Eńbek quraldarynyń jetilýi
Eńbek quraldarynyń jetilýi.
Konspekt
Budan 100 myń jyl buryn jer beti kúrt sýyp, qys uzaqqa sozyldy. Eýropa men Azıanyń soltústiginde qalyńdyǵy 2 km alyp muzdyq paıda boldy. Jylylyqqa úırengen janýarlar qyrylyp, tiri qalǵandary ońtústikke aýyp ketti.
Ertedegi adamdar eń áýeli naızaǵaıdyń túsýinen janǵan aǵashtyń otyn paıdalandy jáne ony óshirmeı uzaq saqtaýǵa tyrysty. Adamdar birte - birte otty ózderi jaǵýdy úırendi. Tasty tasqa uryp, odan shyqqan ushqynmen otyndy tutatty. Aǵash taıaqty bir - birine úıkelep, qyzdyrǵanda byqsyǵan jańqalarǵa jún nemese ósimdik talshyǵynan jasalǵan bilteni tıgizip, tutandyrdy. Otty paıdalanyp adamdar jylyndy, jyrtqysh ańdardan qorǵandy, tamaq pisirdi.
Alǵashqy eńbek quraldaryn daıyndaý tájirıbesi baıaý jınaqtaldy. Adamdar tastan usaq ári juqa quraldardy jasaýdy meńgerdi. Terini kesetin jáne tesetin ótkir júzdi, úsh buryshty qalaqshalar, pyshaq tárizdi keskishter paıda boldy. Ań aýlaýǵa shoqparmen birge naıza da paıdalanyldy. Súıekten ıne men biz daıyndaldy. Adamdar tasty óńdeýdi, burǵylaýdy úırendi. Tastan pyshaq, naızanyń ushtary, burǵy, qashaý, balǵa, keskish jasaldy.
Keıingi paleolıtte súıek pen aǵash sapqa ótkir júzdi usaq qalaqsha tastardy jelimdep ornatyp, keskish qural jasaǵan. Jelim retinde taý balaýyzy, qaraǵaıdyń shaıyry, bıtým qoldanylǵan. Qural jasaýdyń bul ádisin “qystyrma ádisi” deıdi.
Mezolıtte (b. z. b. 12 - 5 myń jyl) tas quraldar paıdalanýǵa yńǵaıly qalypqa túse bastady.
Alyp muzdyq budan 13 myń jyl buryn erı bastady. Jer beti muzdyqtan bosap, qazirgi qalpyna keldi.
Dalalyq aımaqtarda adamdar jelge qarsy qalqa jasaýdy úırendi. İri janýarlardyń súıekterinen jáne aǵash bórenelerden baspana salý shyqty.
Jańa tas ǵasyrynda (neolıtte) adamdar tasty jyltyratyp tegisteýdi úırendi. Eńbek quraldarynyń jańa túrlerin oılap tapty: dánúkkish, keli, balta, qaıla.
Adamdar úshkir súıekten ıne, janýarlardyń sińirlerinen jip jasap, haıýandardyń terisinen kıim tige bastady. Saz balshyqty kúıdirip ydys jasady. Peshke aǵash kómirin jaqty.
Qol qashaý degenimiz – qalaq tasty eki jaǵynan qashap, taıaqqa bekitken qural. Onyń uzyndyǵy 20 sm, salmaǵy 1 kg bolǵan. Janýarlardyń terisin tazalaıtyn, etin borshalaıtyn tas shapqylar men qyrǵyshtar jasaldy. Jambyl oblysynan tabylǵan bes myńnan astam quraldardyń bári – qashaý men úshkir zattar.
Konspekt suraqtar
1. Tas óńdeý bıik deńgeıge kóterilgen kezeń:
2. Muz dáýiri bastaldy:
3. Jer betin basqan muzdyqtyń erı bastaǵan kezi:
4. Tas quraldar paıdalanýǵa yńǵaıly qalypqa túse bastady:
5. Uzyndyǵy 20 cm, salmaǵy 1 kg shombal qural:
6. Ejelgi zamandaǵy ot jaǵýdyń eń alǵashqy ádisi:
7. Úshkir súıekten jasaǵan zat:
8. Bóriqazǵan, Shabaqty turaqtarynan shamamen qanshaǵa jýyq tas quraldary tabylǵan:
9. Eki jaǵynan óńdelgen qarapaıym shapqysh tas quraldy qalaı ataımyz:
10. Qazaqstanda alǵashqy adamdar shamamen 1 mıllıondaı jyl buryn ómir súrgendigin dáleldeıtin tastan jasalǵan eńbek quraldary Mańǵystaýdyń qaı turaǵynan tabyldy:
Taqyryptyq test:
Eńbek quraldarynyń jetilýi. júkteý
Konspekt
Budan 100 myń jyl buryn jer beti kúrt sýyp, qys uzaqqa sozyldy. Eýropa men Azıanyń soltústiginde qalyńdyǵy 2 km alyp muzdyq paıda boldy. Jylylyqqa úırengen janýarlar qyrylyp, tiri qalǵandary ońtústikke aýyp ketti.
Ertedegi adamdar eń áýeli naızaǵaıdyń túsýinen janǵan aǵashtyń otyn paıdalandy jáne ony óshirmeı uzaq saqtaýǵa tyrysty. Adamdar birte - birte otty ózderi jaǵýdy úırendi. Tasty tasqa uryp, odan shyqqan ushqynmen otyndy tutatty. Aǵash taıaqty bir - birine úıkelep, qyzdyrǵanda byqsyǵan jańqalarǵa jún nemese ósimdik talshyǵynan jasalǵan bilteni tıgizip, tutandyrdy. Otty paıdalanyp adamdar jylyndy, jyrtqysh ańdardan qorǵandy, tamaq pisirdi.
Alǵashqy eńbek quraldaryn daıyndaý tájirıbesi baıaý jınaqtaldy. Adamdar tastan usaq ári juqa quraldardy jasaýdy meńgerdi. Terini kesetin jáne tesetin ótkir júzdi, úsh buryshty qalaqshalar, pyshaq tárizdi keskishter paıda boldy. Ań aýlaýǵa shoqparmen birge naıza da paıdalanyldy. Súıekten ıne men biz daıyndaldy. Adamdar tasty óńdeýdi, burǵylaýdy úırendi. Tastan pyshaq, naızanyń ushtary, burǵy, qashaý, balǵa, keskish jasaldy.
Keıingi paleolıtte súıek pen aǵash sapqa ótkir júzdi usaq qalaqsha tastardy jelimdep ornatyp, keskish qural jasaǵan. Jelim retinde taý balaýyzy, qaraǵaıdyń shaıyry, bıtým qoldanylǵan. Qural jasaýdyń bul ádisin “qystyrma ádisi” deıdi.
Mezolıtte (b. z. b. 12 - 5 myń jyl) tas quraldar paıdalanýǵa yńǵaıly qalypqa túse bastady.
Alyp muzdyq budan 13 myń jyl buryn erı bastady. Jer beti muzdyqtan bosap, qazirgi qalpyna keldi.
Dalalyq aımaqtarda adamdar jelge qarsy qalqa jasaýdy úırendi. İri janýarlardyń súıekterinen jáne aǵash bórenelerden baspana salý shyqty.
Jańa tas ǵasyrynda (neolıtte) adamdar tasty jyltyratyp tegisteýdi úırendi. Eńbek quraldarynyń jańa túrlerin oılap tapty: dánúkkish, keli, balta, qaıla.
Adamdar úshkir súıekten ıne, janýarlardyń sińirlerinen jip jasap, haıýandardyń terisinen kıim tige bastady. Saz balshyqty kúıdirip ydys jasady. Peshke aǵash kómirin jaqty.
Qol qashaý degenimiz – qalaq tasty eki jaǵynan qashap, taıaqqa bekitken qural. Onyń uzyndyǵy 20 sm, salmaǵy 1 kg bolǵan. Janýarlardyń terisin tazalaıtyn, etin borshalaıtyn tas shapqylar men qyrǵyshtar jasaldy. Jambyl oblysynan tabylǵan bes myńnan astam quraldardyń bári – qashaý men úshkir zattar.
Konspekt suraqtar
1. Tas óńdeý bıik deńgeıge kóterilgen kezeń:
2. Muz dáýiri bastaldy:
3. Jer betin basqan muzdyqtyń erı bastaǵan kezi:
4. Tas quraldar paıdalanýǵa yńǵaıly qalypqa túse bastady:
5. Uzyndyǵy 20 cm, salmaǵy 1 kg shombal qural:
6. Ejelgi zamandaǵy ot jaǵýdyń eń alǵashqy ádisi:
7. Úshkir súıekten jasaǵan zat:
8. Bóriqazǵan, Shabaqty turaqtarynan shamamen qanshaǵa jýyq tas quraldary tabylǵan:
9. Eki jaǵynan óńdelgen qarapaıym shapqysh tas quraldy qalaı ataımyz:
10. Qazaqstanda alǵashqy adamdar shamamen 1 mıllıondaı jyl buryn ómir súrgendigin dáleldeıtin tastan jasalǵan eńbek quraldary Mańǵystaýdyń qaı turaǵynan tabyldy:
Taqyryptyq test:
Eńbek quraldarynyń jetilýi. júkteý
You Might Also Like
