InfoHub Logo

Synyp: 5
Sabaqtyń taqyryby: Bóligi boıynsha sandy tabý
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa bóligi boıynsha sandy tabý erejesin, bóligi boıynsha sandy taba bilýdi úıretý.
Mindetteri:
Bilimdilik: bóligi boıynsha sandy tabýdy ómirde de qoldana bilý.
Tárbıelik: jaýapkershilikke, ádeptilikke, uqyptylyqqa, shapshańdyqqa tárbıeleý.
Damytýshylyq: logıkalyq oılaýyn, aqyl - oıyn, este saqtaýyn damytý.
Sabaqtyń tıpi: aralas sabaq.
Kórnekiligi: Plakattar, kespe qaǵazdary.
Sabaqtyń qurylymy:
İ. Uıymdastyrý
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
İİİ. Jańa materıaldy ıgerý
İV. Esepter shyǵarý arqyly sabaqty bekitý
V. Baǵalaý, úıge tapsyrma berý
VI. Sabaqty qorytyndylaý

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý
Sálemetsizder me oqýshylar! Otyryńyzdar! Sabaǵymyzdy bastamas buryn oqýshylardyń sabaqqa qatysymyn tekserip alaıyq.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
Oqýshylardyń úı jumysy dápterlerin jınap alamyn.

İİİ. Jańa materıaldy ıgerý
1 - esep. Oqýshynyń kitaphanasynda 70 oqýlyq bar. Bul ondaǵy barlyq kitaptardyń
2/5 - sindeı. Oqýshynyń kitaphanasynda neshe kitap bar?
Sheshýi: Eseptiń berilýi boıynsha 70 oqýlyq oqýshynyń kitaphanasyndaǵy kitaptardyń 2/5 - sine teń.
2/5 - si – 70 (kitap) bolsa,
1=5/5 -? (kitap).
Eger kitaphanadaǵy barlyq kitaptardyń 2/5 - si 70 kitapqa teń bolsa, onda 1/5 – i: 70: 2=35 (kitap).
Kitaphanadaǵy barlyq kitaptar 5/5 nemese 1/5∙5. Demek, kitaphanadaǵy barlyq kitap: 35∙5=175 (kitap)
Sonda 2/5 bólikke sáıkes 70 sanyn 2 - ge bólip, 5 - ke kóbeıttik, ıaǵnı 70 - ti 2/5 - ge bólýdi oryndadyq.
70: 2/5 =( ∙5)/2_1 =175. Jaýaby: 175 kitap.
175 sanyn onyń bóligi boıynsha taptyq.
Bóligi boıynsha sandy tabý úshin bólikke sáıkes sandy osy bólshekke bólý kerek.

2 - esep. Mashına 145 km jol júrdi. Bul onyń barlyq júrýge tıisti jolynyń 5/9 - indeı. Mashınanyń barlyq júrýge tıisti joly neshe kılometr?
Sheshýi: (úlgi): 145: 5/9 = (145∙9)/5=261 (km).
Jaýaby: 261 km.
Bóligi boıynsha sandy teńdeý qurý arqyly da tabýǵa bolady.
3 - esep. Kesindiniń 5/7 - i 15 sm - ge teń. Kesindiniń uzyndyǵyn tabyńdar.
Sheshýi: (úlgi). hsm – kesindiniń uzyndyǵy. Eseptiń sharty boıynsha kesindi uzyndyǵynyń 5/7 - i 15 sm - ge teń. Demek, 5/7 h=15. Onda h=15: 5/7 =15∙7/5=21. Kesindiniń uzyndyǵy 21 sm.

İV. Esepter shyǵarý arqyly sabaqty bekitý
№831. Sandy tabyńdar:
15: 3/4=15∙4/3=20,
45: 5/9 =45∙9/5=81,
13: 1/2 =13∙2=26,
6: 2/3 =6∙ 3/2 =9.

№832. 1) Tıin shamamen 6 jyl jasaıdy. Bul qoıannyń jasaýǵa tıisti jasynyń 3/5 - ine teń. Qoıan neshe jyl jasaıdy?
Qoıan -?
Tıin - 6 jyl. 3/5 b.
Sheshýi: 6: 3/5=6 ∙ 5/3=10 (jyl)
Jaýaby: Qoıan 10 jyl jasaıdy.

№833. Tik tórtburyshtyń eni 4 1/5 sm, bul onyń uzyndyǵynyń 1/2 – indeı. Tik tórtburyshtyń perımetrin tabyńdar.
a -?
v - 4 1/5 sm 1/2 b.
Sheshýi: 4 1/5 ∶ 1/2=(21∙2)/5=42/5=82/5 (sm uzyndyǵy)
P=2(a+v), R=2(8 2/5+4 1/5 ), P=2∙123/5, R=2∙63/5, R=(2∙63)/5, R=126/5, R=251/5 (sm)
Jaýaby: Tik tórtburyshtyń perımetri 251/5 santımetrge teń.

№834. Birinshi jáshikte 8 kg alma bar. Bul ekinshi jáshikteginiń 4/5 – indeı. Eki jáshikte neshe kılogramm alma bar?
İ jáshik – 8 kg 4/5 b.
İİ jáshik -?
Sheshýi: 8: 4/5 =8∙ 5/4=(8∙5)/4=10 (kg İİ jáshik)
10+8=18 (kg)
Jaýaby: Eki jáshikte 18 kılogramm alma bar.

№835. Marat barlyq aqshasynyń 5/7 - ine kitap satyp alǵanda, onyń 50 tg aqshasy qaldy. Alǵashqyda Maratta qansha aqsha boldy?
Alǵashqyda -? tg
Qalǵany – 50 tg.
Sheshýi: 50 teńge Marattyń aqshasynyń qandaı bóligi?
5/7=2/7.
50: 2/7 =50∙7/2 =25∙7=175.
Jaýaby: Alǵashqyda Maratta 175 teńge aqsha boldy. (V)
№836. Bóligi boıynsha shamalardy tabyńdar:
16: 4/7=16∙7/4=28( m)
30: 5/8 =30∙ 8/5 =48 (dm)

V. Baǵalaý, úıge tapsyrma berý
Sabaqqa belsene qatysyp, taqtaǵa shyqqan oqýshylardy baǵalaımyn.
Úıge: №832 (2, 3)
№835 (2)
№836 (3, 4, 5, 6)
VI. Sabaqty qorytyndylaý
Sabaq aıaqtaldy! Saý bolyńdar!