InfoHub Logo

Búgin - aqyn, aýdarmashy, dramatýrg, Qazaqstannyń Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, «Ǵasyr aqyny» ataǵynyń ıegeri Muqaǵalı Maqataevtyń týǵan kúni.

 

Máńgi seni jazbaǵan súrinýge,
Qaıta turyp, qaqyń bar júgirýge

Muqaǵalı Maqataev

Ol 1931 jyly Almaty oblysy Raıymbek aýdanynda týǵan. M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti) bitirgen. 1952-1969 jyldary Qarasaz bastaýysh mektebinde orys tiliniń muǵalimi, Qazaq radıosynyń dıktory, Shalkódede Qyzyl otaý meńgerýshisi, Narynqol aýdandyq «Sovettik shekara» (qazirgi «Hantáńiri») gazetiniń jaýapty hatshysy, «Sosıalısik Qazaqstan» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetinde, «Mádenıet jáne turmys» (qazirgi «Parasat»), «Juldyz» jýrnaldarynda ádebı qyzmetker, Jazýshylar odaǵy poezıa bóliminiń keńesshisi qyzmetterin atqarǵan. 1973-1974 jyldary Máskeýdegi Ádebıet jáne óner ınstıtýtynda oqyǵan.

Aqynnyń tyrnaqaldy týyndylary Narynqol aýdandyq «Sovettik shekara» gazetinde 1948 jyly jarıalanǵan. Onyń «Aq qaıyń áni», «Aqqýlar uıyqtaǵanda», «Arman», «Sholpan», «Raıymbek! Raıymbek!», «Qashqyn», «Mosart. Jan azasy» atty poema tolǵaýlary men 650-den astam lırıkalyq óleńderi bar. Ol qazaq óleńin mazmun, pishin jaǵynan túrlendirip, ıntonasıa, ınversıa, mazmun turǵysynan jańalyq engizdi. Muqaǵalı Maqataev poezıa janrynda ǵana emes, proza, drama, syn salasynda da qalam tartty. Onyń «Qosh, mahabbat» jınaǵyna ár jyldar jazylǵan «Qulpytas», «Marýsányń taýy», «Ózgermepti», «Áje» áńgimeleri, «Qos qarlyǵash», «Jyl qustary» povesteri men «Qosh mahabbat» pesasy, birneshe synı eńbekteri engen. Aýdarma salasynda Shekspırdiń sonetterin, Danteniń «Qudiretti komedıasyn», E.Evtýshenko, A.Akopán, F.Morgýn, Ý.Ýıtmen, R.Berns, F.Ansarıdiń óleńderin tárjimalaǵan. 1976 jyly dúnıeden ótken. Onyń óleńderine Nurǵısa Tilendıev, Shámshi Qaldaıaqov, Beıbit Oraluly, Altynbek Qorazbaev taǵy basqa sazgerler án jazdy. Almatyda aqyn atynda mektep, kóshe jáne sol kóshe boıynda eskertkishi bar. Týǵan aýyly Qarasazda murajaıy ashyldy. Qazaqstan Jazýshylar odaǵy 1985 jyldan beri úzdik ádebı shyǵarma avtorlaryna beriletin Muqaǵalı Maqataev atyndaǵy syılyq taǵaıyndaǵan.

Aıta keteıik, 5 aqpan kúni Astana qalasyndaǵy Kongres-Holl saraıynda qazaqtyń birtýar aqyny Muqaǵalı Maqataevqa arnalǵan ádebı-mýzykalyq konsert ótti. Bul sharany Astana qalasy ákimdiginiń Memlekettik akademıalyq fılarmonıasy aqynnyń týǵanyna 85 jyl tolýyna oraı uıymdastyrǵan. Al búgin, 9 aqpan kúni QR Ulttyq mýzeıinde «Tarıhı tulǵalar» atty oqý-aǵartý baǵdarlamasy aıasynda aqıyq aqyn Muqaǵalı Maqataevtyń 85 jyldyǵyna arnalǵan «Poezıa, menimen egiz be ediń...» ádebı-sazdy keshi ótedi. Keshtiń basty maqsaty  qazaqtyń mańdaıyna bitken uly perzentiniń týǵan kúnin eskerýsiz qaldyrmaý jáne sol arqyly mýzeıge kelýshi qonaqtarǵa ádebıetimizdiń altyn qoryna engen ónegege toly aqyn óleńderin nasıhattaý.

Aqynnyń óleńderi: óleńder.

---