InfoHub Logo

«Balańnyń atyn ulyq qoı. Kótere alsa ulyq bolsyn» degen qazaqı qaǵıdany berik ustanǵan Dúısenbi qart, jalǵyzy «Espenbet» degende shyǵar jany bólek. Espenbetinen kúteri mol. Ja-ratqannan onyń amandyǵyn jatsa da tileıdi, tursa da tileıdi. Óıtetini, Espenbeti — jal-quıryqsyz jalǵyzy. Urpaq jalǵar úmiti. Sondyqtan da, onyń talaby qashannan oryndaýly. Tek, aıtsa bolǵany. Onyń basynan Dúısenbi qart turǵanda qus ta ushpaıdy.

Espenbeti at jalyn tarta bastaǵannan, Dúısenbi qart myń jyl-qysynyń ıeligin oǵan ótkizip te qoıǵan bolatyn. Onyń ishinde alasy da soniki. Qulasy da soniki. Espenbet te «jalǵyz ekem» dep, órkókirektenip, jurttan jyraqtanǵan joq. Qaıta jurtqa jýyq júrdi. Jurt ta ony unatty. Ol naǵyz bir óser eldiń balasyndaı on besinde bas bolýǵa laıyq edi.

Taǵdyr jazsa ne bolmaıdy? Bári de bolady. Espenbet bala jigit atanyp, týra on jetige tolǵan shaǵyndaǵy bir túninde aıaq asty joq boldy. Qaıda ketkeni, kim alyp ketkeni, ne bolǵany belgisiz. Túnde jatqanda bar bala, tańerteń tóseginde joq. Sol joqtan joq. Eshbir dereksiz joq. «Jalǵyzym» degende eki etegi jasqa tolǵan Dúısenbi qarttyń ony oılap shashy aǵardy. Beli búgildi. Baılyǵy bolǵan myń jylqyny báske qoımaıtyn Espenbetin sharq ura izdedi. Tappady. Qart qaıǵydan ólermen boldy.

Aqyry, Dúısenbi qart, Espenbeti joǵalǵanyna otyz toǵyzyn­shy kúnniń túninde tús kórdi. Túsinde aq kıimge oranǵan babasy Bıdáıshini kórdi. Bıdáıshi babasy oǵan:

— Balam, qaıǵy sherin jutpa! Búgilgen belińdi jaz. Balańdy peri alyp ketken. Ol qazir dana boldy. Basyńdy kóter. Ornyńnan tur. Ústińe aq kıinip, Úısintaýdyń ushar basyna bar. Tań syza balańmen sonda ushyrasasyń, — dedi.

Dúısenbi qart basyn tósekten julyp alyp, sondaı bir senimmen, minájat etip, eki bas namaz oqyp, kórgen túsi jaıly eshkimge tis jarmaı, jolǵa shyǵady.

Ádette jaqsy atty adamǵa, bir kúndik jol sanalatyn, Úısin­taýdyń eń bıik shoqysyna, ol jaratqannyń ámirimen, ózi de senbesteı bir tezdikpen jetti.

Jetti de, shoqyny torlap alǵan qara bultty kórdi. Kóp uzamaı álgi qara bulttan ómiri ózi kórmegen qap-qara jańbyr jaýdy. Qaralyǵy kómirdeı qap-qara jańbyr ishinen jap-jaryq nurdaı bolyp jarqyraǵan Espenbetiniń áppaq jalańash denesin kórdi. Tań qaldy. Óńi emes, túsi sıaqty. Áli de tús kórip jatqan sıaqty. Pende senbes ǵajap. Óńinde ómiri kórmegen ǵajap. Sosyn, álgi ǵajap ishinen Espenbeti ózine jaqyndap kelip:

— Assalámýǵaláıkým, áke! — dedi.

Qart ta:

— Ýaǵaláıkým ássálám, balam, barmysyń? Amanbysyń? Áli tiri ekensiń ǵoı! Ómirden kórer qyzyǵyń áli de bar eken ǵoı! Shú­kir! Shúkir, shúkir! — dep, kemseńdep Espenbetin kókiregine basyp aımalady.

Qýanyshtan aqyl-esin áreń jıǵan qart, endi aspanǵa qarady. Aspanǵa qarap edi, manaǵy qara bult joq. Tipti jerge jańbyr da jaýmaǵan. Dáneńeniń baıybyna bara almaǵan, Espenbet:

— Áke, olar periler. Adamǵa zıany joq. Jóni kelse olar, tipti kómektesedi. Olar maǵan Qurannyń júz on tórt súresin túgel úıretti. Olarǵa Alla rıza bolsyn! Endi, siz, menimen birge sapqa turyp, bir juma namaz oqısyz. Eger siz bul talapty maqul kórmeseńiz, men sizge joqpyn, — dedi.

Ákesi:

— Ýádem — ýáde, qulynym! Maqul kórdim! Jaratqanǵa sendim! Táýekel ettim, — dedi. Sóıtti de, Espenbetin ertip úıine qaıtty.

Sodan kóp uzamaı, Espenbettiń ıgi isteri el ishinde tarap, halyq ol joǵalyp tabylǵan Úısintaýdyń álgi bıik shoqysyn «Áýlıeshoqy» dep atap ketken eken.

---