyrmaı ketken soń berekesi bolmas» — deıdi.

Hanymdy úıine shaqyrsa, qarashanyń úıine kirip shyǵýǵa namys qylyp kerilip, «áne baramyn», «mine baramyn» dep, aqyry barmapty. «Qurt, maıdyń aldyn hanymǵa tattyrmaı ketpeımiz» dep, álgi baıǵustar hanymdy sarǵaıy kútip kóp ýaqyt kóshpeı otyryp qalypty. Kúnderdiń kúninde hanym shyǵyp, qazyhanaǵa baryp qaıtyp kele jatsa, hannyń kisi altyn býrasy qýypty. Hanym sasqanynan, qarasha úıge qoıyp ketipti. Sonda shal baıǵus aıtqan eken:

Shaqyrsa kelmes hanymdy

Býra qýyp keltirdi.

Qaljy-buljy degizbeı

Týra qýyp ketirdi.

Bastaı kór qatyn qurtyńdy,

Sala kór qatyn maıyńdy — depti.

Sol aıtqandaı, úsh toıyma shaqyrdym, kelmediń. Aqyry qadirsiz, aıaqsyz keldiń-aý Asanym!

— Ras aıtasyń, Áz Jánibegim. Oıyń urǵashyǵa aýǵan eken, deıdi Asanqaıǵy. Óz boıymdaǵy aǵat isińe ıe bola almaǵan jan ediń. Sondyǵyńan aıtyp otyrsyń, sen óziń nege toı qyldyń, bilesiń be? Birinshi toı qyldyń, qaraqalpaqtyń qyzy Qarashash sulýdy aldym dep. Ekinshi toı qyldyń, Jaıyq sýdyń boıynan daýyl ótpese, jan ótpetin úı saldyrdym dep. Úshinshi toı qyldyń, Qulandyǵa qý ildirdim dep. Oǵan nesine keleıin dep Asan jyrlap ketipti:

Aı, Jánibek han!

Aıtpasam bilmeısiń,

Jaıylyp jatqan halqyń bar,

Aımaǵyn kózdep kórmeısiń.

Qymyz iship qyzaryp,

Mastanyp qyzyp terleısiń.

Ózińnen basqa han joqtaı,

Eleýrep nege sóıleısiń?

Qorǵan saldyń beınet qyp,

Qyzmetshiń otyr iship-jep.

On san noǵaı búlindi,

Muny nege bilmeısiń?

Quladyn qustyń quly edi,

Tyshqan jep júni túledi.

Aqqý qustyń tóresi,

En jaılap kólde júr edi.

Ańdysyp júrgen kóp dushpan,

Elińe jaý bop keledi.

Qulyń kóp seni óltirer,

Osyny Asan biledi,

Muny nege bilmeısiń?

Osyny kórdim túsimde,

Bil dese bilmeısiń.

Áı, Jánibek! Oılasań.

Qıly-qıly zaman bolmaıma,

Sýda júrgen aq shortan,

Qaraǵaı basyn shalmaı ma?

Muny nege bilmeısiń?

Aıtqan tildi almasań,

Endi meni kórmeısiń!

Asan qaıǵynyń aıtqanyna basyn shulǵyǵannan basqa han dáneme demepti. Sol joly ekeýi dos bolyp, jalǵyz jetim Jánálini surap alyp qalypty.

---