Dostyq qymbat ómirde tárbıe saǵaty
Taqyryby: «Dostyq qymbat ómirde» tárbıe saǵaty
Maqsaty:
a) oqýshylarǵa dostyń adam ómirindegi mańyzy, orny, dostyqtyń shynaıy belgisi týraly aıtyp túsindirý;
á) berilgen suraqqa tolyq jaýap berýge úıretý;
b) Oqýshylardy adamgershilikke, adaldyqqa, tatý, meıirimdi bolýǵa tárbıeleý, ár balaǵa óz dosynyń jaqsy jaqtaryn úlgi tutyp, sol jaqsy qasıetterin óz boıyna sińire bilýge úıretý.
Túri: Saıys sabaq
Kórnekiligi: naqyl sózder, sýretter, túrli - tústi qaǵazdar, plakat, slaıd
Barysy:
1. Uıymdastyrý bólimi:
2. Shattyq sheńberi
Árqashan dos, birgemiz,
Ajyramas irgemiz.
Tý ǵyp ustap birlikti,
Tatý – tátti júremiz
3. «Atomdar, molekýlalar» jattyǵýy arqyly topqa bólý
4. Án tyńdaý «Dostarym»
Taqyrypty ashý suraqtary.
Án ne jaıly boldy?
Dos degen kim?
Endeshe, búgingi tárbıe saǵatymyzda ne týraly áńgime qozǵaımyz?
4. Kirispe sóz Dos – aqylshy, kómekshi, syrlas, jaqyn, adal, shynshyl degen uǵymdy beredi. Dostyq árbir adamnyń ómirindegi eń qyzyqty da, qımas ta, qıyn kezeńde qasyńda júretin adamnyń saǵan degen adal minezi. Adaldyqsyz dostyq bolmaıdy. Al adaldyq degen – rýhanı tazalyq. Dostyq - adamdardyń bir – birin jany qalap, jaqyn kórip, qaltqysyz senip, tilektes, murattas bolýy.
Dosyń bar ma? Ol kim?
Dostyq shynaıy sezim be, álde jaı uǵym ba?
Dostyq jasqa baılanysty ma?
Qyz bala men er balanyń arasynda dostyq bola ma?
Jaqsy dos, jaman dos qandaı bolady?
Dos qandaı bolý kerek?
5. Oı shaqyrý:
«Men dosyma senemin, sebebi men.........» sóılemdi jalǵastyrý. (2 mın)
Árbir adamǵa dos kerek, óıtkeni....
Syılastyq bar jerde......
Dostyq
Ertede, Esim hannyń el bılegen zamanynda, bir kishkentaı qalashyqqa Dosymbek degen talantty, ádiletti jigit qazy bolyp saılanypty. Aqkóńil, adal nıetti jas jigit el senimin aqtap, ádiletti sot bıligin júrgizdi.
Aqjarqyn minezdi Dosymbek bir kúni ákesine ańqyldap syryn aıtady:
- Áke, bul kúnde dos - jarandar kóbeıdi. Bári de adal dos bolamyz, qıyndyqta janyńnan tabylamyz desedi.
- Onysyn keleshekte Alla biledi,- depti ákesi.
Ákesi Sabyrjan qarapaıym sharýanyń adamy eken. Biraq «hanǵa bergisiz qarasha bar» degendeı ákesi oıshyl, kemeńger eken.
- Balam, erteń qolyń bos bola ma? Osy aıtqan sózińe baılanysty men saǵan ǵıbrat mysal kórseteıin,- depti.
Erteńine túıe jekken arbasynyń ústine kıiz syrmaqqa uzynynan bir serkeni kórsetpeı orap salady da, ólgen kisishe jatqyzyp alyp júredi.
- Sen aldyna júrip otyr, árbir dosyńnyń esiginiń aldyna toqtap tur. Sózdi men ózim aıtamyn, sen úndemeı turasyń,- dep uǵyndyrady.
- Shyraǵym, jan qysylyp ózińe keldik. Mynaý, Dosymbek - jan dosyń, isti bolyp qaldy. Oqystan qata tıip, soıylǵa jyǵylyp, myna bir adam ólip qaldy. Shyn dos bolsań, myna arbany óligimen búginshe bir jerińe panalatyp ber,- deıdi Dosymbektiń ákesi.
Úı ıesi at - tonyn ala qashyp, azarda - bezer bolady.
- Páleńnen aýlaq, mynadaı pálesi tıetin nárseni ári áketińiz!- deıdi.
Sóıtip, bala bir dosynan keıin bir dosyna bara beredi. Báriniń sózderi sol bolady: «Páleńnen aýlaq, ketińiz! Dosymbekpen dostyq kezinde bolǵan nárse»,- dep bireýi de bulardy úılerine jýytpaıdy.
Sońǵy úılerdiń bireýi qınalypty: «Mynaý qıyn boldy ǵoı, ólikti qaldyryp ketińiz, kólik pen arbany alyp júre berińiz, ólikti jasyra turaıyn»,- depti.
Endi bir ǵana dosy qalypty.
«Buǵan da bara keteıik»,- dep sharýasyn aıtsa:
- Qaıteıin, Dosymbekpen birge kóreıin, dosym úshin janym sadaǵa! Arbany da, kólikti de, ólikti de - bárin osynda qaldyryp, ózderiń kete berińder,- depti.
- Mine, balam, basyńa qıyndyq is túskende, janyńda birge bolatyn shyn dos - joldasyń júz kisiden bir jarym ǵana bolǵanyn óz kózińmen kórdiń,- depti ákesi balasyna.
Oqýshylardyń pikiri tyńdalady.
7. Sergitý jattyǵýy
8. «Dostyq úıin qalaý»
«Bes saýsaq birikpeı, ıne qolǵa ilikpeıdi» degendeı bárimiz jumyla biraýyzdan aldymyzdaǵy júkti kótereıik.
9. Qorytyndy.
Balalar, búgin bizder dostyqty berik saqtaý úshin, odan ári nyǵaıtý úshin kerekti kóptegen jaqsy qasıetterdi boıymyzǵa sińirip, jaman qasıetterden arylýǵa kúsh saldyq. Aldaǵy ýaqytta ómirimizge nár beretin, syn saǵatta qasymyzdan tabylatyn dostarymyz kóbeıe bersin degen tilekpen, senderge myna jylýlyq taraıtyn alaqanǵa synyptas kórshinizge tilek tilep, meıirimdi júrekke ilýińiz suralady.
Sabaǵymyzdy sózi: T. Moldaǵalıev
áni: S. Báıterekov «Dos týraly jyr» ánimen aıaqtaıyq.
10. Án shashý «Dos týraly jyr»
1. İzdegende tabylatyn qasyńnan,
Kóńili bar qyzǵaldaqtaı ashylǵan.
Kórispese saǵynyshtan júdeıtin,
Kim bar jaqyn bala kúngi dosyńnan.
Jan dosym ústem bolsyn mereıiń,
Ár qashan jeńisińdi kóreıin
Syrymyz da bitpesin
Jyrymyz da bitpesin
11. «Alaqan» trenıńi. Oqýshylar óziniń dostaryna tilek jazyp, meıirimdi júrekke iledi.
12. Keri baılanys. Smaılıkter arqyly sabaqqa degen kóńil-kúılerin bildiredi.
Dostyq qymbat ómirde tárbıe saǵaty. júkteý
Maqsaty:
a) oqýshylarǵa dostyń adam ómirindegi mańyzy, orny, dostyqtyń shynaıy belgisi týraly aıtyp túsindirý;
á) berilgen suraqqa tolyq jaýap berýge úıretý;
b) Oqýshylardy adamgershilikke, adaldyqqa, tatý, meıirimdi bolýǵa tárbıeleý, ár balaǵa óz dosynyń jaqsy jaqtaryn úlgi tutyp, sol jaqsy qasıetterin óz boıyna sińire bilýge úıretý.
Túri: Saıys sabaq
Kórnekiligi: naqyl sózder, sýretter, túrli - tústi qaǵazdar, plakat, slaıd
Barysy:
1. Uıymdastyrý bólimi:
2. Shattyq sheńberi
Árqashan dos, birgemiz,
Ajyramas irgemiz.
Tý ǵyp ustap birlikti,
Tatý – tátti júremiz
3. «Atomdar, molekýlalar» jattyǵýy arqyly topqa bólý
4. Án tyńdaý «Dostarym»
Taqyrypty ashý suraqtary.
Án ne jaıly boldy?
Dos degen kim?
Endeshe, búgingi tárbıe saǵatymyzda ne týraly áńgime qozǵaımyz?
4. Kirispe sóz Dos – aqylshy, kómekshi, syrlas, jaqyn, adal, shynshyl degen uǵymdy beredi. Dostyq árbir adamnyń ómirindegi eń qyzyqty da, qımas ta, qıyn kezeńde qasyńda júretin adamnyń saǵan degen adal minezi. Adaldyqsyz dostyq bolmaıdy. Al adaldyq degen – rýhanı tazalyq. Dostyq - adamdardyń bir – birin jany qalap, jaqyn kórip, qaltqysyz senip, tilektes, murattas bolýy.
Dosyń bar ma? Ol kim?
Dostyq shynaıy sezim be, álde jaı uǵym ba?
Dostyq jasqa baılanysty ma?
Qyz bala men er balanyń arasynda dostyq bola ma?
Jaqsy dos, jaman dos qandaı bolady?
Dos qandaı bolý kerek?
5. Oı shaqyrý:
«Men dosyma senemin, sebebi men.........» sóılemdi jalǵastyrý. (2 mın)
Árbir adamǵa dos kerek, óıtkeni....
Syılastyq bar jerde......
Dostyq
Ertede, Esim hannyń el bılegen zamanynda, bir kishkentaı qalashyqqa Dosymbek degen talantty, ádiletti jigit qazy bolyp saılanypty. Aqkóńil, adal nıetti jas jigit el senimin aqtap, ádiletti sot bıligin júrgizdi.
Aqjarqyn minezdi Dosymbek bir kúni ákesine ańqyldap syryn aıtady:
- Áke, bul kúnde dos - jarandar kóbeıdi. Bári de adal dos bolamyz, qıyndyqta janyńnan tabylamyz desedi.
- Onysyn keleshekte Alla biledi,- depti ákesi.
Ákesi Sabyrjan qarapaıym sharýanyń adamy eken. Biraq «hanǵa bergisiz qarasha bar» degendeı ákesi oıshyl, kemeńger eken.
- Balam, erteń qolyń bos bola ma? Osy aıtqan sózińe baılanysty men saǵan ǵıbrat mysal kórseteıin,- depti.
Erteńine túıe jekken arbasynyń ústine kıiz syrmaqqa uzynynan bir serkeni kórsetpeı orap salady da, ólgen kisishe jatqyzyp alyp júredi.
- Sen aldyna júrip otyr, árbir dosyńnyń esiginiń aldyna toqtap tur. Sózdi men ózim aıtamyn, sen úndemeı turasyń,- dep uǵyndyrady.
- Shyraǵym, jan qysylyp ózińe keldik. Mynaý, Dosymbek - jan dosyń, isti bolyp qaldy. Oqystan qata tıip, soıylǵa jyǵylyp, myna bir adam ólip qaldy. Shyn dos bolsań, myna arbany óligimen búginshe bir jerińe panalatyp ber,- deıdi Dosymbektiń ákesi.
Úı ıesi at - tonyn ala qashyp, azarda - bezer bolady.
- Páleńnen aýlaq, mynadaı pálesi tıetin nárseni ári áketińiz!- deıdi.
Sóıtip, bala bir dosynan keıin bir dosyna bara beredi. Báriniń sózderi sol bolady: «Páleńnen aýlaq, ketińiz! Dosymbekpen dostyq kezinde bolǵan nárse»,- dep bireýi de bulardy úılerine jýytpaıdy.
Sońǵy úılerdiń bireýi qınalypty: «Mynaý qıyn boldy ǵoı, ólikti qaldyryp ketińiz, kólik pen arbany alyp júre berińiz, ólikti jasyra turaıyn»,- depti.
Endi bir ǵana dosy qalypty.
«Buǵan da bara keteıik»,- dep sharýasyn aıtsa:
- Qaıteıin, Dosymbekpen birge kóreıin, dosym úshin janym sadaǵa! Arbany da, kólikti de, ólikti de - bárin osynda qaldyryp, ózderiń kete berińder,- depti.
- Mine, balam, basyńa qıyndyq is túskende, janyńda birge bolatyn shyn dos - joldasyń júz kisiden bir jarym ǵana bolǵanyn óz kózińmen kórdiń,- depti ákesi balasyna.
Oqýshylardyń pikiri tyńdalady.
7. Sergitý jattyǵýy
8. «Dostyq úıin qalaý»
«Bes saýsaq birikpeı, ıne qolǵa ilikpeıdi» degendeı bárimiz jumyla biraýyzdan aldymyzdaǵy júkti kótereıik.
9. Qorytyndy.
Balalar, búgin bizder dostyqty berik saqtaý úshin, odan ári nyǵaıtý úshin kerekti kóptegen jaqsy qasıetterdi boıymyzǵa sińirip, jaman qasıetterden arylýǵa kúsh saldyq. Aldaǵy ýaqytta ómirimizge nár beretin, syn saǵatta qasymyzdan tabylatyn dostarymyz kóbeıe bersin degen tilekpen, senderge myna jylýlyq taraıtyn alaqanǵa synyptas kórshinizge tilek tilep, meıirimdi júrekke ilýińiz suralady.
Sabaǵymyzdy sózi: T. Moldaǵalıev
áni: S. Báıterekov «Dos týraly jyr» ánimen aıaqtaıyq.
10. Án shashý «Dos týraly jyr»
1. İzdegende tabylatyn qasyńnan,
Kóńili bar qyzǵaldaqtaı ashylǵan.
Kórispese saǵynyshtan júdeıtin,
Kim bar jaqyn bala kúngi dosyńnan.
Jan dosym ústem bolsyn mereıiń,
Ár qashan jeńisińdi kóreıin
Syrymyz da bitpesin
Jyrymyz da bitpesin
11. «Alaqan» trenıńi. Oqýshylar óziniń dostaryna tilek jazyp, meıirimdi júrekke iledi.
12. Keri baılanys. Smaılıkter arqyly sabaqqa degen kóńil-kúılerin bildiredi.
Dostyq qymbat ómirde tárbıe saǵaty. júkteý