- 05 naý. 2024 04:29
- 234
Bilim mazmunyn modernızasıalaý jaǵdaıynda memlekettik tildi damytý
«Bilim mazmunyn modernızasıalaý jaǵdaıynda memlekettik tildi damytýdyń mańyzy»
Bilim salasyndaǵy týyndaǵan jahandyq ózgerister jaǵymsyz baǵyttarǵa qarsy turý, jasampaz damýshy ózgeristerdi qoldaný maqsatyn qoıady. Bilim óziniń basym baǵyttaryn tek ózekti máselelerge ǵana qatysty emes, adamzattyń jáne qoǵamnyń uzaq merzimdi suranystaryna saı aıqyndaýda. Osy jaǵdaıda jańa bilim berý tulǵanyń qalyptasýy, damýy jáne qoǵamnyń rýhanı-adamgershilik qundylyqtaryn qalyptastyrýymen baılanysty máselelerdiń ortasynan tabylyp otyr. Qazaqstannyń bilimi bolashaqta ashyq áleýmettik júıe retinde saıası, ekonomıkalyq jáne mádenı ózgeristermen sıpattalady.
Sondyqtanda bilim mazmunyn modernızasıalaýǵa túrtki bolǵan faktorlar retinde tómendegilerdi atan ótýge bolady:
1. Qazaqstannyń álemniń ekologıalyq eń qaýipsiz, ekonomıkalyq turaqty qarqyndy damý satysyna kóterilýi (QR-2030 Damý strategıasy);
2. Naryqtyq ekonomıkaǵa negizdelgen ekonomıkalyq ósýi;
3. Qazaqstannyń údemeli ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damýy;
4. Qazaqstannyń damyǵan 50 eldiń qatarynan kórinýge bet qurýdaǵy máýeli maqsaty;
5. Bilim berý júıesindegi jańa sapany qalyptastyrý;
6. Bilim berý júıesiniń ınforymqurylymdarynyń keńeıýi;
Bilim berý mazmunyn modernızasıalaýdaǵy basty maqsat:
Bilim berý mazmunynyń áleýmettik baǵyttalýyn kúsheıtý jáne onyń sapasyn tekserý tetikterin jetildirý;
Oqýshylardyń ózin-ózi uıymdastyrý ınovasıalyq is-áreketke, yntymaqtastyq qyzmetke beıimdik qabiletteri men ózindik qasıetterin damytý.
Bilim berý mazmunyn modernızasıalaý mindetteri:
1. Barlyq bilim berý deńgeıleri men satylarynyń úılesimdiligi men praktıkalyq baǵyttalýyn qamtıtyn memlekettik jalpyǵa mindetti bilim standarty men tujyrymdamalardy jańǵyrtý;
2. Qoǵam men memlekettiń, bilim berý júıesiniń qajettilikteri men bolashaǵyna saı bilim berýdiń beıindi baǵdarlaryn anyqtaý;
3. Bilim berý júıesiniń ózekti máselelerin sheshýge baǵyttalǵan bilim baǵdarlamalaryn jasaý;
4. Oqý-ádistemelik keshenderdi, elektrondy oqýlyqtar men oqý ádistemelik quraldaryn daıyndaý, baıqaýyn ótkizý;
5. Oqý úrdisterin uıymdastyrýdyń jańa tehnologıalardy óndirý;
6. Aqparattyq-kommýnıkasıalyq tehnologıalar múmkindikterin tolyq paıdalanýǵa daǵdylandyrý;
7. Bilim alýshynyń sapasy men quzyrynyń tabysty áleýmettenýine yqpal etý;
8. Bilim alýshylar, pedagog, ata-ana, qoǵam, memleket arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtý.
Qazirgi kezde Qazaqstan sıaqty kóp ultty memleket aldynda, birinshiden, joǵaryda aıtylǵandaı birtutas bilim keńistigin qalyptastyrý mindeti tursa, ekinshiden, eń negizgisi - ulttyq etnopedagogıka men etnopsıhologıanyń ozyq dástúrlerine súıene otyryp, jetkinshekter sapasyna týǵan qalqynyń dúnıe tanymyna qurmet pen maqtanysh sezimin uıalatyp, ulttyq rýhty sińirý, sondaı-aq ulttyq salt-dástúrin meńgertý, tili men ádebıetin, tarıhy men ónerin qasterleý tarıhı qajettilik bolyp otyr.
Tolyq nusqasyn júkteý
Bilim salasyndaǵy týyndaǵan jahandyq ózgerister jaǵymsyz baǵyttarǵa qarsy turý, jasampaz damýshy ózgeristerdi qoldaný maqsatyn qoıady. Bilim óziniń basym baǵyttaryn tek ózekti máselelerge ǵana qatysty emes, adamzattyń jáne qoǵamnyń uzaq merzimdi suranystaryna saı aıqyndaýda. Osy jaǵdaıda jańa bilim berý tulǵanyń qalyptasýy, damýy jáne qoǵamnyń rýhanı-adamgershilik qundylyqtaryn qalyptastyrýymen baılanysty máselelerdiń ortasynan tabylyp otyr. Qazaqstannyń bilimi bolashaqta ashyq áleýmettik júıe retinde saıası, ekonomıkalyq jáne mádenı ózgeristermen sıpattalady.
Sondyqtanda bilim mazmunyn modernızasıalaýǵa túrtki bolǵan faktorlar retinde tómendegilerdi atan ótýge bolady:
1. Qazaqstannyń álemniń ekologıalyq eń qaýipsiz, ekonomıkalyq turaqty qarqyndy damý satysyna kóterilýi (QR-2030 Damý strategıasy);
2. Naryqtyq ekonomıkaǵa negizdelgen ekonomıkalyq ósýi;
3. Qazaqstannyń údemeli ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damýy;
4. Qazaqstannyń damyǵan 50 eldiń qatarynan kórinýge bet qurýdaǵy máýeli maqsaty;
5. Bilim berý júıesindegi jańa sapany qalyptastyrý;
6. Bilim berý júıesiniń ınforymqurylymdarynyń keńeıýi;
Bilim berý mazmunyn modernızasıalaýdaǵy basty maqsat:
Bilim berý mazmunynyń áleýmettik baǵyttalýyn kúsheıtý jáne onyń sapasyn tekserý tetikterin jetildirý;
Oqýshylardyń ózin-ózi uıymdastyrý ınovasıalyq is-áreketke, yntymaqtastyq qyzmetke beıimdik qabiletteri men ózindik qasıetterin damytý.
Bilim berý mazmunyn modernızasıalaý mindetteri:
1. Barlyq bilim berý deńgeıleri men satylarynyń úılesimdiligi men praktıkalyq baǵyttalýyn qamtıtyn memlekettik jalpyǵa mindetti bilim standarty men tujyrymdamalardy jańǵyrtý;
2. Qoǵam men memlekettiń, bilim berý júıesiniń qajettilikteri men bolashaǵyna saı bilim berýdiń beıindi baǵdarlaryn anyqtaý;
3. Bilim berý júıesiniń ózekti máselelerin sheshýge baǵyttalǵan bilim baǵdarlamalaryn jasaý;
4. Oqý-ádistemelik keshenderdi, elektrondy oqýlyqtar men oqý ádistemelik quraldaryn daıyndaý, baıqaýyn ótkizý;
5. Oqý úrdisterin uıymdastyrýdyń jańa tehnologıalardy óndirý;
6. Aqparattyq-kommýnıkasıalyq tehnologıalar múmkindikterin tolyq paıdalanýǵa daǵdylandyrý;
7. Bilim alýshynyń sapasy men quzyrynyń tabysty áleýmettenýine yqpal etý;
8. Bilim alýshylar, pedagog, ata-ana, qoǵam, memleket arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtý.
Qazirgi kezde Qazaqstan sıaqty kóp ultty memleket aldynda, birinshiden, joǵaryda aıtylǵandaı birtutas bilim keńistigin qalyptastyrý mindeti tursa, ekinshiden, eń negizgisi - ulttyq etnopedagogıka men etnopsıhologıanyń ozyq dástúrlerine súıene otyryp, jetkinshekter sapasyna týǵan qalqynyń dúnıe tanymyna qurmet pen maqtanysh sezimin uıalatyp, ulttyq rýhty sińirý, sondaı-aq ulttyq salt-dástúrin meńgertý, tili men ádebıetin, tarıhy men ónerin qasterleý tarıhı qajettilik bolyp otyr.
Ońtústik Qazaqstan oblysy, Arys aýdany,
M.Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
M.Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý