Dırektorlar qyzmetterinen bas tartty
BUL – AQTÓBE ÓŃIRINDE BURYN-SOŃDY BOLMAǴAN JAǴDAI
Aqtóbe qalalyq bilim bólimi birneshe mektep dırektory, balabaqsha meńgerýshisi men mektepten tys bilim beretin mekeme basshylaryna konkýrs jarıalady. Sebep 7 qyrkúıek kúni Aqtóbedegi №24, 25, 28, 32, 38, 42, 46, 51, Qyzyljar, Blagodarnyı orta mektep dırektorlary zeınetkerlikke shyǵýǵa aryz jazǵan. Dál osy kúni №17 mekteptiń zeınetker emes dırektory otbasylyq jaǵdaıyna baılanysty, №9 mektep-gımnazıa dırektory turǵylyqty mekenjaıyn aýystyrýyna baılanysty qyzmetten bas tartqan. “Urpaq” pen ashylǵanyna bir aı da tolmaǵan “Jarqyn bala” MDU balabaqsha meńgerýshisi, qalalyq oqýshylar saraıynyń dırektory, Qazanǵap atyndaǵy óner mektebi, Jas ushqyshtar mektebi dırektory bir kúnde basshylyqtan bas tartqan. Oqý jyly endi bastalyp, sabaq kestesi jańa rettele bastaǵanda, 14 dırektordyń bir kúnde, bir saǵatta oryndaryn tastaı qashqany – Aqtóbede buryn-sońdy bolyp kórmegen jaǵdaı. Bilim basshylarynyń jappaı qyzmetten ketýiniń sebebi nede?
18 tamyzda Aqtóbe qalalyq №2 sotynda bilim salasyn baqylaý departamentiniń eks-bastyǵy Ákimgereı Kósherbaevqa qatysty qylmystyq-is boıynsha sot bastaldy. 49 jastaǵy eks-sheneýnikti 3 mekteptiń attestasıadan ótýi úshin 1 mıllıon 500 myń teńge kóleminde para aldy degen kúdikpen ústimizdegi jyldyń 17 naýryzynda Jemqorlyqqa qarsy ulttyq búro qyzmetkerleri quryqtady. Taǵylǵan aıyp: “ Ol áıeli – Qýraıly aýylyndaǵy Elek orta mektebiniń dırektory Sandýǵash Syrbaeva jáne basqalar arqyly mektepterdiń attestasıadan ótýi úshin 1 mıllıon 500 myń teńge kóleminde para alǵan”.
Oblystaǵy 435 jalpy bilim beretin mekteptiń bilim sapasyn qadaǵalaýshy laýazymdy tulǵasynyń ústinen 3 mektep dırektory mindetin oryndaýshy aryz túsirgen. Isti Jemqorlyqqa qarsy ulttyq búro bólimshesiniń tergeýshileri – Nurlan Jekeev pen Arystan Muhambetjanov júrgizip, sotqa jetkizdi. Is boıynsha Ákimgereı Kósherbaev Aqtóbe qalasyndaǵy №18, Shalqar aýdanyndaǵy №44, Qarǵaly aýdanyndaǵy Qosestek orta mektepteriniń attestasıadan ótýi úshin para alǵan.
BǴM 2012 jyldan bastap bilim mekemelerin attestasıadan ótkizýdi qolǵa alǵan. Qazaqstan tarıhy boıynsha 4,9,11-synyp oqýshylaryna test júrgiziledi. Mekteptermen qosa balabaqsha, mektepten tys qosymsha bilim beretin uıymdar jumysy da tekseriledi. 2016 jyldyń basynda Aqtóbe qalasyndaǵy №18,5, 17,19 orta mektepterdiń 11-synyp oqýshylary tómen bal alǵandyqtan, osy oqý oryndary synaqtan óte almady.
Tamyzdyń basynda abaqtydan úıine shyǵarylǵan Ákimgereı Kósherbaevtyń isi iri kólemde para alǵannan “alaıaqtyq” babyna aýystyryldy. Qylmystyq is úsh mektep basshysynyń aryzy negizinde qozǵaldy. Shalqar aýdanyndaǵy Qaýyljyr bastaýysh mektebi dırektory mindetin atqarýshy Botagóz Ábdiǵalıeva para berý joldaryn jasyrmaı jaıyp saldy. Ábdiǵalıeva parany tikeleı Kósherbaevqa ustatpaǵan, 150 myń teńgeni oblystaǵy bilim salasyna qatysty basqa adamdarǵa bergen. 2015 jyldyń 6-9 qazanynda Qaýyljyr bastaýysh mektebinde josparly tekseris ótetini týraly aýdandyq bilim bóliminen hat túskende, Ábdiǵalıevaǵa týǵan sheshesi kómek surap, Áıteke bı aýdandyq bilim bóliminiń qyzmetkeri Raısa Igibaevaǵa habarlasqan. Sálden soń Raısa Igibaevanyń ózi shyǵyp, attestasıadan sátti ótý úshin departament dırektory 200 myń teńge suraǵanyn jetkizgen. Botagóz Ábdiǵalıeva 150 myń teńgesimen Aqtóbege kelip, Raısa Igibaevaǵa qońyraý shalyp, Igibaeva SMS arqyly Lıdıa Shaıǵazyqyzy Oralbaevanyń uıaly telefonyn jazyp jiberedi. Sol jerde qaladaǵy saýda ortalyqtarynyń birinde Botagóz dırektor Lıda apaıynyń qolyna 150 myń teńge ustatyp, attestasıadan ótýge kepildik alǵan. Botagóz Ábdiǵalıeva aýylyna qaıtar jolda “Raısa apaıdyń (Igibaeva) Kósherbaevtyń ústinen quqyq qorǵaý mekemesine aryz jaz dep tapsyrma alǵanyn sotta aıtty. Sol jerde Qaýyljyrdyń dırektory Raısa apaıynyń aıtqanyn buljytpaı oryndap, Jemqorlyqqa qarsy kúres búrosynyń jergilikti keńsesine óz aıaǵymen kelip, Kósherbaevqa para berdim dep aryz qaldyrǵan.
Tergeý materıaldarynda 2015 jyldyń 12 qazanynda 150 myń teńge berildi dep tirkelse de, sotta Jemqorlyqqa qarsy qyzmettiń tergeýshileri – N.Jekeev pen A.Muhambetjanov Á.Kósherbaevtyń B.Ábdiǵalıevadan tikeleı para alyp jatqanyn kórsetetin beıne, dybys jazbalaryn dálel ete almady.
Á.Kósherbaevtyń para alǵany týraly aryz jazǵandardyń biri –Qarǵaly aýdany Qosestek orta mektebiniń oqý isi jónindegi orynbasary. 2016 jyldyń qańtarynda Qosestek orta mektebi attestasıadan ótetini belgili bolǵanda, mekteptiń oqý isi jónindegi orynbasary Eńsepova degennen 500 myń teńge qajet ekenin biledi. Aıaq astynan bul orynbasar 500 myń teńgeni jınaı qoıady (sotta mektep basshylary aqshany ózimiz jınadyq dep, muǵalimderine shań jýytpaıdy). 17 qańtarda Aqtóbedegi temir jol vokzalynyń janynda Qosestek mektebiniń orynbasary Eńsepovaǵa álgi somany ustatqan. Tergeý isinde Eńsepovanyń 500 myńdy bilim salasyn baqylaý departamentiniń orynbasary – Muhambetallınaǵa bergeni jazylǵan. Ákimgereı Kósherbaevtyń qaramaǵyndaǵy qyzmetkeri aqshany alǵasyn Raısa Igibaevaǵa qońyraý shalǵan. Eńsepova kim, onyń attestasıalaýǵa qandaı qatysy bar? Igibaeva 500 myńnyń 50 myńyn ózi alyp, qalǵan 450 myńyn balasyna Lıdıa Oralbaevaǵa aparyp ber dep tapsyryp, qaladan ketip qalady. Eńsepovaǵa 500 myń ustatqan Qosestektiń oqý isi jónindegi orynbasary Qaýyljyr dırektorynyń isin qaıtalap, úıine qaıtpas buryn Jemqorlyqqa qarsy kúres búrosyna Kósherbaevty para aldy dep aryz qaldyryp ketedi.
Áıteke bı aýdany bilim bóliminiń qyzmetkeri Raısa Igibaeva, bilim qyzmetkerleriniń qalalyq kásipodaǵy basshysy Lıdıa Shaıǵazyqyzy Oralbaevanyń esimderi yńǵaısyz jaǵdaıda sotta atalýda. Mektep basshylary men orynbasarlar bilim salasyna tikeleı qatysty osy tulǵalarǵa aqsha berip kelgendigin aıtyp, sotta kýálik etti. Attestasıadan ótý baǵasy da ártúrli: bala sany óte az yqsham mektepterge 200 myń teńge, orta mektepterge 500 myń teńge.
Qalalyq bilim bóliminiń osy jyldyń naýryzyndaǵy deregine qaraǵanda, 2016 jyly Aqtóbedegi 15 bilim oryndaryn josparly tekseristen ótkizý josparlanǵan. № 18, 5, 17, 19 mektepter attestasıadan óte almady. Sebebi, 11 synyptaǵylar óte tómen bal kórsetken. Mektep ujymy balalardyń bilimin kóterý joldaryn izdeýdiń ornyna osyndaı las tirlikterge barǵan. Sóıtip, Aqtóbe oblysynyń bilim salasy sybaılas jemqorlyqtyń naǵyz uıasyna aınalǵan. Egerde, Jemqorlyqqa qarsy kúres búrosynyń tergeýshileri bilim baqylaý departamentiniń bastyǵy Ákimgereı Kósherbaevtyń para alǵanyna dálelder keltire almasa, onda sonshama aqsha kimniń qaltasyna túsken? Eger Kósherbaev qandaıda bir oıyndardyń qurbany bolsa, onda oǵan tapsyrys berýshi kim? Osy jaǵy áli kúnge deıin jumbaq. Sot áli jalǵasyp jatyr. Baıqaýymyzsha, mektep dırektorlarynyń oryndaryn tastaı qashqan dúrbeleńi men Kósherbaevtyń soty arasyndaı áldebir baılanys bar sekildi.