InfoHub Logo

– Sol joly bir el jaqqa baryp qaıtqan saparymda qaıtar kezde poıyzdan qap ketemin be dep azdap alańdaǵanym bar, – deıdi Sabyr shylymyn tutatpaqqa qaltasynan sirińkesin qaraǵyshtap jatyp. – Aýdannyń ortalyǵyndaǵy temirjol vokzalynyń ishinde jolaýshylardyń qarasy da ájeptáýir edi. Mundaıda jolserik ala ketse jaqsy, al ala ketpese she?.. Taǵy da qaıda baryp júrmekpin dep oılanyp turmyn kelip. Jumystan da qap qoımaýym kerek edi. Jumys bolyp tursa ǵana, aqshań bolyp turady ǵoı. Qurylysshynyń jumysy solaı. Poıyz qazir-aq kep qalardaı, poıyz keletin jaqqa alańdap qaraımyn kelip. Biraq poıyzdyń stansıaǵa kep toqtaýyna áli de birshama ýaqyt bar edi. Qaıtse de, osy poıyzǵa aıaq artyp, iligip ketýim kerek bolatyn.
***
Sabyr vokzal ǵımaratynyń esigin tutqasynan ustap tartyp, ishke qaıta endi de, álginde ǵana ózi turyp ketken jolaýshylardyń arasyndaǵy ornyna qaıta kelip jaıǵasty. Sol-aq eken, Sabyrdy syrttaǵy oı taǵy da mazalaı bastady. «Osyndaıda poıyzǵa iligip ketýge járdemdese qoıatyndaı bireý bolsa ǵoı» dep oılady Sabyr. Sosyn óziniń oıyna ózi myrs etip kúldi. Kim bolýshy edi? Vokzal ishinde ózi sıaqty, tanymaıtyn jolaýshylardan basqa kim bar? Kenet esine taǵy birde el jaqqa barǵanyndaǵy ózderine atalas, rýlas bolyp keletin jasy úlkendeý kisi Aımahan aǵasynyń aıtqan áńgimesi túse ketti. Sonda Aımahan Sabyrǵa: «Áı, sen bala qalaǵa ketip qaldyń da, el jaqtaǵy aǵaıynnyń bárin kóp tanı bermeısiń. Aǵaıyn degendi bilip júrý kerek, tanyp júrý kerek. Ana vokzaldyń ishindegi ishki ister qyzmetkerleri otyratyn jerde meniń aýdannyń ortalyǵynda turatyn inimniń balasy jumys isteıdi. Sen bir qysylyp qalyp, kómek kerek bolyp qap jatsa, sol balaǵa bar. Ol bala saǵan kómektesýi tıis. Ol bala ózi bir aǵaıynshyl, baýyrmal jigit», – degen edi.

Sabyr endi sol jigitke barǵysy kelip oqtalyp otyrdy da, ile-shala óz oıynan ózi aınyp qaldy. Tanymaıtyn adamǵa ne dep barmaq? «Osyndaıda izdep kele qoıady ekensizder, ásheıinde aǵaıyn edim dep izdep kelseńizder, qaıda qaldyńyzdar?» dep júrse qaıtpek? Ózi jasy kishi jigitten jasy úlken aǵanyń beti qaıtyp qalyp jatýy qaıbir jaqsy deısiń. Sabyrdy irkip qalǵan da osy oı edi. Biraq sálden keıin ne de bolsa baryp kórmekke bekindi. Endi álgi jigittiń esimin esine túsire alsaıshy. Aımahan aǵasy sol jigittiń esimin kim dep edi? «E, Erkin degen eken ǵoı».

Sabyr ornynan turyp, ishki ister qyzmetkerleri otyratyn bólmege qaraı bettedi. Bólmeniń esigin ashyp, ishke endi. Tórde, ústel basynda bir forma kıgen jigit qaǵaz jazyp otyr eken.

– Erkin osy jerde isteı me? – dedi Sabyr bir túrli batylsyzdaý únmen.

– Erkindi izdeseńiz, otyra turyńyz, – dedi jigit sol qaǵazynan basyn kótermegen kúıi. – Erkin jumys babymen bir jerge shyǵyp ketken. Qazir keledi.

Sonan soń basyn kóterip, Sabyrdyń júzine salqyndaý keıippen qarady da:

– Erkindi nege izdep júrsiz? – dedi qatqyldaý daýyspen.

Sabyr kúmiljı jaýap qatty:

– Jolaýshy edim... Poıyzǵa minip ketýge kómektesip jibere ala ma dep...

Biraq jigit Sabyrdyń bul sózine mán de bergen joq. Qaǵazyn jazýyn jalǵastyra berdi. Sálden keıin qaǵazynan basyn kóterip, Sabyrǵa qarady da:

– Osy siz Asannyń Myrzabaıy emessiz be? – dedi.

Tórde otyrǵan jigittiń aýzynan óziniń rýyn atyn estigende Sabyr kúldi.

– Iá.

Sol-aq eken, tórde otyrǵan jigit kenetten serpilsin de qalsyn:

– Óı, olaı bolsa, aǵasy, poıyzǵa mindim dep esepteı berińiz! Jalpy, Erkin degen inińiz bir baýyrmal, aǵaıynshyl jigit qoı. Bárimiz de birdeı aǵaıynǵa kelgende sondaı edik dep aıta almaımyz. Biraq Erkin – aıryqsha sondaı jigit. Erkinniń aǵaıynǵa kelgendegi sol minezi ózimizge unap turady. Eger osy ishte Erkin bolmaı qalyp, Erkinniń týysy edim dep kelip jatsańyz, bárimiz de sizge kómektesip jiberer edik.

– Osy kúni, – dep jigit odan ári sheshile tústi. – osy jerde istep otyrǵan negizgi jumysymyzdan keıingi bir mindetimiz – Asannyń Myrzabaıyna kómektesip otyrý sıaqty bolyp ketken. Osy ishke bireý Asannyń Myrzabaıy edim dep kelse boldy, ózgemizdiń Asannyń Myrzabaılaryna esh qatysymyz bolmasa da, bárimiz de birdeı óre túregelip, júgire beretin ádet shyǵaryppyz, – dep kúldi jigit.

Jigittiń aıtqan sózine Sabyr da kúldi.

– Ol jumysyńyzdy ýaıymdamaı-aq qoıyńyz, aǵasy. Qazir Erkin inińiz kelsin. Sizdi ózimiz poıyzǵa otyrǵyzyp jiberemiz, – dedi jigit.

Sabyrdyń kóńili endi azdap jaılanaıyn dedi.

Sálden keıin bólmeniń esigi ashylyp, taǵy da bir forma kıgen jas jigit kirip kele jatty.

– Erkin! – dedi tórde otyrǵan jigit esikten kirip kele jatqan áriptes tustasyn kóre sala, beıne bir olja taýyp alǵandaı-aq kóńildi daýyspen qaýqyldaı sóılep. – Taǵy Myrzabaı taptym!

Erkin Sabyrdyń janyna kelip, qol berip amandasty.

– Kim degen kisiniń balasy bolasyz?

Sabyr ákesiniń atyn aıtty.

– Bilem, bilem, – dedi Erkin. – Ol kisi dúnıe salǵan kisi ǵoı?

– Iá, ákeı erterekte qaıtty ǵoı, – dedi Sabyr.

– Bilem, – dedi Erkin taǵy da. – Úıde bári aıtylady ǵoı. Úlkenderdiń bári aıtylyp, tanystyrylyp otyrady. Ómirde oryndary qandaı bolǵandyǵy aıtylady. Sizdiń ákeńizdi de bilem. Jalpy, bylaı ǵoı, aǵasy, bizdi kishkentaıymyzdan tárbıelegende, aǵaıyndy bilip júrińder, tanyp júrińder dep tárbıelegen ǵoı. Ol bir aǵaıynnan birdeńe jyrý úshin emes, aǵaıyndy paıdalanyp qalý úshin emes, qoldaryńnan kep turǵan jerde bir-birlerińe kómekterińdi berip jiberińder dep tárbıelegen. Ol jumysyńyzdy ýaıymdamaı-aq qoıyńyz, aǵasy. Qazir poıyz kelsin, ózimiz sizdi otyrǵyzyp jiberemiz, – dedi Erkin.

Sálden keıin vokzal basyn jańǵyryqtyrǵan daýys poıyzdyń stansıaǵa kep toqtaǵaly jatqandyǵy jóninde habarlaı bastady.

– Júrińiz, – dedi eki jigit osy kezde Sabyrǵa. Sóıtti de, vagonnyń jolserigine kelip:

– Myna kisini barar jerine deıin ala ketińiz. İshińizden oryn bolsa, oryn berińiz. Barar jerine deıin demalyp barsyn, – dedi de, Sabyrǵa qarap:

– Al, aǵasy, jolyńyz bolsyn! Barǵan jerińizge sálem aıtyńyz, – dedi.

Sabyr jolserik bergen orynǵa jaıǵasyp jatyp, bárinen de buryn álgi eki jigittiń ózin buryn-sońdy tanymasa da, kishiktik tanytyp jatqan inilik minezderine razy bolyp jatty.
***
– Qaıtkende de, sol joly álgi eki inishekke razy bolǵanym ras, – deıdi Sabyr sónip qalǵan shylymyn qaıtadan tutatyp jatyp sol jolǵy áńgimesinde. – Men bir úlken, joǵary qyzmette otyrǵan adam da emespin. Biz jumysshymyz. Sol kezde jumysymyz da asa qatty júrińkiremeı jatyr edi. Jumys jaqsy júrip tursa ǵana, aqshań bolyp turady ǵoı. Qurylystyń jumysy solaı. Bul ózi – keńestik kezeńnen kele jatqan qurylys mekemesi. Keńestik áskerdiń qatarynan kelgennen beri osy jerge kelip, sodan beri osy jerde taban aýdarmaı aǵash ustasy bolyp istep kele jatyr emespin be. Adam bir úırenip qalǵan jerinen ajyrap ketkisi kelmeı turady eken. Sol kezde istep júrgender áli de istep júr ǵoı. Bizden zeınetke shyqqandardy da kórip turamyz. Bizdiń ujymnyń da oblys ortalyǵy bolyp otyrǵan osy qaladaǵy talaı ǵımaratta qoltańbasy qalǵan, talaı adamǵa qonys toıyn toılatqan. Biz de ózimizdiń kásibı merekemiz – Qurylysshylar kúnin toılaımyz. Naýryz merekesinde ortalyq alańǵa óz mekememizdiń kıiz úıin tigemiz. Álgi eki jigit ústerine forma kıgen, ekeýi de ıyqtaryna shen taqqan, memleket arnaıy zańmen ókilettik berip qoıǵan jigitter ǵoı. Olarǵa da kisiniń kúni túsip turady. Biraq ekeýiniń de birdeı inilik minezben kishiktik tanytyp, elpildep jatqandaryna razy boldym daǵy. Sondaǵy meniń bar bolǵany – Asannyń Myrzabaıy bolǵanym ǵana.

Myrzabaı atamyz zamanynda úsh áıel alǵan kisi eken. Sol úsh áıeli – onyń keıingi urpaqtary úshin ortaq úsh ana. Sol úsh anadan Myrzabaı atamyz alty ul órbitipti. Sol alty uldyń kindiginen taraǵan urpaq keıin Myrzabaı atty bir rýly elge aınalyp ketken deıdi shejirede. Ózderin qaıdan shyqqan Myrzabaısyńdar degende, Kishi júzdiń ishindegi esimi elge belgili bolǵan Asan atamyzdan shyqqan Myrzabaımyz, Asannan shyǵyp otyrmyz, Asannan taraımyz deıdi eken uly da, qyzy da. Asannyń Myrzabaıy.

Avtordan: Bul áńgimede Kishi júz, Shektiniń ishindegi alty Kishkeneniń biri – Asannan taraıtyn Baımyrza atamyz týraly aıtylyp otyr. Asannyń Baımyrzasy.

---