InfoHub Logo

3 synyp. Taqyryby: «Aıtys óneri degenimiz ne?»
Sabaqtyń maqsaty: Aıtys ónerin tereń tanytyp, jańa aqparat bere otyryp mýzykalyq tanymdaryn keńeıtý, onyń ómirmen baılanysyn, estetıkalyq, rýhanı baılyǵyn jáne mýzykalyq mańyzdylyǵyn túsindirý arqyly qazaq mýzykasyna degen súıispenshilikterin arttyrý. Lıga degen mýzykalyq termınmen tanysy.
Ádisi: STO baǵdarlamasy - Toptastyrý, DJIGSO, Semantıkalyq karta
Kórnekiligi: Interaktıvti taqta, kompúter, kúısandyq - ıamaha, baıan aspaby, sýretter.
Mýzykalyq materıal:
1. B. Ǵızatov «Bizdiń án»- daýys jattyǵý retinde
2. O. Áýbákirov «Oqýshylar aıtysy»- úırený
3. «Aqyndar aıtysy» (úzindi)- tyńdaý
4. «Jar - jar aıtysy» (úzindi)- tyńdaý

İ - Qyzyǵýshylyq oıatý.
Mýzykalyq aspaptar jazylǵan ústelderge oqýshylar toptarǵa bólinedi. (dombyra, syrnaı, qobyz, asataıaq, dabyl, shanqobyz)
Qazaq mýzyka janrlaryn ataıyq?

Terme, án, jyr, kúı aıtys

Durys aıtasyńdar aıtys. Búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby
«Aıtys óneri degenimiz ne?»
Maqsaty: Aıtys ónerin tereń tanyp, maǵlumattar ala otyryp mýzykalyq tanymdarymyzdy keńeıtip, ómirmen baılanystyra alý, estetıkalyq, mýzykalyq mańyzdylyǵyn túsiný arqyly qazaq mýzykasyna degen súıispenshilikterimizdi arttyrý.
Aıtys óneri – qazaqtyń aýyzeki ádebı - mýzykalyq óneriniń kólemdi jáne asa qundy salalardyń biri. Sýyryp salma aqyndyq óneriniń jelisi bolyp tabylady. Aıtysta halyqtyń ádet - ǵurpy, salt - dástúri, dúnıetanymy, estetıkalyq rýhanı jáne áleýmettik kózqarasy, qalyptasý baıqalady. Aıtys ataýy - aıtysý degen sózden shyqqan. Ol óleń sózben jarysý, saıysý, daýlasý, tartysý, synasý, maǵynasynda qoldanylady. Aıtysý qara sózben de, kúı tartý arqyly da, sýyryp salma óleńmen de bolýy múmkin.
Aıtys óneriniń birneshe túrleri bar.
Eń ejelgi, kóne túri «Bádik» aıtysy. Belgisi bir aýrýdan maldy emdeý úshin, aıtylatyn arbaý óleń.
Jar - jar»aıtysy – qyz ben jigittiń úılený toıy kezinde oryndalady.
«Aqyndar» aıtysy – ataqty belgili aqyndar arasyndaǵy aıtys.
«Qyz ben jigit» aıtysy kóbinese oıyn - toılarda aıtylady

İİ - Maǵynany taný. (DJIGSO)
Qazir balalar osy bir ústelde otyrǵandarymyz 1, 2, 3, 4, sanyna sanalyp 4topqa bólinip otyraıyq. Barlyq 1 sandar, 2sandar, 3sandar, 4sandar. Ár topqa mátin beriledi. Osy mátinderdi muqıat oqyp, mańyzdy, kerek maǵlumattardy jazyp alamyz. Sodan keıin óz oryndaryńa barǵan kezde alǵan bilimderińdi óz toptaryńa jetkize bilý kereksizder.
Endi balalar búgingi sabaǵymyzda aıtystar týraly ne bildik? (ár toptan ózderi turyp - jaýap beredi, 4 toptyń jaýabyn alý, kelesi eki toptan suraq jaýap arqyly baǵalaý)

Abaı:
"Qulaqtan kirip, boıdy alar,
Jaqsy án men tátti kúı,
Kóńilge túrli oı salar,
Ándi súıseń, menshe súı"- degen.
Sondyqtan búgingi tanysatyn jańa ánimiz O. Áýbákirovtyń «Oqýshylar aıtysy». Jańa ánmen tanysar aldynda daýys jattyǵýymyzdy oryndaıyq
Daýys jattyǵýy:
1. Do major gammasyn oryndaý, lıgato, stakatto túrinde
2. B. Ǵızatov «Bizdiń án»- daýys jattyǵý retinde:
Úırenseń notany,
Ánde salasyń.
Barlyǵyn op - ońaı
Jattap alasyń.
Sen de qosyl jasqanba,
Ániń jetsin aspanǵa

«Oqýshylar aıtysy»(muǵalim oryndap kórsetedi, sodan keıin úıretedi)
Áni men sóziń jazǵan O. Áýbákirov “Oqýshylar aıtysy”
1-oqýshy: Aıtyp qoıshy qaraǵym
Qandaı bop júr sabaǵyń?
Jaıyn bilip qoıaıyn,
Sendeı salaq balanyń.
2-oqýshy: Sózin tyńda, qaraǵym
Men sekildi balanyń.
Sen osynda qalasyń, Men lagerge baramyn.
1-oqýshy: Qaıda barsań, onda bar,
Semirgeniń jón bolar.
Tártibińnen, alaıda,
Bolmaı tur - aý oń habar.
2-oqýshy: Aınalaıyn, kókeshim
Tártipti aıtyp ne etesiń?
Senderdegi Serikbaı
Nege jardy shekesin?
1-oqýshy: Qaı ónegeń asyp júr,
Qaı tártibiń tasyp júr?
Senderdegi Sembaı da
Sabaǵynan qashyp júr.
Oryndaǵan áninde «qaraǵym» sózindegi býyndar sozylyp aıtylady. Óıtkeni notalar arasynda doǵa belgisi tur. Ol belgini Lıga dep ataıdy. Iaǵnı «dybystardy birinen soń birin sabaqtastyryp baılanystyrýshy» degen uǵymdy bildiredi.

İİİ Tolǵanys İ Endi suraqtarǵa jaýap bereıik, bir - birimizdi tyńdap, qaıtalamaı tolyqtyryp otyramyz.
1. Qazaq mýzyka janrlaryn ata
2. Aıtys degen ne?
3. “Kósh - kósh”dep qandaı jaǵdaıda aıtylady?
4. Aıtystyń túrlerin ata?
5. Qazirgi ýaqytta aıtystyń qaı túri keńirek damyǵan?
6. Óziń biletin aqyndardy ata
7. Batys óńiriniń aıtyskerlerin ata
8. Aıtyskerler neni jyrlaıdy, qandaı taqyryptardy qamtıdy?
9. “Birjan men Sara aıtysy”qandaı aıtysqa jatady?
Endeshe osy jaýaptar arqyly tómendegi kesteni tolyqtyraıyq. (Sematıkalyq karta)
Taqyryby Janry Oryndaý maqsaty Oryndaý ereksheligi Keıipkeri
«Bádik»
«Jar - jar»
«Aqyndar»
«Qyzben jigit»

Baǵalaý: sabaqqa jaqsy qatysyp jaýap qaıtara otyrǵan oqýshylardy baǵalaý.
Úıge tapsyrma: «Oqýshylar aıtysy»( jattaý, jáne óleń shýmaqtaryn oıdan shyǵaryp attar oryndaryna óz synyptaǵy oqýshylar attaryna aýystyrýǵa bolady.

Aıtys degen óleńniń maıdanyndaı,
Synǵa tildi bolmaıdy naıza qylmaı.
Berekesiz kóp sózdiń juǵymy joq,
İrigen salaq áıel aıranyndaı.
Nárli sóziń nurlanyp boı balqytsyn,
Azanǵy qoı sútiniń aıranyndaı - dep sabaǵymyzdy aıaqtaǵym keledi.