Elektromagnıttiń sáýlelenýdiń adam aǵzasyna áseri
Elektromagnıttiń sáýlelenýdiń adam aǵzasyna áseri
Bul taqyryptyń ózektiligi: Qazirgi tańda qorshaǵan ortany, adamdardy elektromagnıttik sáýlelený kózi bolyp tabylatyn turmystyq tehnıkalarsyz elestetý múmkin emes. Biraq ta olardyń adam aǵzasyna tıgizip jatqan áseri qanshalyqty ekenin kóbi bile bermeıdi...
Búgingi qoǵamda adamdar radıotehnıkalyq jáne radıoelektronıkalyq qurylǵylardyń elektromagnıttik jelisi quramyna kirip, sonyń qarmaýynda qalyp bara jatyr...
Kerneýi joǵary jáne óte joǵary qýatty elektr berý jelileri, kóptegen qýatty joǵary radıo - jáne tele - habarlaýshy stansıalar, ǵaryshtyq retranslátorlar – osylardyń barlyǵy derlik elektromagnıttik óris yqpalynyń áseri bolyp tabylady.
Osynaý ózekti máseleni sheshýdegi bizdiń maqsatymyz ekranda kórsetilgendeı:
• Turmystyq tehnıka jáne uıaly telefon shyǵaratyn elektromagnıttik sáýleniń adam aǵzasyna áseri máselesin zertteý;
• Kúnnen - kúnge beleń alyp kele jatqan elektromagnıttik sáýlelenýden qorǵaný amaldaryn qarastyryp, onyń ishinde Qazaqstanda júzege asýy múmkin joldaryn saraptaý jáne adamdar nazaryna usyný.
Al osy maqsatty iske asyrý úshin biz aldymyzǵa kelesideı mindetter qoıdyq:
Turmystyq tehnıka jáne uıaly telefon shyǵaratyn elektromagnıttik sáýleniń adam aǵzasyna áserin ádebıetterden zerttep taný;
Stýdentter arasynda áleýmettik saýalnamalar men atalǵan taqyrypta talqylaýlar júrgizý;
osy qaýip jaıly adamdarǵa aqparat berý jáne onyń áserin azaıtý turǵysynda barynsha tıimdi usynystar keltirý.
Maqsat mindetterimizdi aıqyndap aldyq, al endi búgingi tańdaǵy ózekti máselelerdiń birine kósheıik. Aldymen elektromagnıttik óristiń sáýlelenýdiń adam aǵzasyna áseri týraly aıtpas buryn eń aldymen elektromagnıttiń, elektromagnıttik óris/sáýlelený degen uǵymdarǵa toqtala ketsek.
Elektromagnıttik óris elektr jáne magnıt órisinen quralady Ol tolqyn túrinde taralady.
Elektromagnıttik sáýlelený degenimiz (elektromagnıttik tolqyn) – aınymaly elektromagnıttik óris terbelisteriniń keńistikte taralýy (ıaǵnı magnıt órisi men elektr órisiniń bir - birimen áserlesýi).
Magnıt órisi degenimiz ótkizgishterdiń elektr togymen ózara árekettesýi júzege asatyn materıanyń túri
Elektr órisi degenimiz kez - kelgen zarádtalǵan denelerdiń aınalasynda paıda bolatyn, materıanyń erekshe túri
Elektromagnıttik sáýlelený óziniń kóriný jıiligine qaraı ınfraqyzyl, radıotolqyn, kórinetin jaryq, últrakúlgin sáýleler, rentgendik jáne gamma sáýleleri.
Elektromagnıttik sáýlelený tolqyn retinde taralatyndyqtan polárızasıa, tolqyn uzyndyǵy jáne jıilik onyń negizgi parametrleri bolyp sanalady.
Elektromagnıttik óris keńistiktiń barlyq baǵytynda 3*108 m/s jyldamdyqpen elektromagnıttik tolqyn túrinde taraıdy.
Joǵaryda aıtylǵan anyqtamalar men erejeler bul elektromagnıttik sáýlelenýdiń fızıkadaǵy túsiniktemeleri.
Al qoǵamdaǵy, kúndelikti bizdiń ómirimizdegi elektromagnıttik sáýlelený degenimiz ol kúni boıyna kóz aldymyzda bolatyn turmystyq tehnıkamen quraldar, qolymyzdan túspeıtin uıaly telefon jáne t. b. Syrt kózge baıqalmasa da bular adam aǵzasyna belgili bir mólsherde zıan keltirýde.
Degenmen de bul oraıda jańasha bir málimet bere ketsek:
Jerdegi kez - kelgen aǵza sıaqty adamnyń denesinde de ózindik elektromagnıttik óris bolady, ol aǵzanyń barlyq jasýshalarynyń úılesimdi jumys isteýin qamtamasyz etedi. Adamnyń elektromagnıttik sáýlesin bıoóris (kórinetin bóligi – aýra) dep ataıdy. Bul óris aǵzany kez - kelgen negatıvti áserlerden qorǵaıtyn negizgi qabyqsha bolyp tabylady.
Adamnyń bıoórisi buzylǵan jaǵdaıda aǵzamyzdyń músheleri men júıeleri kez - kelgen aýrý faktorynyń týýyna jol beredi. Eger bizge elektromagnıttik óristen basqa sáýlelený kózderi áser etse, ıaǵnı bizdiń bıoórisimizden qarqyndyraq, onda aǵzamyz beıbereket kúıge tap bolady. Bul degenimiz densaýlyqtyń túbegeıli nasharlaýynyń bastamasy.
Ǵylymı jetekshi: Jılgıldınov J. S.
Oryndaǵandar: Tolyqbaeva E., Kalıeva U.
Elektromagnıttiń sáýlelenýdiń adam aǵzasyna áseri. júkteý
Bul taqyryptyń ózektiligi: Qazirgi tańda qorshaǵan ortany, adamdardy elektromagnıttik sáýlelený kózi bolyp tabylatyn turmystyq tehnıkalarsyz elestetý múmkin emes. Biraq ta olardyń adam aǵzasyna tıgizip jatqan áseri qanshalyqty ekenin kóbi bile bermeıdi...
Búgingi qoǵamda adamdar radıotehnıkalyq jáne radıoelektronıkalyq qurylǵylardyń elektromagnıttik jelisi quramyna kirip, sonyń qarmaýynda qalyp bara jatyr...
Kerneýi joǵary jáne óte joǵary qýatty elektr berý jelileri, kóptegen qýatty joǵary radıo - jáne tele - habarlaýshy stansıalar, ǵaryshtyq retranslátorlar – osylardyń barlyǵy derlik elektromagnıttik óris yqpalynyń áseri bolyp tabylady.
Osynaý ózekti máseleni sheshýdegi bizdiń maqsatymyz ekranda kórsetilgendeı:
• Turmystyq tehnıka jáne uıaly telefon shyǵaratyn elektromagnıttik sáýleniń adam aǵzasyna áseri máselesin zertteý;
• Kúnnen - kúnge beleń alyp kele jatqan elektromagnıttik sáýlelenýden qorǵaný amaldaryn qarastyryp, onyń ishinde Qazaqstanda júzege asýy múmkin joldaryn saraptaý jáne adamdar nazaryna usyný.
Al osy maqsatty iske asyrý úshin biz aldymyzǵa kelesideı mindetter qoıdyq:
Turmystyq tehnıka jáne uıaly telefon shyǵaratyn elektromagnıttik sáýleniń adam aǵzasyna áserin ádebıetterden zerttep taný;
Stýdentter arasynda áleýmettik saýalnamalar men atalǵan taqyrypta talqylaýlar júrgizý;
osy qaýip jaıly adamdarǵa aqparat berý jáne onyń áserin azaıtý turǵysynda barynsha tıimdi usynystar keltirý.
Maqsat mindetterimizdi aıqyndap aldyq, al endi búgingi tańdaǵy ózekti máselelerdiń birine kósheıik. Aldymen elektromagnıttik óristiń sáýlelenýdiń adam aǵzasyna áseri týraly aıtpas buryn eń aldymen elektromagnıttiń, elektromagnıttik óris/sáýlelený degen uǵymdarǵa toqtala ketsek.
Elektromagnıttik óris elektr jáne magnıt órisinen quralady Ol tolqyn túrinde taralady.
Elektromagnıttik sáýlelený degenimiz (elektromagnıttik tolqyn) – aınymaly elektromagnıttik óris terbelisteriniń keńistikte taralýy (ıaǵnı magnıt órisi men elektr órisiniń bir - birimen áserlesýi).
Magnıt órisi degenimiz ótkizgishterdiń elektr togymen ózara árekettesýi júzege asatyn materıanyń túri
Elektr órisi degenimiz kez - kelgen zarádtalǵan denelerdiń aınalasynda paıda bolatyn, materıanyń erekshe túri
Elektromagnıttik sáýlelený óziniń kóriný jıiligine qaraı ınfraqyzyl, radıotolqyn, kórinetin jaryq, últrakúlgin sáýleler, rentgendik jáne gamma sáýleleri.
Elektromagnıttik sáýlelený tolqyn retinde taralatyndyqtan polárızasıa, tolqyn uzyndyǵy jáne jıilik onyń negizgi parametrleri bolyp sanalady.
Elektromagnıttik óris keńistiktiń barlyq baǵytynda 3*108 m/s jyldamdyqpen elektromagnıttik tolqyn túrinde taraıdy.
Joǵaryda aıtylǵan anyqtamalar men erejeler bul elektromagnıttik sáýlelenýdiń fızıkadaǵy túsiniktemeleri.
Al qoǵamdaǵy, kúndelikti bizdiń ómirimizdegi elektromagnıttik sáýlelený degenimiz ol kúni boıyna kóz aldymyzda bolatyn turmystyq tehnıkamen quraldar, qolymyzdan túspeıtin uıaly telefon jáne t. b. Syrt kózge baıqalmasa da bular adam aǵzasyna belgili bir mólsherde zıan keltirýde.
Degenmen de bul oraıda jańasha bir málimet bere ketsek:
Jerdegi kez - kelgen aǵza sıaqty adamnyń denesinde de ózindik elektromagnıttik óris bolady, ol aǵzanyń barlyq jasýshalarynyń úılesimdi jumys isteýin qamtamasyz etedi. Adamnyń elektromagnıttik sáýlesin bıoóris (kórinetin bóligi – aýra) dep ataıdy. Bul óris aǵzany kez - kelgen negatıvti áserlerden qorǵaıtyn negizgi qabyqsha bolyp tabylady.
Adamnyń bıoórisi buzylǵan jaǵdaıda aǵzamyzdyń músheleri men júıeleri kez - kelgen aýrý faktorynyń týýyna jol beredi. Eger bizge elektromagnıttik óristen basqa sáýlelený kózderi áser etse, ıaǵnı bizdiń bıoórisimizden qarqyndyraq, onda aǵzamyz beıbereket kúıge tap bolady. Bul degenimiz densaýlyqtyń túbegeıli nasharlaýynyń bastamasy.
Ǵylymı jetekshi: Jılgıldınov J. S.
Oryndaǵandar: Tolyqbaeva E., Kalıeva U.
Elektromagnıttiń sáýlelenýdiń adam aǵzasyna áseri. júkteý
You Might Also Like
