InfoHub Logo

Aýylǵa baratyn boldyq degendi estigennen-aq, aýlaǵa júgirip shyqqanmyn. Ne kerek, keshke deıin on alty qabat úıdegi dostarym men tanys balalarymnyń bárine derlik qýanyshty habarymdy jarıalap úlgerdim-aý, sirá. Atamnyń aýylyna balalar baqshasynda júrgen kezimde bir barǵan ekenmin. Endi, mine, ekinshi klasqa kóshkende ǵana, kókemshe aıtqanda, joly tústi.

Kókem mashınasyn sýsyldatyp, baptap qoıypty. Qaladan shyǵyp keń asfáltty jolǵa túskennen aq, «jıgýlı» júıtkip ala jóneldi.

— Biraz júrgen soń, tas jol taýsylyp, shań qapqan qara jolǵa túsemiz,— deıdi kókem, keıistik bildirip. Men oǵan nazar aýdaryp otyrǵan joqpyn. Terezeden kóz almaımyn. Jol jıegindegi aǵashtardy, shaǵyn aýyldardy, qarsy jolyqqan mashınalardy qalt jibermeı shyǵaryp salyp otyrmyn. Jan-jaǵyma osylaı alaq-julaq qaraılaǵan men uıyqtap ketkenimdi de ańdamaı qalyppyn.

Atamnyń aýylyna túnde kelippiz. Tańerteń oıansam, aıaq jaǵymda áldebireýler kúńgir-kúńgir áńgimelesedi. Aqyryn basymdy kóterip qaradym. Dóńgelek kelgen tápeltek ústeldi ortaǵa alyp, atam, kókem, kókemniń inisi Tarǵyn, Aıman táte shaı iship otyr.

Tóbesinde jińishke aǵashtarmen aıqysh-uıqysh torlaǵan úlken sańylaýy bar kıiz úıde jatqanymyzdan-aq, atamnyń jaılaýyna kelgenimdi uqtym.

— Mine, Aıdyn batyr da oıanyp qalypty. Qane, turyp, sálem ber. Assalaýmaǵaleıkóm de.

— Mine, jigit! — Bári jaǵalaı qushaqtap, aımalap shyqty.

— Bar endi, qolyńdy jýyp kel, qalanyń aq saýsaǵy,—dep, Tarǵyn arqamnan qaǵyp qaldy. Ózinshe erkeletkeni.

Men turyp tysqa shyqqansha, kún kóterilip, qyzyna bastapty. Bir kerilip alyp, aınalaǵa kóz jiberdim. Qaı jaqqa qarasań da, tep-tegis dala. Ne taý, ne ózen, ne qalyń toǵaı kórinbeıdi. Tú-ý alystan kógildir tolqyn terbeledi. Onyń saǵym ekenin bilemin. Oıy men qyry, tipti kózge shalynbaıtyn bul jazyq dalada atamnyń, aǵamnyń, tátemniń ishteri pysyp, ýaqyttary múlde ótpeıtin shyǵar-aý. Jaqyn tustan aýyl da kórinbeıdi. Aıdaladaǵy jalǵyz úı osy. Qalaı shydap otyr eken? Úıge kóńilim qulazyp kirsem, atam kóńildi sóılep otyr.

— Aıdyn asyqpaı tamaǵyn iship alsyn. Ózim atqa mingizip alyp ketemin. Dalany, qoıdyń jaıylymyn kóredi,—deıdi. Jaılaýdy kóretin nesi bar. Dalaǵa bir shyqqanda baıqaǵanmyn. Úı irgesinen bes júz-alty júz metrdeı jerde jaıylyp júrgen otardy shaı iship otyryp-aq kórýge bolady. Biraq atama qarsy pikir aıtqanym joq. Atqa mingenniń ózi qyzyq emes pe.

 Otarǵa bet alǵanda, men atqa otyrdym. Atam jetekke aldy. «Tizgindi berińiz. Jeldirtip ala jóneleıin» deýge batylym jetpedi. Aqyryn aıańdaǵan kúıimizde qoı shetine de keldik.

— Al, balam, sen osy jerde oınaı tur. Qoıdyń aldy alystap ketipti. Men bir qaıyryp keleıin.

Jalǵyz qaldym. Ne istesem eken? Jaqyn júrgen qoıdy ustap alǵym keldi. Sál jaqyndasam boldy, bireýi emes, birnesheýi úrkip ala jóneledi. Onsyz da bir jerge turaqtamaı, shópti byr-byrt julyp, ilgeri jyljyǵan otardy jón-josyqsyz qýa berýge uıaldym. Atam qaıtyp keledi dep júrsem, ol qoıdy qaıtarǵan bette atynan asyqpaı túsip jatyr. Alystan ańyraıa qaraǵan meni baıqap, qolyn bulǵady. Júgirip jetip, jantaıa jatqan atamnyń qasyna otyrdym

Bir ýaqytta shyryldaǵan ún shyqty. Týra bulbuldyń saıraǵany dersiń. Dál qasymyzdan shyǵatyn sekildi. Aınalama qaraımyn. Kórinbeıdi. Atam murty kóterilip jymıdy. Iegimen áýeni nusqady.

Aspanǵa qarasam, týra bizdiń tóbemizge jaqyn tusta kishkene torǵaı qanatyn sermelep, shyryldap tur. Qanatyn qaqqanymen, ornynan qozǵalmaıdy.

— Al, balam, aqyryn qımyldap, ornymyzdy aýystyraıyq. Qoıdy da aıdaı júr.

— Nege?

— Jaqyn jerde boztorǵaıdyń uıasy bolýy kerek. Olar uıany jerge salady.

Sony qorǵashtap shyryldap júr.

Atamnyń kórsetken baǵytyna qaraı aqyryn júrip, uzap kettik. Sodan, tús aýǵansha qoı sońyna ilese otyryp, atam áńgime aıtty. Anda-sanda qala jaıyn surap qoıady.

— Kóz toqtatyp qarar jalǵyz aǵashy joq jazyq dalada qalaı jalyqpaı júrsizder, ata! — dedim úıge qaıtar jolda.

— Nege jalyǵamyz?

— Ekeýmiz tús aýǵanǵa deıin júrgende baıqaǵanymyz boztorǵaıdyń shyryldaǵany ǵana ǵoı.

— Durys,  balam, búgin boztorǵaıdyń ánin estiseń, erteń júgirgen ańyn kezdestirersiń. Kóp júrseń san túrli qustaryn da kórersiń. Bárin bir kúnde kórgenniń ne qyzyǵy bar. Olaı bolsa, dalanyń seniń qalańdaǵy zooparkińnen nesi kem? Óziń zooparkke kóp barasyń ba?

— Atamańyz. Keıde tipti barǵym da kelmeıdi.

— Mine, kórdiń be. Dala da bar jaqsylyǵyn bir kúnde úıip-tógip bere salǵan bolsa, biz de jalyǵyp ketken bolar edik. Atań osy dalada týyp, osy dalada ósti. Týǵan jerge degen ystyq yqylastyń ózi bir kúnde emes, jyldar boıynda qalyptasady dep bilemin. Biz úshin sondyqtan ár kúniniń orny bólek.

Kıiz úıdegilerdiń barlyǵy uıqyǵa jatqanda, Aıdyn oıaý edi. Onyń qulaǵyna dalanyń boztorǵaıynyń úni estilgendeı boldy da turdy. Aıdyn erteńgi kúnge asyqty.

---