InfoHub Logo

Qyzyqty matematıka (arnaıy kýrs baǵdarlamasy)
Taqyryby: Beıindik oqytý maqsatynda varıatıvtik kompanetiniń mańyzdylyǵy. (slaıdymen)
Maqsaty:
Oqýshylarǵa bilim, bilik daǵdylaryn ıgertý;
Shyǵarmashylyq qabiletterin arttyrý,
Zeıinin, eske saqtaý, baıqaǵyshtyq, qıaldaý, tanymdyq is - áreketterimen ózdiginen bilim alýǵa, izdenýge beıimdeý;
Shapshań esepteý qabiletterin damytýǵa tárbıeleıdi.
Mindeti:
1. Oqýshynyń tulǵa retinde qalyptasýyna áser etý;
2. Aqyl - oıyn jáne erik pen sezim belsendiligin arttyrý;
3. Logıkalyq oılaý qabiletterin arttyrý;
4. Oqýshylardyń tanymdyq qabiletin damytyp, qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Baǵdarlama mazmuny 4 bólimnen turady:
İ - bólim
“Matematıkalyq oılaý esepteri” 9 saǵat.
İİ - bólim
“Oınaı, oılaı bil” 7 saǵat.
İİİ - bólim
“Geometrıalyq fıgýralar men shamalar” 10 saǵat.
İÚ - bólim
“Qurastyrmaly oıyndar” 8 saǵat.
Muǵalimniń sózi: «Matematıka – ǵylymdar patshasy» dep nemistiń uly matematıgi Gaýss aıtqandaı, matematıkanyń balalar ómirinde alatyn orny erekshe. Matematıka tek qana, qosý, alý, kóbeıtý, bólý taǵy sol sıaqty amaldardyń jıyntyǵy ǵana emes, balalardyń oılaý júıesin, aqyl - es prosesiniń damýyna tikeleı áser etetin ǵylym.
Sondyqtanda qazirgi tańda bastaýysh synyptarda matematıkany oqytýǵa aıyryqsha kóńil bólinedi.
2 - shi synypta jospar boıynsha bir fakúltatıv sabaǵy berilgen. Sol sabaqqa «Qyzyqty matematıka» fakúltatıvin tańdaýymyzdyń sebebi de osy.
Bastaýysh synyptyń 2 synyptaryna arnalǵan «Qyzyqty matematıka» arnaıy kýrs baǵdarlamasy aptasyna 1 saǵat, jylyna 34 saǵat júrgiziledi. Baǵdarlama 4 bólimnen turady.
İ - bólim «Matematıkalyq oılaý esepteri»- 9 saǵat.
İİ - bólim «Oınaı, oılaı bil» - 7 saǵat.
İİİ - bólim «Geometrıalyq fıgýralar men shamalar» - 10 saǵat jáne
İÚ – bólim «Qurastyrmaly oıyndar»- 8 saǵatqa bólinedi.
Negizgi oqý materıaldaryn basshylyqqa ala otyryp, bul baǵdarlama oqýshylardyń matematıkadan alǵan bilim, bilik daǵdylaryn, tanymdyq qabiletterin jáne pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrady. Onyń negizgi bir joly – dıdaktıkalyq materıaldar men qyzyqty tapsyrmalar.

Matematıkalyq vıktorınalar, rebýstar, matematıkalyq estafetalar, matematıkalyq ertegiler, sózjumbaqtar sheshý, maqal - mátelder saıysy, qyzyqty tapsyrmalar qurastyrý balanyń oıyn ushtaı túsip, ustamdylyqqa, eńbektene bilýge tárbıeleıdi.
Mysaly, «Urylar men kempir» ertegi esep.
Ertede baılardyń esiginde júrip kún keshken, panasy joq jalǵyz kempir bolypty. Jaz shyǵyp el jaılaýǵa kóshkende, súıeneri joq kempirdiń jalǵyz sıyryn urlamaq bolyp urylar keledi. Kempir:-«Bular meniń jalǵyz sıyrymdy
nysanaǵa almaq bolǵan eken, men de bulardy aldaıyn»,- dep oılaıdy. Sóıtip jalman – jan bir shelek sýdy sapyryp otyryp, mynadaı óleń aıtypty:
Sapyryp - sapyryp Armanǵa ber,
Quıyp - quıyp Almasqa ber,
Esiktegi ekeýge ber,
Tórdegi tórteýge ber,
Óziń ishte maǵan ber»,- degen eken. Muny estigen urylar:-«Qoı munymyz bolmas úı» toly kisi, ári bizden eki ese kóp, keteıik»,- dep ketip qalypty.
Kempir tapqyrlyǵymen urylardy osylaı qorqytypty.
Sonda úıde adam nesheý?
Oqýshylar: 10 adam dep, jaýap beredi.
«Adasqan áripter» oıyny arqyly geometrıalyq fıgýralardy tabady:
1. eńshbre 2. trubyshrót 3. shubrshúy 4. rvadkat
5. óńdgelke

«Maqal - mátelder» saıysy:
1.... aýyz sózdiń tobyqtaı túıini bar.
2.... tisten shyqqan sóz,... rýly elge jeter
3. Qyzdy... úıden tyı,
Uldy... úıden tyı.
4. Bolar eldiń balasy,
... te baspyn der.
Bolmas eldiń balasy,
... da jaspyn der.
5. Shólmek... kúnde synbaıdy,... kúnde synady.
6.... qoshqardyn basy,... qazanǵa syımas.
7....- aý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi,
...- eý túgel bolsa, tóbedegi keledi.
8. Er jigit... da orda buzar.
9.... atasyn bilmegen er jetesiz.
10.... qyrly,... syrly.

Sonyń ishinde logıkalyq esepterdiń mańyzy óte zor. Bul balanyń oı - órisin damytyp qana qoımaı, ony baıqaǵyshtyqqa, shapshańdyqqa, oıyn dáleldeýge úıretip, ári ony jalyqtyrmaıdy.
Maqsaty:
Oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyǵyn damytýǵa jaǵdaı jasaı otyryp, balany izdenimpazdyqqa jáne ózine senimdi bolýǵa umtyldyrý, aqyl - oı deńgeıin qalyptastyrý, synı turǵydan oılaý qabiletin damytý.
Nátıjesi:
Berilgen tapsyrmamen jumys jasaý kezinde balanyń boıyndaǵy qorqynysh pen “qate jasap qoıamyn - aý” degen oılar tómendeıdi de, senimdilik pen turaqtylyq damıdy. Bul balanyń oı - órisin damytyp qana qoımaı, ony baıqaǵyshtyqqa, shapshańdyqqa, oıyn dáleldeýge úıretip, ári ony jalyqtyrmaıdy.
Mysaly:
3 jumyrtqa 5 mınýtta pisti. Bir jumyrtqa neshe mınýtta pisedi?
Oqýshylar: 5 mınýtta dep, jaýap beredi.
Úsh túıequs ushyp kele jatty. Ańshy olardyń bireýin atyp aldy. Olardyń qanshasy qaldy?
(Jaýaby: túıequstar ushpaıdy).
Erjannyń bes uly jáne olardyń árqaısysynyń qaryndasy bar.
Erjannyń neshe uly, neshe qyzy bar?
(Jaýaby: 6 balasy bar. 5 uly, 1 qyz bala).
Eger tyrna bir aıaǵymen tursa 3 kg. bolady, al eki aıaǵymen tursa tyrnanyń salmaǵy qansha?
(Jaýaby: 3 kg).
Qorytyndylaý.