InfoHub Logo

... 1914 jyldyń jańylmasam, ǵyınýar kezi bolý kerek. Biraz úı kóship, osy kúngi 12 shahtanyń bastyǵy Egeýbaev Ospannyń bastaýymen Qumdykól zaýytynan Qaraǵandyǵa keldik. Anda-sanda bir jerde qalqıǵan tórt-bes úı bar, Gerbert Djım /Qyzyl shahta/ degen eki-úsh shahtalary bar. Gýdok berse bulardyń pysyldap úni shyqpaıdy. Býdaqtasa trýbasynan tútini shyqpaıdy, shaqyrym uzasań, qarasyny kórinbeıdi. Ne bolmasa, máz bolyp masaıraǵan, shat kóńildi adamy kórinbeıdi. Iá úıden, ıá shahtadan ekenin bilmeısiń, tyshqan sıaqty, innen jorǵalap shyǵyp kele jatqan adamdardy kóresiń. Mine, Qaraǵandynyń sol kezdegi kólemi, kúshi, qurylysy osy edi.

Osy kúngi 1-shahtanyń ornynda sol kezde qazaqtar «Qyzyl shahta» dep ataıtyn boldy. Soǵan kelip jumysqa tústik. Eńbekke moıyn sunǵan kisige jumystyń aýyrlyǵy sóz bolyp pa? Neler qıynshylyqqa shydadyq. Biraq turmystyń jamandyǵy, joqshylyq, ásirese adamnyń adamǵa aıýandyq qatynasy — mine, bul denege basylǵan tańba boldy...

Áli esimde. Biz istep júrgen shahtada qara Ivan degen desátnık boldy. Bir kúni shahta astynan shyǵyp kele jatyp, Ospan maǵan:

— Myna qaılany ala shyq, — dep qolyma ustatty.

Álgi qara Ivan aýyzda tur eken. Qaılaǵa kózi túsip ketti de, qolymnan julyp alyp, dál tóbeme qaılamen bir saldy. Jarylǵan bastyń qany betimdi jýyp ketti.

Ol, ol ma? «Sen qaıla urladyń» dep 5-6 kún qandalaǵa otyrǵyzyp qoıdy. Sóıtip, tek birge istegen jumysshylardyń ashýly tegeýirinine shydaı almaı, meni qandaladan zorǵa degende bosatty. Sodan bylaı shahtadan shyqqan jumysshylardy tintip, tekserip ótkizetin boldy.

Al jatar orynnyń jeri baraq, kir, las kúnniń kózi túspeıdi. Kúniń de, túniń de — tún. Kúndizgi ómiriń uzaq kúnge jer astynda ótse, túngi ómiriń qara túnek, bilte jaryǵymen kúneltken jer baraqta ótedi. Tapqan tabysyń tamaǵyńa da jetpeıdi.

---