InfoHub Logo

Birde máskeýlik «Znamá» jýrnalynyń tilshileri Kýba revolúsıasynyń kóshbasshysy Fıdel Kastrodan suhbat alyp otyryp, sovet elindegi qandaı dańqty batyrlardy bilesiz dep surapty. Ol biraz oılanyp, Vasılıı Chapaev pen Baýyrjan Momyshulynyń attaryn ataıdy.

Sonda jýrnalıser:

— Baýyrjan Momyshuly tiri adamǵoı!

— Qalaı! Sapta júrgen kisi me?!

— Álbette. Ol — zapastaǵy ofıser. Biraq qatardan qalǵan joq. Qazir Qazaqstanda Ádebıet maıdany dep atalatyn salada qyzmet etedi.

— Solaı ma?! Momyshulynyń eńbekteri bizdiń áskerı ýchılıshelerde oqytylady. Mysaly, qorshaýdy buzyp shyǵý taktıkasyna baılanysty «Baýyrjan spırali» degen bar. Sóıtse, «Bostandyq aralynyń» serkesi Baýyrjan Momyshuly týraly «Volokolam tas joly» kitabyn qaıtalap oqyp, tamsanady eken. Batyrdy jaýyngerliktiń ıdealy sanap, atalǵan shyǵarmany Kýba sarbazdarynyń eń qajetti áskerı jabdyqtary qataryna kirgizý jóninde buıryq shyǵarypty. Qysqasy, tiri adam ekenin bilgen soń, jany qalmaı, Baýyrjandy mártebeli meıman retinde dereý Kýbaǵa qonaqqa shaqyrady. Bul — 1963 jyldyń qyrkúıek aıynda bolǵan oqıǵa. Sol sát Baýkeń jas Oljas Súleımenovti aldyryp, jaǵdaı osylaı, ekeýmiz Kýbaǵa birge baryp qaıtaıyq, «adútantym» bol dep usynys jasaǵan.

Sonda, batyr, bir jaǵynan, aqyn inisine muń shaqqandaı bolyp, tolqı otyryp:

— Kórdiń be, meni óz Otanym kerek qylmaıdy. Bas shtab mamany, Áskerı Akademıanyń ordendi profesory, gvardıa polkovnıgi Baýyrjan Momyshulyn alady da saptan laqtyryp tastaıdy. Men — joǵary bilimdi áskerı adammyn. Áli de, kemi, on bes jyldaı qyzmet ete alar edim. Iá, táýir zeınetaqy berdi. Úsh júz som taqıaǵa tar kelmeıdi. Biraq eń topas túrde buıyrdy: kóıkeńe jaıǵas ta, dybyr etpeı, tóbege túkirip jata ber dedi. Qalaı oılaısyń, tóbege túkirý úshin úsh júz som jete me? Bilikti ofıser úshin jaman ermek emes qoı, á! SSSR azamaty jáne adal ofıser retinde bul jaǵdaı aryma qatty tıedi, namysym taptalady. Osylaı, baýyrym. Al aıdaladaǵy kýbalyqtar meni pir tutyp, aspanǵa shyǵarady, — depti. Sol saparǵa qýana-qýana barar edim, biraq yńǵaıy kelmedi, — dedi bertinirekte aqyn bizben áńgimesinde.

Sırıaǵa bılet alyp qoıyp, ushqaly otyrǵanmyn. Batyr Kýbaǵa jalǵyz attandy...

Bostandyq aralynyń jetekshileri qazaq sarbazyn han kótere qurmetteıdi. Ony Kýba dıvızıasy 51-shi polkiniń qurmetti komandıri etip taǵaıyndaıdy. «Kýbanyń revolúsıalyq Úkimeti men Áskerı kúshteriniń atynan zor rızashylyqpen áıgili sovet polkovnıgi Baýyrjan Momyshulyna!» dep Raýl Kastro qol qoıyp, Kýba kósemi, ulttyq qaharman Hose Martıdiń portretin syılaıdy.

Keıin Oljas Kýba gazetteriniń birinshi betindegi Baýyrjan aǵasynyń: «Kýbaǵa Qazaq elinen jalyndy sálem!» dep sańqyldap, ushaq trapynan túsip kele jatqan nemese onyń áskerı paradty qabyldaǵan kezi beınelengen kóptegen sýretterdi kórip, batyr týraly ıspan tilinde jazylǵan maqalalardy oqı otyryp: — Átteń, Qazaq halqynyń shyrqaý bıikke kóterilgen osy bir keremet sátterine kýá bola almaǵanym-aı! — dep qatty ókingenin aıtady.

Oqýǵa keńes beremiz:

Baýyrjan Momyshuly

Qazaqtyń Baýyrjany jáne qazaq rýhy

Baýyrjan Momyshulynyń týyndylary

Baýyrjan Momyshulynyń naqyl sózderi