InfoHub Logo

Jańa Salyq kodeksi qazaqstandyq bıznes pen qarapaıym halyq úshin ádilettilik ornatady dep kútilgen edi. Alaıda, qujat jobasy jarıalanǵan sátten bastap qoǵamda qyzý talqyǵa tústi. Arheologıalyq qazba jumystary men memlekettik medısınanyń salyqtan bosatylǵany túsinikti-aq. Biraq bul tizimge aıaq astynan «kitap basý isiniń» qosylýy sarapshylardyń kúdigin týǵyzyp otyr.

Bul shynymen ulttyń rýhanı jańǵyrýyna jasalǵan qadam ba, álde belgili bir tulǵalardyń múddesin kózdeıtin lobbızm be?

50 mıllıondyq páter jáne "jeńildik" ádiletsizdigi

Salyq daýlary boıynsha zańger jáne kásibı esepshi Aıjan Balakeshova TENGE TALKS arnasyna bergen suhbatynda jańa normany qatty synǵa aldy. Onyń pikirinshe, halyqtyń áleýmettik jaǵdaıyna tikeleı áser etetin salalar shet qalyp, kitap bıznesine erekshe jaǵdaı jasalýy – aqylǵa qonymsyz.

Sarapshy pikiri: «Bul óte tańqalarlyq jaǵdaı. Biz, mamandar, buǵan narazymyz. Nelikten jeke menshik medısına, azyq-túlik jáne eń bastysy – baspana salyqpen qalady da, kitap basý QQS-tan (NDS) bosatylady? Salystyryp kórińiz: QQS qosylǵanda 50 mıllıon teńgeniń páteri 65 mıllıonǵa bir-aq shyǵady. Al kitaptyń baǵasy nebári 65 myń teńge. Bul – ólshemsiz dúnıe».

"Óz adamdaryna" jasalǵan jeńildik pe?

Máseleniń túp-tórkini tereńde jatqan syńaıly. Qazaqstanda mektep oqýlyqtaryn basyp shyǵarýmen aınalysatyn sanaýly ǵana iri oıynshy bar. Olar memlekettik tapsyrys arqyly qyrýar qarjy tabady.

Aıjan Balakeshovanyń aıtýynsha, bul jerde múddeler qaıshylyǵy (konflıkt ınteresov) bolýy múmkin:

• Elimizde oqýlyq basatyn nebári eki iri kásiporyn bar.

• Forbes derekterine súıensek, osy iri baspalardyń biriniń Dırektorlar keńesiniń tóraǵasy – Salyq kodeksin ázirlep jatqan jumys toby múshesiniń týǵan anasy.

Osy tusta zańdy suraq týyndaıdy: bul ózgeris kitap oqý mádenıetin qoldaý ma, álde otbasylyq bıznesti órkendetý me?

Baspagerler onsyz da utylmaıdy

Ekonomıkalyq turǵydan alǵanda, baspa úıleri qazirdiń ózinde tyǵyryqqa tirelip otyrǵan joq. Olar qaǵaz ben boıaýdy satyp alǵanda QQS tóleıdi, ıaǵnı keıinnen salyqtyq shegerimder (zachet) jasaı alady. Al basqa óndiris oryndary jalpyǵa birdeı erejemen jumys isteýge májbúr.

Sarapshynyń sózinshe, eger biz «Jańa Qazaqstannyń» ádiletti kodeksin jazǵymyz kelse, oıyn erejesi bárine teń bolýy tıis.

• Biryńǵaı salyq mólsherlemesi;

• Nemese progresıvti shkala.

Biraq "oqýdy nasıhattaý" degen jeleýmen jekelegen salalarǵa artyqshylyq berý – qalǵan bızneske jasalǵan qıanat.

Túıin: Qatelikti túzeýge múmkindik bar ma?

Mamandar áli de kesh emes dep sanaıdy. Aıjan Balakeshova Salyq kodeksiniń 245-babyna ózgertý engizip, kitap basý isin qaıtadan salyq salynatyn aınalymǵa qosýdy usynýda.

Salyq júıesiniń basty prınsıpi – ashyqtyq pen teńdik. Eger zańgerler men ekonomıserdiń dabyly eskerilmese, jańa Salyq kodeksi halyqtyń seniminen aıyrylýy múmkin.

Qurmetti oqyrman! Siz qalaı oılaısyz, memleket birinshi kezekte baspana men azyq-túlikti salyqtan bosatýy kerek pe edi, álde kitap bıznesi mańyzdyraq pa?