Biz ómirdi súıemiz
Biz ómirdi súıemiz
Maqsaty: Rýhanı - adamgershilik tárbıe mazmunyn quraıtyn súıispenshilik, densaýlyq, dostyq, baqyt sıaqty jalpy adamzattyq qundylyqtarǵa baýlý, osy rýhanı – adamgershilik bilim baǵdarlamasy arqyly daǵdy qalyptastyrýda bilim berý jumysyn negizge ala otyryp, ómirmen baılanystyra bilsek, kókiregi oıaý, minez – qulqy durys sanaly adam tárbıeleý
İ. Tanysý jattyǵý
«Shattyq sheńberi» bul ádistiń pedagogıkalyq máni - ár bir bala óziniń úlken dostyq sheńberine qabyldanǵanyn sezinip, ózderine de, ózgelerge de senimmen qaraıdy. Endi bizder ortaǵa shattyq sheńberine jınalyp, bir – birimizge jyly tilegimizdi arnaıyq. - Balalar, búgin taǵyda kópshilik qaýymǵa tanysýǵa, meıirimdilik, izgilikti bólisýge múmkindik týyp tur. Árqaıysy óz esimderdi aıtyp, esimderińniń bas áripine saı keletin óz boılaryńdaǵy jaǵymdy qasıetterdi ataısyńdar.
İİ. Mıǵa shabýyl ádisi «Baqytty ómir»
Balalarǵa vatman qaǵaz beriledi, sol qaǵazǵa balalar «baqytty ómirdi» qalaı elestetedi, sony sýretteıdi. Eki toptaǵy balalar birigip jumys jasaıdy.
İİİ. Jattyǵý «Eń, eń, eń...»
Nusqaý: Bizdiń jattyǵýdy prezıdent saılaýlarymen salystyrýǵa bolady. Aldaryńyzda 5 saılaý qoraby tur: Eń kóńildi, tapqyr Eń ádemi, súıkimdi Eń meıirimdi, yqylasty Eń aqyldy Eń, eń Sizder qupıa túrde daýys berý, jattyǵý qorytyndysy boıynsha «Eń aqyldy» t. b. medaldarymen marapattaý.
İV. Pikir almasý «Qýanysh degenimiz ne?»
«Qýanysh – bul báriniń qýanýy, bárine kóńildi»
«Qýanysh úlken jáne kishkentaı bolady. Kishkentaı qýanysh bir adam qýanǵanda bolady, al úlken qýanysh – bári qýanǵanda»
«Bárine mereke bolǵanda - qýanysh»
«Eshkim jylamasa, tipti bir adam jylamasa da - qýanysh»
«Eger soǵys bolmasa - qýanysh»
«Qýanysh – bul menmin, óıtkeni anam maǵan «Sen meniń qýanyshymsyń» - dep aıtady.»
V. Jattyǵý «Ómir súrý úshin adamdarǵa ne kerek?»
«Adamdar» O, adamdar, birgemin men sendermen, Yqylasyńa esh nárseni teńgermen. Sender – meniń baqytymnyń bulaǵy, Sender – meniń darynyma dem bergen. Ózderińmen ómir shyńyn birge astym, Jarty qurtty bólip jedim, syrlastym. Dúnıege kelgenim joq shet júrip, Raqatyn oılaý úshin bir bastyń.
Ómir degenimiz – dos - jaranǵa qamqor bolý, sanada taralǵan tumandy oılardy shýaqty qýanyshqa aýystyra bilý, qyzǵanyshtyń otyn búrkip, senim údesinen shyǵa bilý. Ýádeli sózderińe berik bolýyń, kisiniń syrtqy emes, ishki bolmysyna úńilip qadirleý. Eń bastysy ózgege jaqsylyq tileýshi bola bilý dep «Kún shapaǵyn» ómirmen baılanystyraıyq
«Talap adamnyń óz boıyndaǵy qandaı da bir qabiletin, alǵa qoıǵan maqsatyn, tabıǵı darynyn jetildirý úshin asa qajet. Eger talap bolmasa, olar ýaqyt óte kómeskilenip, usaqtanyp ketedi. Talap pen jiger - seriktes qasıetter. Talap pen jigerdi adamnyń ózi damytyp, qaıraı alady. Adam ómir boıy izdenýge, ómirdiń beımálim syrlaryn ashýǵa talaptanady. Sol jolda ol adamgershilik qasıetterdiń tirek etip alǵanda da jaqsylyq jyrshysy bolmaq. Adamzattyń ómirlik muraty da osy»
«Talap degen bir júırik tulpar syndy. Babyn tappaı mingendi qylar jyndy. Taýǵa ura ma basyńdy, tasqa ura ma, Al endi oǵan kisi qaıtip mindi. Talap shapsa, aqylǵa minip alyp, Jaqsy, jaman bárine birdeı salyp, Anyq aqyl adymyn ashtyrmaıdy, Esh nárse odan qutylmas jetpeı qalyp. Talap degen yndymen entelemek, Oıǵa alyp qyzyqqanyn qylsa demek.
Adamnyń tizgindi basshysy - aqyl Jetekshisi - qatań talap, Sholýshysy – mashyq oı, Joldasy – jasampaz kásip, Qorǵany – sabyr, Qorǵaýshysy – salmaqty minez, Synaýshysy – halyq
Vİ. Jattyǵý «Aram – zam - zam» bı
Vİİ. Eger kún dál ortasyna salynsa – jastyq shaǵy qyzyqty, al shyǵysqa salynsa – balalyq shaǵy qyzyqty, batysqa salynsa – kárilik shaǵy qyzyqty bolady.
• Taý dóńgelek salynsa – minezi jumsaq, meıirimdi, sengish. Eger taý ushty bolsa, ókpelegish, tik minezdi adam. Eger aralas salynsa – basynda qar bolsa, ózgermeli adam.
• Úı – sýrette aǵash úı salynsa, armanyń oryndalady. Eger bir tereze salynǵan bolsa, ózine jaqyn bir adam týraly kóp oılanady. Eger birneshe tereze bolsa jáne japqyshtary bolsa, ol tuıyq, saq adam. Úıdiń tóbesinde murjasy bolsa, tútin shyǵyp jatsa, áńgimege jaqyn, ósek qumar adam.
• Aǵash bireý bolsa, óziniń súıiktisine unaıdy. eger birnesheý bolsa balalardy jaqsy kóredi, olarǵa ýaqyt bóledi, kóp kóńil aýdarady. Qorshaǵan álemdi súıedi, qanshalyqty ádemi salynsa sulýlyqqa sonshalyqty qushtar.
• Qapshyq, qalta qanshalyqty úıge jaqyn jatsa, baılyq ta jaqyn. Kerisinshe bolsa bári kerisinshe. Eger qapshyq aýzy baılaýly bolsa sarańdyq. Qapshyq jerde jatsa jalqaý, túregelip tursa eńbekqor adam.
• Jol – úıge jaqyn jatsa – joly jeńil, alys bolsa kerisinshe. Eger jol úıdiń esiginen shyqsa, tapqan tabysyn úıge ákeletin, al kerisinshe bolsa shashpa, aınalasyna taratatyn adam.
• Saqına kózsiz bolsa qonaq qabyldaǵandy, qonaq shaqyrǵandy unatady. Kózi bolsa bolashaqty oılaıdy, kapıtal jınaıdy. Neke júzigi – myqty otbasyn bildiredi.
• Gúl – úıge jaqyn bolsa, qýanysh, toı bolady, úıdiń jıeginde bolsa – qyzyqty kúnderiń alysta.
• Jylan úıden alys salynsa – jaýlary alys, eger jaqyn salynsa kóre almaýshylar aınalańda bolǵany.
• Sýrette qaısysy úlken salynsa seniń ómiriń úshin mańyzy zor.
Vİİİ. «Júrekten – júrekke»
Qurmetti oqýshylar tárbıelik sharamyz óz máresine jetti. Senderdiń qýanyshty, jaıdarly, aqjarqyn júzderińizden súıispenshilik belgisin kórip turmyn. Senderdiń jan dúnıelerińe kishkentaıda bolsa jylylyq uıalap izgilikke bastar jol bolsyn. Olaı bolsa, bir - birimizge jaqsy, jyly sózderimizdi arnaıyq.
1. Shyn júregińnen jasaǵan jaqsylyǵyń ózińe qýanysh bop oralsyn.
2. Bireýge jasaǵan jaqsylyǵyńdy eshqashanda mindet etpe.
3. Ómirde eshkimge jamandyq, jasama adamdarǵa qamqor bola bil.
4. Aldyńa qoıǵan maqsatyń aıqyn bolsa, ómirde kóp jetistikterge jetesiń.
5. Qolyńdy adal taza ustasań – álemge ádildik ornatasyń.
6. Boıyńdy lastan qorǵasań – álemniń saýlyǵy artady.
7. Kózińdi jamandyqtan, zulymdyqtan jáne qyzǵanshaqtyqtan qorǵasań – álemniń ásem sulýlyǵyn kóresiń.
8. Peıiliń men nıetiń aq bolsa – álemge súıispenshilik nuryn tógesiń.
9. Shabyttanǵan sátterińdi baǵalaı bilseń talabyńa nur jaýady.
10. Jumysqa kúshińmen kirisseń jumysyń nátıjeli bolýyna tilektespin.
11. Úlken tulǵa bol.
12. Kúnimiz shýaqty, ómirimiz jarqyn bolsyn!
Maqsaty: Rýhanı - adamgershilik tárbıe mazmunyn quraıtyn súıispenshilik, densaýlyq, dostyq, baqyt sıaqty jalpy adamzattyq qundylyqtarǵa baýlý, osy rýhanı – adamgershilik bilim baǵdarlamasy arqyly daǵdy qalyptastyrýda bilim berý jumysyn negizge ala otyryp, ómirmen baılanystyra bilsek, kókiregi oıaý, minez – qulqy durys sanaly adam tárbıeleý
İ. Tanysý jattyǵý
«Shattyq sheńberi» bul ádistiń pedagogıkalyq máni - ár bir bala óziniń úlken dostyq sheńberine qabyldanǵanyn sezinip, ózderine de, ózgelerge de senimmen qaraıdy. Endi bizder ortaǵa shattyq sheńberine jınalyp, bir – birimizge jyly tilegimizdi arnaıyq. - Balalar, búgin taǵyda kópshilik qaýymǵa tanysýǵa, meıirimdilik, izgilikti bólisýge múmkindik týyp tur. Árqaıysy óz esimderdi aıtyp, esimderińniń bas áripine saı keletin óz boılaryńdaǵy jaǵymdy qasıetterdi ataısyńdar.
İİ. Mıǵa shabýyl ádisi «Baqytty ómir»
Balalarǵa vatman qaǵaz beriledi, sol qaǵazǵa balalar «baqytty ómirdi» qalaı elestetedi, sony sýretteıdi. Eki toptaǵy balalar birigip jumys jasaıdy.
İİİ. Jattyǵý «Eń, eń, eń...»
Nusqaý: Bizdiń jattyǵýdy prezıdent saılaýlarymen salystyrýǵa bolady. Aldaryńyzda 5 saılaý qoraby tur: Eń kóńildi, tapqyr Eń ádemi, súıkimdi Eń meıirimdi, yqylasty Eń aqyldy Eń, eń Sizder qupıa túrde daýys berý, jattyǵý qorytyndysy boıynsha «Eń aqyldy» t. b. medaldarymen marapattaý.
İV. Pikir almasý «Qýanysh degenimiz ne?»
«Qýanysh – bul báriniń qýanýy, bárine kóńildi»
«Qýanysh úlken jáne kishkentaı bolady. Kishkentaı qýanysh bir adam qýanǵanda bolady, al úlken qýanysh – bári qýanǵanda»
«Bárine mereke bolǵanda - qýanysh»
«Eshkim jylamasa, tipti bir adam jylamasa da - qýanysh»
«Eger soǵys bolmasa - qýanysh»
«Qýanysh – bul menmin, óıtkeni anam maǵan «Sen meniń qýanyshymsyń» - dep aıtady.»
V. Jattyǵý «Ómir súrý úshin adamdarǵa ne kerek?»
«Adamdar» O, adamdar, birgemin men sendermen, Yqylasyńa esh nárseni teńgermen. Sender – meniń baqytymnyń bulaǵy, Sender – meniń darynyma dem bergen. Ózderińmen ómir shyńyn birge astym, Jarty qurtty bólip jedim, syrlastym. Dúnıege kelgenim joq shet júrip, Raqatyn oılaý úshin bir bastyń.
Ómir degenimiz – dos - jaranǵa qamqor bolý, sanada taralǵan tumandy oılardy shýaqty qýanyshqa aýystyra bilý, qyzǵanyshtyń otyn búrkip, senim údesinen shyǵa bilý. Ýádeli sózderińe berik bolýyń, kisiniń syrtqy emes, ishki bolmysyna úńilip qadirleý. Eń bastysy ózgege jaqsylyq tileýshi bola bilý dep «Kún shapaǵyn» ómirmen baılanystyraıyq
«Talap adamnyń óz boıyndaǵy qandaı da bir qabiletin, alǵa qoıǵan maqsatyn, tabıǵı darynyn jetildirý úshin asa qajet. Eger talap bolmasa, olar ýaqyt óte kómeskilenip, usaqtanyp ketedi. Talap pen jiger - seriktes qasıetter. Talap pen jigerdi adamnyń ózi damytyp, qaıraı alady. Adam ómir boıy izdenýge, ómirdiń beımálim syrlaryn ashýǵa talaptanady. Sol jolda ol adamgershilik qasıetterdiń tirek etip alǵanda da jaqsylyq jyrshysy bolmaq. Adamzattyń ómirlik muraty da osy»
«Talap degen bir júırik tulpar syndy. Babyn tappaı mingendi qylar jyndy. Taýǵa ura ma basyńdy, tasqa ura ma, Al endi oǵan kisi qaıtip mindi. Talap shapsa, aqylǵa minip alyp, Jaqsy, jaman bárine birdeı salyp, Anyq aqyl adymyn ashtyrmaıdy, Esh nárse odan qutylmas jetpeı qalyp. Talap degen yndymen entelemek, Oıǵa alyp qyzyqqanyn qylsa demek.
Adamnyń tizgindi basshysy - aqyl Jetekshisi - qatań talap, Sholýshysy – mashyq oı, Joldasy – jasampaz kásip, Qorǵany – sabyr, Qorǵaýshysy – salmaqty minez, Synaýshysy – halyq
Vİ. Jattyǵý «Aram – zam - zam» bı
Vİİ. Eger kún dál ortasyna salynsa – jastyq shaǵy qyzyqty, al shyǵysqa salynsa – balalyq shaǵy qyzyqty, batysqa salynsa – kárilik shaǵy qyzyqty bolady.
• Taý dóńgelek salynsa – minezi jumsaq, meıirimdi, sengish. Eger taý ushty bolsa, ókpelegish, tik minezdi adam. Eger aralas salynsa – basynda qar bolsa, ózgermeli adam.
• Úı – sýrette aǵash úı salynsa, armanyń oryndalady. Eger bir tereze salynǵan bolsa, ózine jaqyn bir adam týraly kóp oılanady. Eger birneshe tereze bolsa jáne japqyshtary bolsa, ol tuıyq, saq adam. Úıdiń tóbesinde murjasy bolsa, tútin shyǵyp jatsa, áńgimege jaqyn, ósek qumar adam.
• Aǵash bireý bolsa, óziniń súıiktisine unaıdy. eger birnesheý bolsa balalardy jaqsy kóredi, olarǵa ýaqyt bóledi, kóp kóńil aýdarady. Qorshaǵan álemdi súıedi, qanshalyqty ádemi salynsa sulýlyqqa sonshalyqty qushtar.
• Qapshyq, qalta qanshalyqty úıge jaqyn jatsa, baılyq ta jaqyn. Kerisinshe bolsa bári kerisinshe. Eger qapshyq aýzy baılaýly bolsa sarańdyq. Qapshyq jerde jatsa jalqaý, túregelip tursa eńbekqor adam.
• Jol – úıge jaqyn jatsa – joly jeńil, alys bolsa kerisinshe. Eger jol úıdiń esiginen shyqsa, tapqan tabysyn úıge ákeletin, al kerisinshe bolsa shashpa, aınalasyna taratatyn adam.
• Saqına kózsiz bolsa qonaq qabyldaǵandy, qonaq shaqyrǵandy unatady. Kózi bolsa bolashaqty oılaıdy, kapıtal jınaıdy. Neke júzigi – myqty otbasyn bildiredi.
• Gúl – úıge jaqyn bolsa, qýanysh, toı bolady, úıdiń jıeginde bolsa – qyzyqty kúnderiń alysta.
• Jylan úıden alys salynsa – jaýlary alys, eger jaqyn salynsa kóre almaýshylar aınalańda bolǵany.
• Sýrette qaısysy úlken salynsa seniń ómiriń úshin mańyzy zor.
Vİİİ. «Júrekten – júrekke»
Qurmetti oqýshylar tárbıelik sharamyz óz máresine jetti. Senderdiń qýanyshty, jaıdarly, aqjarqyn júzderińizden súıispenshilik belgisin kórip turmyn. Senderdiń jan dúnıelerińe kishkentaıda bolsa jylylyq uıalap izgilikke bastar jol bolsyn. Olaı bolsa, bir - birimizge jaqsy, jyly sózderimizdi arnaıyq.
1. Shyn júregińnen jasaǵan jaqsylyǵyń ózińe qýanysh bop oralsyn.
2. Bireýge jasaǵan jaqsylyǵyńdy eshqashanda mindet etpe.
3. Ómirde eshkimge jamandyq, jasama adamdarǵa qamqor bola bil.
4. Aldyńa qoıǵan maqsatyń aıqyn bolsa, ómirde kóp jetistikterge jetesiń.
5. Qolyńdy adal taza ustasań – álemge ádildik ornatasyń.
6. Boıyńdy lastan qorǵasań – álemniń saýlyǵy artady.
7. Kózińdi jamandyqtan, zulymdyqtan jáne qyzǵanshaqtyqtan qorǵasań – álemniń ásem sulýlyǵyn kóresiń.
8. Peıiliń men nıetiń aq bolsa – álemge súıispenshilik nuryn tógesiń.
9. Shabyttanǵan sátterińdi baǵalaı bilseń talabyńa nur jaýady.
10. Jumysqa kúshińmen kirisseń jumysyń nátıjeli bolýyna tilektespin.
11. Úlken tulǵa bol.
12. Kúnimiz shýaqty, ómirimiz jarqyn bolsyn!
You Might Also Like
-
Maqsaty: Oqýshylardyń tanymdyq, shyǵarmashylyq, estetıkalyq talǵamyn, sheberligin damytý. Ónerge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, ónerge baýlý.
