ExceI menúimen jumys atqarý
Taqyryby: ExceI menúimen jumys atqarý
Maqsaty:
Bilimdilik: Sabaqta Excel programmasynyń negizi túsinikterimen tanystyrý, kestege málimetter engizý jáne olardy óńdeý joldarymen tanystyrý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı - órisin damytý
Tárbıelik: Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý
Sabaqtyń tıpi: Jańa sabaqty túsindirý.
Pánaralyq baılanys: programmalaý negizderi
Kórnekti quraldar. oqýlyqtar, kompúter, býklet
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý
İİ. Ótken sabaqty qaıtalaý
1. Excel elektrondyq kestesiniń atqaratyn qyzmeti qandaı?
2. Excel programmasy qalaı iske qosýǵa bolady?
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý.
1. ExceI menúimen jumys atqarý
2. Jumys paraǵymen jáne kitappen jumys isteý
3. Kesteni, bloktardy, qatarlardy jáne baǵanalardy belgileý
4. Uıalar ishindegi málimet
Endi elektrondyq kesteniń negizgi uǵymdarymen tanysaıyq:
Qatar nómiri - elektrondyq kesteniń kóldeneń ornalasqan qatarlarynyń (joldarynyń) sol jaq shetinde jazylǵan nómiri.
Baǵana áripi – elektrondyq kesteniń baǵanalaryn (tik joldaryn) belgileıdi. Áripter jumys aımaǵynyń joǵarǵy jaǵynda jazylyp turady.
Baǵanalar A - Z, sodan soń AA – AZ, odan keıin VA – VZ jáne sol sıaqty bolyp belgilenedi.
Uıa(tor)- elektrondyq kesteniń málimet engizetin eń kishi elementi. Árbir uıa nemese tor baǵana áripi men qatar nómirinen turatyn adrespen anyqtalady. Mysaly, V3 - V baǵanasymen 3 - qatardyń qıylysyndaǵy uıa degendi bildiredi.
Uıa siltemesi (kórsetkishi) – jumys isteýge tıis ekpindi kúıdegi ústimizdegi nemese aǵymdaǵy uıany kórsetip turatyn tórtburyshty teńbil tor tańba. Teńbil tor perneler kómegimen nemese tyshqan arqyly keste betimen uıadan uıaǵa kóshirip otyrady.
Aǵymdaǵy uıa ( nemese ústimizdegi uıa, ekpindi uıa) – teńbil tormen belgilenip turǵan uıa. Ol kesteniń bir toryn ǵana belgilep, kelisim boıynsha, málimet engizý operasıasy nemese basqa bir is - áreket osy torda ǵana oryndalatynyn kórsetedi.
Blok (uıalar jıyny, aýmaǵy) – tiktórtburyshty túrdegi qatarlasa ornalasqan uıalar jıyny. Ol birneshe uıadan, tolyq qatardan, baǵanadan nemese tiktórtburysh túrindegi bir top torlardan tura alady. Mysaly: V13: D19 blogy – bul V13 D13 D19 V19 V13 torlarymen shektelgen uıalar jıyny, A1: N1, A1: A20, A12: D27 nemese D: F – D, E, F baǵanalarynyń barlyq torlary, t. s. s. Ártúrli formýlalar engizý kezinde nemese komandalar oryndaý sátterinde blokty dıogonal boıynsha qarsy ornalasqan torlar adresterimen nemese ekran betinde tyshqanmen (pernelermen) belgileı otyryp engizýge bolady.
Jumys paraǵymen jáne kitappen jumys isteý. ExceI elektrondyq kestesi úsh ólshemdi qurylymnan turady, ıaǵnı ol bólek paraqtardan
(16 paraq ) turatyn kitap tárizdi. Ekranda tek bir paraq – kitaptyń eń ústińgi ashyq turǵan beti kórinip turady. Paraqtyń tómengi shetinde qalǵan kitap betteriniń nómirleri jarlyq retinde beınelenedi. Tyshqan kýrsorymen sol kórinip turǵan jarlyqtardyń nómirlerin tańdaý arqyly kez kelgen betti ashyp kórýge múmkindik bar.
Kesteni, bloktardy, qatarlardy jáne baǵanalardy belgileý. Kesteniń osy obektileri olarmen belgili bir jumys atqarý úshin tyshqanmen bylaı belgilenedi:
baǵanany belgileý – baǵana atyna sáıkes áripti tyshqanmen tańdap alyp, ony bir ret syrt etkizý;
birneshe baǵana belgileý – aldyńǵy syrt etkizilgen tyshqan batyrmasyn basýly kúıinde ustap, kýrsordy ońǵa nemese solǵa jyljytý;
qatardy belgileý – qatar nómirine sáıkes sandy tyshqanmen belgilep alyp, ony bir ret syrt etkizý:
birneshe qatardy belgileý - aldyńǵy syrt etkizilgen tyshqan batyrmasyn basýly kúıinde ustap, kýrsordy joǵary ne tómen jyljytý;
blokty belgileý – tyshqan batyrmasyn bloktyń alǵashqy uıasynda basamyz da, ony sol basýly kúıinde ustap kýrsordy bloktyń eń sońǵy uıasyna jetkizý arqyly;
jumys paraǵyn tolyq belgileý – tyshqan kýrsoryn baǵana attary men qatar nómirleriniń qıylysý núktesinde, ıaǵnı kesteniń sol jaq joǵarǵy buryshyna alyp baryp, ony bir ret syrt etkizý arqyly oryndalady.
Perneler kómegimen blokty belgileý úshin Shift pernesin basýly kúıinde ustap turyp, teńbiltordy bloktyń bir buryshynan oǵan qarsy buryshyna baǵyttaýshy arqyly jetkizemiz. Áıtpese F8 pernesin paıdalanamyz. Esc pernesi belgileýdi toqtatý úshin qoldanylady.
Bir - birimen qatar ornalaspaǵan bólek jatqan bloktardy belgileý qajet bolǵanda, bylaı isteý kerek.
- alǵashqy uıany nemese qatar ornalasqan uıalardan turatyn bir blokty belgilep alý kerek;
- Ctrl pernesin basýly kúıinde ustap turý;
- kelesi bólek ornalasqan uıany nemese blokty belgileý, t. s. s.
- Ctrl pernesin qoıa berý;
Belgileýdi alyp tastaý úshin tyshqan kýrsoryn belgilenbegen kez kelgen uıaǵa jetkizip, ony bir ret syrt etkizse bolǵany. Torlardy jańasha belgileý de burynǵy belgileýlerdi joıady.
Uıalar ishindegi málimet
Excel kestelerinde kez kelgen uıaǵa málimetterdiń úsh túrin engizýge bolady, olar: tekst, san jáne formýla. Uıaǵa málimet engizý úshin teńbiltordy sol uıaǵa alyp baryp, kerekti derekterdi pernelerde (240 tańbaǵa deıin) terip, sońynan Enter pernesin nemese baǵyttaýysh tilsyzyq perneleriniń birin basý jetkilikti. Excel engizilgen málimettiń formýla, san jáne tekst ekenin onyń birinshi tańbasyna qarap anyqtaıdy. Eger birinshi sımvol - árip nemese ‘’’’’ (apostrof) bolsa, onda uıaǵa tekst engiziledi dep esepteledi. Egerde birinshi sımfol sıfr nemese «=» bolsa, onda ol uıaǵa formýla nemese san engiziletinin bildiredi.
Engizilgen málimetter uıa ishinde nemese formýla qatarynda beınelenedi jáne olardy engizý Enter pernesin nemese baǵyttaýysh tilsyzyq perneleriniń birin basqan kezde aıaqtalady.
İÚ. Jańa sabaqty pysyqtaý.
1. Elektrondyq kesteler ne úshin arnalǵan?
2. Qaı ınformasıa bastapqy derekter, al qaısy – nátıjeler dep atalady?
3. Elektrondyq keste uıashyǵynyń adresi degenimiz ne?
Ú. Úıge tapsyrma: 279 - 282 bet
Maqsaty:
Bilimdilik: Sabaqta Excel programmasynyń negizi túsinikterimen tanystyrý, kestege málimetter engizý jáne olardy óńdeý joldarymen tanystyrý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı - órisin damytý
Tárbıelik: Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý
Sabaqtyń tıpi: Jańa sabaqty túsindirý.
Pánaralyq baılanys: programmalaý negizderi
Kórnekti quraldar. oqýlyqtar, kompúter, býklet
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý
İİ. Ótken sabaqty qaıtalaý
1. Excel elektrondyq kestesiniń atqaratyn qyzmeti qandaı?
2. Excel programmasy qalaı iske qosýǵa bolady?
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý.
1. ExceI menúimen jumys atqarý
2. Jumys paraǵymen jáne kitappen jumys isteý
3. Kesteni, bloktardy, qatarlardy jáne baǵanalardy belgileý
4. Uıalar ishindegi málimet
Endi elektrondyq kesteniń negizgi uǵymdarymen tanysaıyq:
Qatar nómiri - elektrondyq kesteniń kóldeneń ornalasqan qatarlarynyń (joldarynyń) sol jaq shetinde jazylǵan nómiri.
Baǵana áripi – elektrondyq kesteniń baǵanalaryn (tik joldaryn) belgileıdi. Áripter jumys aımaǵynyń joǵarǵy jaǵynda jazylyp turady.
Baǵanalar A - Z, sodan soń AA – AZ, odan keıin VA – VZ jáne sol sıaqty bolyp belgilenedi.
Uıa(tor)- elektrondyq kesteniń málimet engizetin eń kishi elementi. Árbir uıa nemese tor baǵana áripi men qatar nómirinen turatyn adrespen anyqtalady. Mysaly, V3 - V baǵanasymen 3 - qatardyń qıylysyndaǵy uıa degendi bildiredi.
Uıa siltemesi (kórsetkishi) – jumys isteýge tıis ekpindi kúıdegi ústimizdegi nemese aǵymdaǵy uıany kórsetip turatyn tórtburyshty teńbil tor tańba. Teńbil tor perneler kómegimen nemese tyshqan arqyly keste betimen uıadan uıaǵa kóshirip otyrady.
Aǵymdaǵy uıa ( nemese ústimizdegi uıa, ekpindi uıa) – teńbil tormen belgilenip turǵan uıa. Ol kesteniń bir toryn ǵana belgilep, kelisim boıynsha, málimet engizý operasıasy nemese basqa bir is - áreket osy torda ǵana oryndalatynyn kórsetedi.
Blok (uıalar jıyny, aýmaǵy) – tiktórtburyshty túrdegi qatarlasa ornalasqan uıalar jıyny. Ol birneshe uıadan, tolyq qatardan, baǵanadan nemese tiktórtburysh túrindegi bir top torlardan tura alady. Mysaly: V13: D19 blogy – bul V13 D13 D19 V19 V13 torlarymen shektelgen uıalar jıyny, A1: N1, A1: A20, A12: D27 nemese D: F – D, E, F baǵanalarynyń barlyq torlary, t. s. s. Ártúrli formýlalar engizý kezinde nemese komandalar oryndaý sátterinde blokty dıogonal boıynsha qarsy ornalasqan torlar adresterimen nemese ekran betinde tyshqanmen (pernelermen) belgileı otyryp engizýge bolady.
Jumys paraǵymen jáne kitappen jumys isteý. ExceI elektrondyq kestesi úsh ólshemdi qurylymnan turady, ıaǵnı ol bólek paraqtardan
(16 paraq ) turatyn kitap tárizdi. Ekranda tek bir paraq – kitaptyń eń ústińgi ashyq turǵan beti kórinip turady. Paraqtyń tómengi shetinde qalǵan kitap betteriniń nómirleri jarlyq retinde beınelenedi. Tyshqan kýrsorymen sol kórinip turǵan jarlyqtardyń nómirlerin tańdaý arqyly kez kelgen betti ashyp kórýge múmkindik bar.
Kesteni, bloktardy, qatarlardy jáne baǵanalardy belgileý. Kesteniń osy obektileri olarmen belgili bir jumys atqarý úshin tyshqanmen bylaı belgilenedi:
baǵanany belgileý – baǵana atyna sáıkes áripti tyshqanmen tańdap alyp, ony bir ret syrt etkizý;
birneshe baǵana belgileý – aldyńǵy syrt etkizilgen tyshqan batyrmasyn basýly kúıinde ustap, kýrsordy ońǵa nemese solǵa jyljytý;
qatardy belgileý – qatar nómirine sáıkes sandy tyshqanmen belgilep alyp, ony bir ret syrt etkizý:
birneshe qatardy belgileý - aldyńǵy syrt etkizilgen tyshqan batyrmasyn basýly kúıinde ustap, kýrsordy joǵary ne tómen jyljytý;
blokty belgileý – tyshqan batyrmasyn bloktyń alǵashqy uıasynda basamyz da, ony sol basýly kúıinde ustap kýrsordy bloktyń eń sońǵy uıasyna jetkizý arqyly;
jumys paraǵyn tolyq belgileý – tyshqan kýrsoryn baǵana attary men qatar nómirleriniń qıylysý núktesinde, ıaǵnı kesteniń sol jaq joǵarǵy buryshyna alyp baryp, ony bir ret syrt etkizý arqyly oryndalady.
Perneler kómegimen blokty belgileý úshin Shift pernesin basýly kúıinde ustap turyp, teńbiltordy bloktyń bir buryshynan oǵan qarsy buryshyna baǵyttaýshy arqyly jetkizemiz. Áıtpese F8 pernesin paıdalanamyz. Esc pernesi belgileýdi toqtatý úshin qoldanylady.
Bir - birimen qatar ornalaspaǵan bólek jatqan bloktardy belgileý qajet bolǵanda, bylaı isteý kerek.
- alǵashqy uıany nemese qatar ornalasqan uıalardan turatyn bir blokty belgilep alý kerek;
- Ctrl pernesin basýly kúıinde ustap turý;
- kelesi bólek ornalasqan uıany nemese blokty belgileý, t. s. s.
- Ctrl pernesin qoıa berý;
Belgileýdi alyp tastaý úshin tyshqan kýrsoryn belgilenbegen kez kelgen uıaǵa jetkizip, ony bir ret syrt etkizse bolǵany. Torlardy jańasha belgileý de burynǵy belgileýlerdi joıady.
Uıalar ishindegi málimet
Excel kestelerinde kez kelgen uıaǵa málimetterdiń úsh túrin engizýge bolady, olar: tekst, san jáne formýla. Uıaǵa málimet engizý úshin teńbiltordy sol uıaǵa alyp baryp, kerekti derekterdi pernelerde (240 tańbaǵa deıin) terip, sońynan Enter pernesin nemese baǵyttaýysh tilsyzyq perneleriniń birin basý jetkilikti. Excel engizilgen málimettiń formýla, san jáne tekst ekenin onyń birinshi tańbasyna qarap anyqtaıdy. Eger birinshi sımvol - árip nemese ‘’’’’ (apostrof) bolsa, onda uıaǵa tekst engiziledi dep esepteledi. Egerde birinshi sımfol sıfr nemese «=» bolsa, onda ol uıaǵa formýla nemese san engiziletinin bildiredi.
Engizilgen málimetter uıa ishinde nemese formýla qatarynda beınelenedi jáne olardy engizý Enter pernesin nemese baǵyttaýysh tilsyzyq perneleriniń birin basqan kezde aıaqtalady.
İÚ. Jańa sabaqty pysyqtaý.
1. Elektrondyq kesteler ne úshin arnalǵan?
2. Qaı ınformasıa bastapqy derekter, al qaısy – nátıjeler dep atalady?
3. Elektrondyq keste uıashyǵynyń adresi degenimiz ne?
Ú. Úıge tapsyrma: 279 - 282 bet
You Might Also Like
-
Maqsaty: Er balalardyń jan dúnıesindegi kórkemdik talǵamyn qalyptastyrý, qazaq halqynyń uldy tárbıeleý salt - dástúrine baılanysty ádeptilikke, ustamdylyqqa, tózimdilikke, batyldyqqa tárbıeleý.
