Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 apta buryn)
Baıandama Adamgershilik – asyl qasıet
Baıandama
Adamgershilik – asyl qasıet
Adamda jaqsy qasıet bolmasa, oǵan baq ta, baqyt ta qonbaıdy. (Júsip Balasaǵun)

Adam balasynyń eń basty qundylyǵy – ómir. Al ómirdiń máni aqylmen jasalǵan ıgi istermen baǵalanady. Aqyldy adam ómirde kóp nársege qol jetkizedi. Óıtkeni onyń boıynda izgilik, adamgershilik, adamǵa jaqsylyq jasaý, jiger, talap, qaırat, óner jáne bolashaqqa degen jarqyn senim mol bolady. Aqyldy adamdar izdený, oılaný, kóp oqý jáne talmaı eńbektený arqyly danyshpandyqqa, parasatqa jetedi. Oı – órisi keń, bilimdar adamnyń rýhy bıik, adamgershiligi joǵary bolady, parasaty men paıymy úndes keledi. Ondaı adamdarǵa ádep – ınabat, salıqalylyq pen meıirimdilik jáne taǵy tolyp jatqan kisilik kelbetti kórsetetin qasıetter tán bolady.

Adamgershilikke tárbıeleý quraly — eńbek pen ata - ana úlgisi
Ybyraı Altynsarın
Jas urpaqqa rýhanı adamgershilik tárbıe berý – bul izgilikti is tal besikten bastaý alady. Balaǵa ómirdi ata – anasy beredi. Ata – ananyń boryshy balalarynyń tek tabıǵı qajettilikterin oryndaýdan ǵana emes, durys ómir súrýge baǵyt baǵdar berýge, jaqsy qasıetterdi boıyna sińirip ósýine beıimdeýden turady. Bala ómirge kelgen sátten bastap, ata – anasynyń mahabbatyna bólenedi, syrtqy ortaǵa qyzyǵýshylyǵy bolady.

«Uıada ne kórseń, ushqanda sony alasyń» - degendeı balanyń adamdarmen qarym – qatynas jasaýy, qoǵamǵa enýi otbasynan bastalady. Jaqsy adam bolyp ósýi úshin ol kún saıyn otbasy músheleri arasyndaǵy eń jarasymdy, eń ádiletti qarym qatynastardyń kýási bolýy kerek. Sebebi bala negizgi ónegeni, meıirimdi, jylýlyqty ata – anasynan alady.

Al bizdiń maqsatymyz osy meıirim men jylýlyqty oqýshy boıynda saqtap, odan ári jetildirip jáne oı – órisi keń parasatty, mádenıetti urpaq tárbıeleý.

Minez – qulyq pen is – áreketterde kózge túsetin tómendegideı adamgershilik belgilerin ataýǵa bolady: adamdy qasterleý, syılaý, sený, ımandylyq, ar – uıatty saqtaý, izettilik pen kishipeıildilik, meıirimdilik, ádildik pen qanaǵatshyldyq, rahymdylyq, jomarttyq, aqkóńildilik, jaýaptylyq, shynshyldyq, sózge beriktik – degen anyqtama berilgen.

Adamgershilik – paryz, úlkenderdi syıla, úlkenniń jolyn kespe, sózin bólme, úlkenderge sálem ber, úlkenderdiń kóńilin qaldyratyndaı áreket jasama taǵy da basqa moraldyq erejeler jaman ádetten saqtaıtyn taza uly qasıetter, atadan balaǵa mıras bolyp saqtalǵan qazaq halqynyń moraldyq etıkasy dep aıtýǵa bolady.

Adamgershilik - adamnyń rýhanı baılyǵy, bolashaq urpaqty izgilik besigine bóleıtin rýhanıet dáýirine jańa qadam bolyp tabylady. Adamgershilik tárbıeniń nátıjesi adamdyq tárbıe bolyp tabylady.

Ol tulǵanyń qoǵamdyq baǵaly qasıetterimen sapalary, qarym - qatynastarynda qalyptasady. Adamgershilik qoǵamdyq sananyń eń basty belgileriniń biri bolǵandyqtan, adamdardyń minez - qulqy, is - áreketi, qarym - qatynasy, kózqarasymen sıpattalady.

Olar adamdy qurmetteý, oǵan sený, ádeptilik, kishipeıildik, qaıyrymdylyq, janasharlyq, izettilik, ınabattylyq, qarapaıymdylyq t. b. Adamgershilik - eń joǵary qundylyq dep qaraıtyn jeke adamnyń qasıeti, adamgershilik jáne psıhologıalyq qasıetteriniń jıyntyǵy.

Adam týmasynda jaqsylyqqa da, jamandyqqa da úıir emes. Adamgershilik belgilerdiń qalyptasýyna erekshe áser etetin jaǵdaılar bar. Adamnyń tárbıeliligi barlyq jaǵdaıda adamdarmen qarym – qatynasynan baıqalady. Adamgershilik qasıetter adamnyń boıdaǵy kúsh - jigerin, qýatyn, senimin, jan – jylýyn arttyra túsedi. Mundaı adamdar árdaıym jaqsylyq isteýge, aınalasyndaǵylarǵa kómek berýge, bar bilgenin úıretýge daıyn turady. Ózinen keıingilerge úlgi bola biledi.

Adamgershilik taqyryby - máńgilik. Ol eshqashan eskirmek emes. Jas urpaqtyń boıyna adamgershilik qasıetterdi sińirý - ata - ana men ustazdardyń basty mindeti. Adamgershilik ár adamǵa tán asyl qasıetter.

Adamgershiliktiń qaınar bulaǵy - halqynda, otbasynda, olardyń ónerlerinde, ádet - ǵurpynda. Ár adam adamgershilikti kúndelikti turmys — tirshiliginen, ózin qorshaǵan tabıǵattan boıyna sińiredi.
Rýhanı - adamgershilik tárbıesinde aldymen balany tek jaqsylyqqa - qaıyrymdylyq, meıirimdilik, izgilikke tárbıelep, sony maqsat tutsa, ustazdyń, ata - ananyń da bolashaǵy zor bolmaq. «Men úsh qasıetimdi maqtan tutam», — depti Aqan seri. Olar: jalǵan aıtpadym, jaqsylyqty satpadym hám eshkimnen eshteńeni qyzǵanbadym.
Daıyndaǵan: Isabekova Aıda
Baıandama Adamgershilik – asyl qasıet júkteý

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama