InfoHub Logo

Ótken ǵasyrda arǵy bet kereıdegi tórt taıjynyń biri — Jaıyrdyń asy bolyp, asqa saýyr Saıqan, Qaba, Altaıdan, bul jaǵy Erenqabyrǵa, Boǵdadan adam shaqyrylady. Aty jer jarǵan asqa ıgi jaqsylar, óz eliniń nebir óner ıesi bolǵan ánshi-kúıshilerin, atan jilik arys azamattaryn alyp keledi.

Birine-biri jalǵanyp aıtylyp jatqan án, jyǵysyp jatqan palýan, shertilip jatqan kúı ishinde jalpaq jurttyń júrek pernesin basqan «Deldal» kúıi bolady.

On saýsaǵynan óner tamǵan qart ybyraı qolyna dombyrasyn alysymen óziniń kúı oryndaý óneriniń ereksheligin tanytyp, biriniń artynan birin sherte otyryp, álden ýaqytta belgisiz bir kúıdi myń túrlendire jónelgende, kóziniń jasy salaly saqalynan sorǵalaıdy. Buǵan otyrǵan eldiń de saı súıegi syrqyraıdy. Qart bul kúıin óziniń úlken kelini qaza bolǵanda «Deldal» atty kúıi ekenin aıtady. Áńgime bylaı eken:

Uly Naýmel jaılaýǵa kósherde qalyńdyǵynyń syrqat qalǵanyn kórip, el jaılaýǵa barǵan soń kóńili ornyqpaı delsal júredi. Jaıyn bilip keleıin dese, qyryq kósh tór jaılaýdan oıǵa túsý ońaı bolmaı, kúnderi óte beredi. Ulynyń bul halin uǵyp, túsingen ybyraı, aqyry ulyn baryp habarlasýǵa jóneltedi.

Naýmel kún júrip, tún júrip qaıyn jurtyna taıaǵanda tobyr adamnyń zıratqa bettep bara jatqanyn kórip, júregi alasatyp, at basyn tarta qalady. Jigit eń sońynda ketip bara jatqan jalǵyz adamnan jaı uǵyssa, jerlegeli áketip bara jatqan óz qalyńdyǵy bolyp shyǵady. Sonda Naýmel tóbesinen jasyl túskendeı attan qulap qalady. El de kúıeý balany tanıdy, es jıdyryp topyraq salýyn aıtady. Kóz jasyn kól etken Naýmel kúzde alǵaly otyrǵan qalyńdyǵyn jerge kómip, súldersiz jaılaýdaǵy úıine oralady. Neshe kún nár tatpaı, ákesiniń aqylymen áreń esin jıady. Aqyry ákesi: «Al, balam, óter adam ótti ǵoı, sonda osy ólimde saǵan qatty batqany qandaı is boldy, aıtshy?!» — degende, Naýmel: «Maǵan bárinen batqany — zıratqa bettep bara jatqan adamdardy kórgende, alýan túrli oımen, deldal kúıge túskenim» deıdi. Ákesi Ybyraı osy bir aıanyshty halden týdyryp, «Deldal» kúıin jaratqan eken.

Kúıdi tyńdaǵan tamam jurt: «Oıpyrym-aı, naǵyz óner ǵoı, osyndaı ónerli qoldar da kárteıip, bir kúni topyraq astynda saýdyrap qalady-aý», — dep qımastyq ańǵartqan eken.

---