Búkil álem men úshin
«Búkil álem men úshin»
Kún batty ma, tún keldi me, tań atty ma qaıtadan,
Qudiretti tirligińe kiristiń be qaıta, Adam?
Ar ma ómir, bar álemdi baýyryna alyp shaıqaǵan!
Álem – darqan, saıalańdar, bárińe de oryn bar.– dep aqyn Muqaǵalı aǵamyz shyn aıtqan.
Adamnyń ómiri búkil álemmen tyǵyz baılanysty. Álem – adamnyń jaryq dúnıege kózin ashqannan terbetken besigi. Álem – ol darqan, keń, qudiretti. Adam óziniń álemi týraly shynaıy súıispenshiligin, alaýlaǵan saǵynyshyn, qadir - qurmetin tek júrekten shyqqan syrly sazben, oıly áýenmen, syrly sýretpen jetkizedi. Bizdi qorshaǵan álem únemi ózgerip otyrady. Adam balasy túısik, sezimi men aqyly arqyly ózi ómir súrip jatqan álemin tanyp - biledi. Ár adam óziniń oılaý qabiletine sáıkes óz álemimen erekshelenedi. Ár adam óziniń oılaý qabiletine sáıkes óz álemin ishteı qalyptastyryp alady. Adam balasynyń ómiri kún saıynǵy oqıǵalarǵa toly. Balalyq shattyqpen kúlemiz, muńǵa batyp ta úlgeremiz.
Qýanamyz, qaıǵyramyz. Eń bastysy ózimizdiń bar ekendigimizdi sezinemiz. Aınalamyzǵa qajet ekenimizdi bilemiz. Ózińniń kerek ekenińdi túsinesiń. Bul úlken qýanysh, baqyt.
Ýaqyt - shyndyq bezbeni,
Alysqa sal kózińdi.
Bilý úshin ózgeni,
Syılaý kerek ózińdi.
Bizdi qorshaǵan álem únemi ózgerip otyrady. Adam balasy túısik sezimi men aqyly arqyly ózi ómir súrip jatqan álemin tanyp biledi. Árıne, álem órisiniń, jaratylys qubylysynyń áli de jete tanylmaǵan aıasy keń.
Adamzattyń álemde alatyn orny zor. Adam - bolmasa, álem de bolmaıdy. Adam qorshaǵan álemmen úılesilimdilikti túısine bastaǵanda ǵana álemmen «úndestikte» bolady.
Elbasy biz úshin, men úshin, búkil balalar úshin kóp ıgi ister atqarýda. Qazaq halqy: «Bolmas eldiń balasy, birin - biri tabalar, bolar eldiń balasy, birin - biri aǵalar» - dep beker aıtpaǵan. Bizdiń bolashaǵymyz - baladan bastalady. Qazirgi balalar qandaı bolsa, keleshegimiz de sondaı bolatyny anyq. Qazir búkil álemniń senetini - bala. «Temirdi dáneker qosady, ómirdi bala qosady.». Prezıdentimiz 2002 jyly 8 tamyzda «Balalardy qorǵaý» týraly zań qabyldady.
1 - maýsym - Halyqaralyq balalar kúni, 20 - qarasha dúnıejúzilik balalar kúni dep jarıalaǵan. Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynyń 30 - babyna sáıkes: 1. Ár adamnyń bilim alýǵa quqyǵy bar. Bastaýysh bilim jáne jalpy bilim tegin bolýy tıis. Bastaýysh bilim barshaǵa mindetti, al tehnıkalyq jáne kásiptik bilim - kópshiliktiń qoly jeterlikteı bolýy kerek.
2. Bilim berý adamnyń jeke basynyń kemeldenýine, sondaı - aq halyqtar arasyndaǵy ózara túsinistikke jáne dostyqqa yqpal etýi tıis. 3. Ata - analar jas balalary úshin bilim berý túrin tańdaýǵa quqyly,- dep jazylǵan.
Búkil álemde 1 - qyrkúıek bilim kúni. Osy kúni biz balalar mektepke baramyz.
«Bilim – el men halyqqa paıda ákelgende ǵana kúsh. Bilim - ol seniń keleshek ómiriń. Bilim osy kózge kórinbeıtin, biraq paıdasy ushań. Balalaryna qamqorlyq jasaý jáne olardy tárbıeleý ata - ananyń etene quqyǵy ári mindeti. Bala - árqashanda memlekettiń qorǵaýynda. Búkil álem men úshin, búkil balalar úshin bilim alýǵa kóptegen mekemeler salýda. Prezıdentimizdiń atymen atalǵan «Nazarbaev»ýnıversıteti. Qazirgi kezde «Nazarbaev» ýnıversıtetinde kóptegen jastar bilim alyp jatyr.
Prezıdentimiz «Bolashaq» baǵdarlamasy boıynsha shetelge oqytýǵa jastardy jiberedi. Osy baǵdarlama boıynsha óz bilimderin keńeıte túsedi.. Elimizdegi kópbalaly jáne jaǵdaıy tómen otbasylarǵa qoǵam nazaryn aýdarý maqsatynda elimizdiń barlyq aımaqtarynda «Nur Otan» partıasy «Balalardy mektepke jınaıyq!» atty qaıyrymdylyq aksıasyń ótkizýde. Bul aksıada balalarǵa oqý quraldaryn, kıim - jaryq beredi. Tek bul ǵana emes «Nur Otan» partıasy kóptegen ıgi ister atqarýda.
Osyndaı ıgi ister atqaryp jatqan búkil álemge myń alǵys!
Densaýlyq – adam ómirindegi basty qundylyq.«Birinshi baılyq – densaýlyq». Dene shynyqtyrý oıyndary denege járdem etedi. Eger bizdiń densaýlyǵymyz bolmasa, onda bizdiń qolymyzdan eshteńe kelmes edi. Adam myqty densaýlyqtyń arqasynda ómirde kezdesetin aýyrtpalyqtardy jeńýge, qabilet - darynyn damytyp, shyǵarmashylyqtardy deńgeıge kóterile alady. Densaýlyqty saqtaý ár adamnyń óz qolynda. Sondyqtan densaýlyqqa sanaly qarap, sportpen shuǵyldanyp, ýaqytynda tamaqtanyp, dene ahýalynyń babynda bolýyna jaǵdaı jasaý kerek.
Prezıdentimiz qazirgi kezde densaýlyqqa da kóp kútim jasaýǵa jaǵdaı jasaǵan. Biz úshin, men úshin, búkil balalar úshin, sport keshenderin, stadıondar, aýrýhanalar, dárihanalar salǵyzǵan. Qazaqstannyń balalar men jasóspirimder fýtbolyn damytýǵa arnalǵan kelisimge qol qoıǵan bolatyn. El sportyn, onyń ishinde kez - kelgen elge esemiz ketip júrgen fýtboldy damytý úshin osyndaı joba júzege asyrylýda. Bul – balalar úshin úlken qýanysh.
Jańa ǵasyr men myńjyldyq tabaldyryǵynda bolashaǵymyz - balalar qandaı kúı keshýde degen suraq meni jıi mazalaıdy? Sebebi, tiri jetimder qatary kún sanap kóbeıip barady. Osy balalardyń tek úsh myńy ǵana tul jetim. Qalǵanynyń ata - anasy ýaqytsha bolyp turǵan qıynshylyqqa tóze almaı balalaryn tastap ketken ata - analar. Olardyń balalary jetimder úıi men asyraýshy ata - analardyń qolyna ótken. Mundaıda kimniń júregi qan jylamas. Kez - kelgen adam tirshiliktiń tutqasyn shańyraq dep biledi, al osy shańyraqtyń qyzyǵy bala emes pe?!
«Adam urpaǵymen myń jasaıdy»,- degen Luqpan Hakim. Al taǵdyrdyń jazýymen ata - anasyz qalǵan, ne bolmasa jastaıynan aýyr syrqattyń zardabyn tartqan balalarǵa memleket tarapynan da, jekelegen adamdar erekshe qamqorlyq, janashyrlyq jasalyp jatyr. Balasyz úıde baqyt joq degendeı balasyz úı qý mazar. Jetim balalarǵa beriletin járdemaqy tek 23 - jasqa deıin tólenedi. Odan keıin olar qalaı ómir súretini eshkimniń de basyna kirip shyqpaıdy. Qazirgi árbir qazaq «jetim bala jylamasyn dep» kómek - qolyn sozýda. Osyndaı álemde ómir súrip jatqan jetimderdiń armany joq. Iá, jetimderdiń tek bir armany bar. Ony ata - anasy izdep taýyp, osy jerden alyp ketse degen arman. Jetimder osy armanmen kún sanap ósip jatady. Jetimderge kómektesý úshin ánshilerimiz de, Maıra İlıasova da qoldan kelgenshe kómektesýde. Balanyń tárbıesi otbasydan bastalady.
Bizdiń aýylda «Aıgólek» balabaqshasy jumys isteýde. Onda balalar oıyn oınap, ýaqyttaryn kóńildi ótkizýde. Balalarǵa aıtarym ata - anasynyń boryshyn aqtap, keleshek jastarǵa óziniń bilgenin úıretý, óz eliniń baılyǵyn saqtap, ony ary qaraı molaıtýǵa yqpal etýin suraımyn.
Jelbirep kókte baıraǵyń,
Artta qap tartqan azabyń.
Aman bop aýyl - aımaǵym,
Aıbaryń assyn, qazaǵym.
Taǵy bir aıtarym, kún kelbetti kezeńniń kórki bizdiń dostyǵymyzda, súıispenshilikte, aınalamyzǵa degen qarym - qatynasymyzda osyny da esten shyǵarmaıyq dostar. Biz ómir súrip otyrǵan álem - ádemi álem. Óıtkeni sen barsyń, ol bar, bizder barmyz. Ádemi álemge ádemi jandar laıyq. Oıdyń ásemdigi qajet.
Biz ǵalamdy shat kúlki – janarymen kórýge qushtarmyz. Qap qara túnnen jaryq izdeımiz, sup - sur bulttan jańbyr kútemiz. Tórtkúl dúnıege tek qana jaqsylyq tileımiz.
Bizdiń alǵa qoıǵan maqsatymyz ótkenimizdi biletin, búgindi túsinetin, erteńge senimmen qaraıtyn azamat, azamatsha bolý.
Kún batty ma, tún keldi me, tań atty ma qaıtadan,
Qudiretti tirligińe kiristiń be qaıta, Adam?
Ar ma ómir, bar álemdi baýyryna alyp shaıqaǵan!
Álem – darqan, saıalańdar, bárińe de oryn bar.– dep aqyn Muqaǵalı aǵamyz shyn aıtqan.
Adamnyń ómiri búkil álemmen tyǵyz baılanysty. Álem – adamnyń jaryq dúnıege kózin ashqannan terbetken besigi. Álem – ol darqan, keń, qudiretti. Adam óziniń álemi týraly shynaıy súıispenshiligin, alaýlaǵan saǵynyshyn, qadir - qurmetin tek júrekten shyqqan syrly sazben, oıly áýenmen, syrly sýretpen jetkizedi. Bizdi qorshaǵan álem únemi ózgerip otyrady. Adam balasy túısik, sezimi men aqyly arqyly ózi ómir súrip jatqan álemin tanyp - biledi. Ár adam óziniń oılaý qabiletine sáıkes óz álemimen erekshelenedi. Ár adam óziniń oılaý qabiletine sáıkes óz álemin ishteı qalyptastyryp alady. Adam balasynyń ómiri kún saıynǵy oqıǵalarǵa toly. Balalyq shattyqpen kúlemiz, muńǵa batyp ta úlgeremiz.
Qýanamyz, qaıǵyramyz. Eń bastysy ózimizdiń bar ekendigimizdi sezinemiz. Aınalamyzǵa qajet ekenimizdi bilemiz. Ózińniń kerek ekenińdi túsinesiń. Bul úlken qýanysh, baqyt.
Ýaqyt - shyndyq bezbeni,
Alysqa sal kózińdi.
Bilý úshin ózgeni,
Syılaý kerek ózińdi.
Bizdi qorshaǵan álem únemi ózgerip otyrady. Adam balasy túısik sezimi men aqyly arqyly ózi ómir súrip jatqan álemin tanyp biledi. Árıne, álem órisiniń, jaratylys qubylysynyń áli de jete tanylmaǵan aıasy keń.
Adamzattyń álemde alatyn orny zor. Adam - bolmasa, álem de bolmaıdy. Adam qorshaǵan álemmen úılesilimdilikti túısine bastaǵanda ǵana álemmen «úndestikte» bolady.
Elbasy biz úshin, men úshin, búkil balalar úshin kóp ıgi ister atqarýda. Qazaq halqy: «Bolmas eldiń balasy, birin - biri tabalar, bolar eldiń balasy, birin - biri aǵalar» - dep beker aıtpaǵan. Bizdiń bolashaǵymyz - baladan bastalady. Qazirgi balalar qandaı bolsa, keleshegimiz de sondaı bolatyny anyq. Qazir búkil álemniń senetini - bala. «Temirdi dáneker qosady, ómirdi bala qosady.». Prezıdentimiz 2002 jyly 8 tamyzda «Balalardy qorǵaý» týraly zań qabyldady.
1 - maýsym - Halyqaralyq balalar kúni, 20 - qarasha dúnıejúzilik balalar kúni dep jarıalaǵan. Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynyń 30 - babyna sáıkes: 1. Ár adamnyń bilim alýǵa quqyǵy bar. Bastaýysh bilim jáne jalpy bilim tegin bolýy tıis. Bastaýysh bilim barshaǵa mindetti, al tehnıkalyq jáne kásiptik bilim - kópshiliktiń qoly jeterlikteı bolýy kerek.
2. Bilim berý adamnyń jeke basynyń kemeldenýine, sondaı - aq halyqtar arasyndaǵy ózara túsinistikke jáne dostyqqa yqpal etýi tıis. 3. Ata - analar jas balalary úshin bilim berý túrin tańdaýǵa quqyly,- dep jazylǵan.
Búkil álemde 1 - qyrkúıek bilim kúni. Osy kúni biz balalar mektepke baramyz.
«Bilim – el men halyqqa paıda ákelgende ǵana kúsh. Bilim - ol seniń keleshek ómiriń. Bilim osy kózge kórinbeıtin, biraq paıdasy ushań. Balalaryna qamqorlyq jasaý jáne olardy tárbıeleý ata - ananyń etene quqyǵy ári mindeti. Bala - árqashanda memlekettiń qorǵaýynda. Búkil álem men úshin, búkil balalar úshin bilim alýǵa kóptegen mekemeler salýda. Prezıdentimizdiń atymen atalǵan «Nazarbaev»ýnıversıteti. Qazirgi kezde «Nazarbaev» ýnıversıtetinde kóptegen jastar bilim alyp jatyr.
Prezıdentimiz «Bolashaq» baǵdarlamasy boıynsha shetelge oqytýǵa jastardy jiberedi. Osy baǵdarlama boıynsha óz bilimderin keńeıte túsedi.. Elimizdegi kópbalaly jáne jaǵdaıy tómen otbasylarǵa qoǵam nazaryn aýdarý maqsatynda elimizdiń barlyq aımaqtarynda «Nur Otan» partıasy «Balalardy mektepke jınaıyq!» atty qaıyrymdylyq aksıasyń ótkizýde. Bul aksıada balalarǵa oqý quraldaryn, kıim - jaryq beredi. Tek bul ǵana emes «Nur Otan» partıasy kóptegen ıgi ister atqarýda.
Osyndaı ıgi ister atqaryp jatqan búkil álemge myń alǵys!
Densaýlyq – adam ómirindegi basty qundylyq.«Birinshi baılyq – densaýlyq». Dene shynyqtyrý oıyndary denege járdem etedi. Eger bizdiń densaýlyǵymyz bolmasa, onda bizdiń qolymyzdan eshteńe kelmes edi. Adam myqty densaýlyqtyń arqasynda ómirde kezdesetin aýyrtpalyqtardy jeńýge, qabilet - darynyn damytyp, shyǵarmashylyqtardy deńgeıge kóterile alady. Densaýlyqty saqtaý ár adamnyń óz qolynda. Sondyqtan densaýlyqqa sanaly qarap, sportpen shuǵyldanyp, ýaqytynda tamaqtanyp, dene ahýalynyń babynda bolýyna jaǵdaı jasaý kerek.
Prezıdentimiz qazirgi kezde densaýlyqqa da kóp kútim jasaýǵa jaǵdaı jasaǵan. Biz úshin, men úshin, búkil balalar úshin, sport keshenderin, stadıondar, aýrýhanalar, dárihanalar salǵyzǵan. Qazaqstannyń balalar men jasóspirimder fýtbolyn damytýǵa arnalǵan kelisimge qol qoıǵan bolatyn. El sportyn, onyń ishinde kez - kelgen elge esemiz ketip júrgen fýtboldy damytý úshin osyndaı joba júzege asyrylýda. Bul – balalar úshin úlken qýanysh.
Jańa ǵasyr men myńjyldyq tabaldyryǵynda bolashaǵymyz - balalar qandaı kúı keshýde degen suraq meni jıi mazalaıdy? Sebebi, tiri jetimder qatary kún sanap kóbeıip barady. Osy balalardyń tek úsh myńy ǵana tul jetim. Qalǵanynyń ata - anasy ýaqytsha bolyp turǵan qıynshylyqqa tóze almaı balalaryn tastap ketken ata - analar. Olardyń balalary jetimder úıi men asyraýshy ata - analardyń qolyna ótken. Mundaıda kimniń júregi qan jylamas. Kez - kelgen adam tirshiliktiń tutqasyn shańyraq dep biledi, al osy shańyraqtyń qyzyǵy bala emes pe?!
«Adam urpaǵymen myń jasaıdy»,- degen Luqpan Hakim. Al taǵdyrdyń jazýymen ata - anasyz qalǵan, ne bolmasa jastaıynan aýyr syrqattyń zardabyn tartqan balalarǵa memleket tarapynan da, jekelegen adamdar erekshe qamqorlyq, janashyrlyq jasalyp jatyr. Balasyz úıde baqyt joq degendeı balasyz úı qý mazar. Jetim balalarǵa beriletin járdemaqy tek 23 - jasqa deıin tólenedi. Odan keıin olar qalaı ómir súretini eshkimniń de basyna kirip shyqpaıdy. Qazirgi árbir qazaq «jetim bala jylamasyn dep» kómek - qolyn sozýda. Osyndaı álemde ómir súrip jatqan jetimderdiń armany joq. Iá, jetimderdiń tek bir armany bar. Ony ata - anasy izdep taýyp, osy jerden alyp ketse degen arman. Jetimder osy armanmen kún sanap ósip jatady. Jetimderge kómektesý úshin ánshilerimiz de, Maıra İlıasova da qoldan kelgenshe kómektesýde. Balanyń tárbıesi otbasydan bastalady.
Bizdiń aýylda «Aıgólek» balabaqshasy jumys isteýde. Onda balalar oıyn oınap, ýaqyttaryn kóńildi ótkizýde. Balalarǵa aıtarym ata - anasynyń boryshyn aqtap, keleshek jastarǵa óziniń bilgenin úıretý, óz eliniń baılyǵyn saqtap, ony ary qaraı molaıtýǵa yqpal etýin suraımyn.
Jelbirep kókte baıraǵyń,
Artta qap tartqan azabyń.
Aman bop aýyl - aımaǵym,
Aıbaryń assyn, qazaǵym.
Taǵy bir aıtarym, kún kelbetti kezeńniń kórki bizdiń dostyǵymyzda, súıispenshilikte, aınalamyzǵa degen qarym - qatynasymyzda osyny da esten shyǵarmaıyq dostar. Biz ómir súrip otyrǵan álem - ádemi álem. Óıtkeni sen barsyń, ol bar, bizder barmyz. Ádemi álemge ádemi jandar laıyq. Oıdyń ásemdigi qajet.
Biz ǵalamdy shat kúlki – janarymen kórýge qushtarmyz. Qap qara túnnen jaryq izdeımiz, sup - sur bulttan jańbyr kútemiz. Tórtkúl dúnıege tek qana jaqsylyq tileımiz.
Bizdiń alǵa qoıǵan maqsatymyz ótkenimizdi biletin, búgindi túsinetin, erteńge senimmen qaraıtyn azamat, azamatsha bolý.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Shyǵys shynary. Ázıza Nurmahanova
