Jol jáne oryn aýystyrý. Birqalypty jáne birqalypty emes qozǵalystar
Sabaq taqyryby: Jol jáne oryn aýystyrý. Birqalypty jáne birqalypty emes qozǵalystar.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylarǵa qozǵalystaǵy deneniń ornyn kelesi ornymen qosatyn baǵyttalǵan kesindi, ıaǵnı oryn aýystyrý dep atalatyn fızıkalyq shamany tanystyrý.
Damytýshylyq: oryn aýystyrýdyń ólshem birligimen tanystyrý, pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Tárbıelik: sabaqqa oıyn elementterin engizý arqyly oqýshylardy uqyptylyqqa tárbıeleý.
Sabaq túri: jańa sabaq.
Kórnekiligi: plakattar, jumys dápteri, sózjumbaq, balyqtar, shtatıv.
Ádis - tásilder: túsindirý, suraq - jaýap, sózjumbaq sheshý.
Pánaralyq baılanys: matematıka, astronomıa.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi (2 mın)
a/ oqýshylardyń sabaqqa zeıinin jınaqtap, olardyń sabaqqa ázirligin tekserý.
b/ jańa sabaqtyń maqsat - mindetterin aıtý.
v/ Psıhologıalyq daıyndyq
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý. (6 mın)
a/ Shtatıvke ilingen balyqtardy qaıshymen qıyp arqyly suraqtarǵa jaýap beredi.
Deneniń qozǵalys kezinde syzyq túrinde qaldyrǵan izi qalaı atalady? (qozǵalys traektorıasy)
Materıalyq núkte degenimiz ne? (qozǵalystyń qarastyrylyp otyrǵan jaǵdaıynda ólshemderin elemeýge bolatyn dene)
Qısyq syzyqty qozǵalysqa ne jatady? (sheńber boıymen, parabola boıymen qozǵalys)
İİİ. Qyzyǵýshylyqty oıatý
Maqaldyń fızıkalyq balamasyn tabý arqyly jańa sabaqtyń taqyrybyn tabady.
Óristi jol elge jetkizer,
Ózen - sý kólge jetkizer.
Soqpaq jolǵa jetkizer,
Jol molǵa jetkizer.
Jańa sabaqty meńgerý. (15 mın)
Deneniń oryn aýystyrýy dep qozǵalystaǵy deneniń bastapqy ornyn onyń kelesi ornymen qosatyn baǵyttalǵan kesindini aıtady. Qandaı da bir ýaqyt aralyǵynda dene júrip ótken traektorıanyń uzyndyǵy sol ýaqyt ishinde júrilgen jol dep atalady.
Deneniń jańa ornyn tabý úshin onyń bastapqy ornyn sońǵy ornymen qosatyn kesindiniń baǵytyn da bilý kerek. Deneniń bastapqy jáne sońǵy ornyn qosatyn osy baǵyttalǵan deneniń oryn aýystyrýy bolyp tabylady.
Dene teń ýaqyt aralyǵynda ár túrli jol júrip ótse, ondaı qozǵalysty birqalypty emes qozǵalys dep ataıdy. Birqalypty jáne birqalypty emes qozǵalystardy baqylaý úshin mynadaı tájirıbe jasaýǵa bolady. 48, á - sýrettegi kishkentaı arbashanyń ústine tamyzǵysh ornatylǵan. Tamyzǵyshtan ózara teń ýaqyt aralyǵy ótken saıyn sý tamshylap turady. Arbasha qozǵalǵanda qaǵaz betine tamǵan tamshylardyń araqashyqtyqtary birdeı. Demek, arbasha birdeı ýaqyt aralyǵynda uzyndyqtary birdeı jol júredi, ıaǵnı birqalypty qozǵalady.
Tamyzǵyshtyń shúmegin qattyraq ashyp, tamshy jıi tamatyndaı etip, tájirıbeni qaıtalaıyq. Bul jaǵdaıda da tamshylar birdeı qashyqtyqtarǵa túsedi. Demek, ózara teń az ýaqyt aralyǵynda da arbasha uzyndyǵy birdeı jol júredi, ıaǵnı ol birqalypty qozǵalady.
Endi tájirıbe arqyly arbashanyń birqalypty emes qozǵalysyn baqylaıyq (48, á - sýret). Bul jaǵdaıda birdeı ýaqyt aralyǵynda tamǵan tamshylardyń izderinen arbashanyń qozǵalysy birqalypty bolmaıtyny baıqalady. Tamshylar birdeı ýaqyt aralyǵynda tamady, biraq arbasha qozǵalǵanda ol tamshylar izderiniń araqashyqtyqtary birdeı emes. Demek, bul jaǵdaıda arbasha birqalypty emes qozǵalady. Osy qozǵalystardyń salystyrmaly kórinisi 49 - sýrette keltirilgen.
Birlikterdiń Halyqaralyq júıesinde (SΙ) oryn aýystyrýdyń birligine metr (m) alynady.
İV. Oqýlyqpen jumys (5 mın).
V. Sergitý sáti (3 mın)
Jumbaq jasyrý.
1. Arqanym bar tym uzyn,
Kesip biraq ala almaısyń bir úzim. (Jol)
2. Bir alasha tóselgen,
Eki aýyldy jalǵaıdy.
Ómirinde esh adam,
Ony jınaı almaıdy. (Jol)
Vİ. Jańa sabaqty bekitý (6 mın).
Suraq qoıý arqyly suraq qoıyp, jańa sabaqtan alǵan bilimderin tekserý.
♦ Oryn aýystyrý dep neni aıtady? (Qozǵalystaǵy deneniń bastapqy ornymen kelesi ornyn qosatyn baǵyttalǵan kesindi)
♦ Birqalypty qozǵalys degenimiz qandaı qozǵalys? (Dene teń ýaqyt aralyǵynda uzyndyǵy birdeı jol júrse, ondaı qozǵalys birqalypty qozǵalys dep atalady)
♦ Birqalypty emes qozǵalys degenimiz qandaı qozǵalys? (Dene teń ýaqyt aralaǵynda uzyndyǵy ár túrli jol júrse, ondaı qozǵalys birqalypty emes qozǵalys dep atalady).
♦ 1, 5 km - dk qansha m bar? (1500m)
Vİİ. Jańa sabaqty qorytyndylaý. (4 mın)
10 - tapsyrmany oryndaý.
Vİİİ. Úıge tapsyrma. (2 mın)
§23 - 24; 6 - jattyǵý; Ózin - ózi tekserý suraqtary.
İH. Baǵalaý. (2 mın)
Sabaqqa belsene qatysqan oqýshylar baǵalanady.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylarǵa qozǵalystaǵy deneniń ornyn kelesi ornymen qosatyn baǵyttalǵan kesindi, ıaǵnı oryn aýystyrý dep atalatyn fızıkalyq shamany tanystyrý.
Damytýshylyq: oryn aýystyrýdyń ólshem birligimen tanystyrý, pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Tárbıelik: sabaqqa oıyn elementterin engizý arqyly oqýshylardy uqyptylyqqa tárbıeleý.
Sabaq túri: jańa sabaq.
Kórnekiligi: plakattar, jumys dápteri, sózjumbaq, balyqtar, shtatıv.
Ádis - tásilder: túsindirý, suraq - jaýap, sózjumbaq sheshý.
Pánaralyq baılanys: matematıka, astronomıa.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi (2 mın)
a/ oqýshylardyń sabaqqa zeıinin jınaqtap, olardyń sabaqqa ázirligin tekserý.
b/ jańa sabaqtyń maqsat - mindetterin aıtý.
v/ Psıhologıalyq daıyndyq
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý. (6 mın)
a/ Shtatıvke ilingen balyqtardy qaıshymen qıyp arqyly suraqtarǵa jaýap beredi.
Deneniń qozǵalys kezinde syzyq túrinde qaldyrǵan izi qalaı atalady? (qozǵalys traektorıasy)
Materıalyq núkte degenimiz ne? (qozǵalystyń qarastyrylyp otyrǵan jaǵdaıynda ólshemderin elemeýge bolatyn dene)
Qısyq syzyqty qozǵalysqa ne jatady? (sheńber boıymen, parabola boıymen qozǵalys)
İİİ. Qyzyǵýshylyqty oıatý
Maqaldyń fızıkalyq balamasyn tabý arqyly jańa sabaqtyń taqyrybyn tabady.
Óristi jol elge jetkizer,
Ózen - sý kólge jetkizer.
Soqpaq jolǵa jetkizer,
Jol molǵa jetkizer.
Jańa sabaqty meńgerý. (15 mın)
Deneniń oryn aýystyrýy dep qozǵalystaǵy deneniń bastapqy ornyn onyń kelesi ornymen qosatyn baǵyttalǵan kesindini aıtady. Qandaı da bir ýaqyt aralyǵynda dene júrip ótken traektorıanyń uzyndyǵy sol ýaqyt ishinde júrilgen jol dep atalady.
Deneniń jańa ornyn tabý úshin onyń bastapqy ornyn sońǵy ornymen qosatyn kesindiniń baǵytyn da bilý kerek. Deneniń bastapqy jáne sońǵy ornyn qosatyn osy baǵyttalǵan deneniń oryn aýystyrýy bolyp tabylady.
Dene teń ýaqyt aralyǵynda ár túrli jol júrip ótse, ondaı qozǵalysty birqalypty emes qozǵalys dep ataıdy. Birqalypty jáne birqalypty emes qozǵalystardy baqylaý úshin mynadaı tájirıbe jasaýǵa bolady. 48, á - sýrettegi kishkentaı arbashanyń ústine tamyzǵysh ornatylǵan. Tamyzǵyshtan ózara teń ýaqyt aralyǵy ótken saıyn sý tamshylap turady. Arbasha qozǵalǵanda qaǵaz betine tamǵan tamshylardyń araqashyqtyqtary birdeı. Demek, arbasha birdeı ýaqyt aralyǵynda uzyndyqtary birdeı jol júredi, ıaǵnı birqalypty qozǵalady.
Tamyzǵyshtyń shúmegin qattyraq ashyp, tamshy jıi tamatyndaı etip, tájirıbeni qaıtalaıyq. Bul jaǵdaıda da tamshylar birdeı qashyqtyqtarǵa túsedi. Demek, ózara teń az ýaqyt aralyǵynda da arbasha uzyndyǵy birdeı jol júredi, ıaǵnı ol birqalypty qozǵalady.
Endi tájirıbe arqyly arbashanyń birqalypty emes qozǵalysyn baqylaıyq (48, á - sýret). Bul jaǵdaıda birdeı ýaqyt aralyǵynda tamǵan tamshylardyń izderinen arbashanyń qozǵalysy birqalypty bolmaıtyny baıqalady. Tamshylar birdeı ýaqyt aralyǵynda tamady, biraq arbasha qozǵalǵanda ol tamshylar izderiniń araqashyqtyqtary birdeı emes. Demek, bul jaǵdaıda arbasha birqalypty emes qozǵalady. Osy qozǵalystardyń salystyrmaly kórinisi 49 - sýrette keltirilgen.
Birlikterdiń Halyqaralyq júıesinde (SΙ) oryn aýystyrýdyń birligine metr (m) alynady.
İV. Oqýlyqpen jumys (5 mın).
V. Sergitý sáti (3 mın)
Jumbaq jasyrý.
1. Arqanym bar tym uzyn,
Kesip biraq ala almaısyń bir úzim. (Jol)
2. Bir alasha tóselgen,
Eki aýyldy jalǵaıdy.
Ómirinde esh adam,
Ony jınaı almaıdy. (Jol)
Vİ. Jańa sabaqty bekitý (6 mın).
Suraq qoıý arqyly suraq qoıyp, jańa sabaqtan alǵan bilimderin tekserý.
♦ Oryn aýystyrý dep neni aıtady? (Qozǵalystaǵy deneniń bastapqy ornymen kelesi ornyn qosatyn baǵyttalǵan kesindi)
♦ Birqalypty qozǵalys degenimiz qandaı qozǵalys? (Dene teń ýaqyt aralyǵynda uzyndyǵy birdeı jol júrse, ondaı qozǵalys birqalypty qozǵalys dep atalady)
♦ Birqalypty emes qozǵalys degenimiz qandaı qozǵalys? (Dene teń ýaqyt aralaǵynda uzyndyǵy ár túrli jol júrse, ondaı qozǵalys birqalypty emes qozǵalys dep atalady).
♦ 1, 5 km - dk qansha m bar? (1500m)
Vİİ. Jańa sabaqty qorytyndylaý. (4 mın)
10 - tapsyrmany oryndaý.
Vİİİ. Úıge tapsyrma. (2 mın)
§23 - 24; 6 - jattyǵý; Ózin - ózi tekserý suraqtary.
İH. Baǵalaý. (2 mın)
Sabaqqa belsene qatysqan oqýshylar baǵalanady.
You Might Also Like
