InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Ybyraı - qazaq balalar ádebıetiniń atasy

Sabaqtyń maqsaty: a) Bilimdiligi: Ybyraı - uly pedagog, jazýshy, qazaq
balalar ádebıetiniń atasy ekenin aıta otyryp, Y. Altynsarınniń áńgimeleriniń ıdeıasyn ashý.
Áńgimeleriniń ómirsheńdigi, balalardy rýhanı – adamgershilikke tárbıeleýdegi mańyzyn túsindirý
á) Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń iskerlik - tanymdyq qabiletin damytý. Ózindik oı - pikirin aıtyp, tujyrym jasaýǵa daǵdylandyrý
b) Tárbıeliligi: Adamgershilikke, meıirimdilikke eńbeksúıgishtikke tárbıeleý
Sabaqtyń tıpi: Bilim, daǵdy, iskerlikti qoldaný
Sabaqtyń ádisi: Sózdik ( baıandaý), kórnekilik, toptyq jumys
Praktıkalyq( Syn turǵysynan oılaý, Modýldik oqytý tehnologıalary. Satylaı keshendi taldaý) ınteraktıvti ádis - tásilder
Sabaqtyń kórnekiligi: Mýltımedıa, slaıdtar, naqyl sózder

Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý.
Synyp oqýshylaryn 2 topqa bólý. Sabaq eki toptyń iskerlik oıyndary arqyly ótetinin habarlaý.

1. Bilim
1 - top tapsyrmasy: « Jyldar sóıleıdi»
1841. 1850. 1857. 1859. 1860. 1864. 1876. 1879. 1887. 1889
Jyldar boıynsha Y. Altynsarınniń ómirine sholý jasaıdy.

2 - top tapsyrmasy
«Tirek belgiler»
Sýretter boıynsha aqynnyń óleńderiniń ataýyn tabý.
( Atasy men nemeresi, jaz mezgili, muǵalim, oqýshylar, ana men bala, keme, ushaq, poezd)

2. Túsiný.
Ybyraı - qazaq balalar ádebıetiniń atasy.
Oı shaqyrý suraqtary:
Y. Altynsarınniń qandaı áńgimelerin bilemiz?
Ol áńgimelerin kimderden aýdardy?

Muǵalim sózi:
Ybyraı Altynsarın 1876 jyly N. N. Ilmınskııge jazǵan hatynda: «Tatar tilinde jazylǵan kitaptardan qutylý úshin, qazaq tilinde oqýǵa arnalǵan bastaýysh kitabymdy keshe ǵana bastadym», - dep jazady. «Mysaldardy engizgim kemeıdi, óıtkeni qatań turmysta ósken qazaqtarǵa budan góri mándirek áńgimeler bolady. Mysaldardy qazaq balalary oqyǵysy kelmeıtinin, oqysa oǵan kúletinin, al olardyń ata - analary: balalarǵa saýysqan men qarǵa sóılesedi degen sıaqty joq nárseni úıretedi dep, tipti tájirıbemnen bilemin», - dep aıta kelip jańa kitapqa jumbaqtar, balanyń oıyn keńitetin áńgimeler, sondaı - aq qazaq óleńderinen iriktelgen óleńder engiziletinin jazady. Y. Altynsarın adamdyq qasıetter jóninen áńgimeler, kirgizdi. Kóbin ózi jazdy, birqataryn sol kezdegi orys oqýlyqtarynan el turmysyna laıyqtap aýdardy. «Qazaq hrestomatıasy» orys álipbıi negizinde jazyldy.
Áńgimeleri:
“Baı balasy men jarly balasy”. “Baılyq”, “Áke men bala”, “Asyl shóp”, “Qypshaq Seıitqul”, “Taza bulaq”, “Nadandyq”, “Maldy paıdaǵa jaratý” “ Baqsha aǵashtary”, “Órmekshi, qumyrsqa, qarlyǵash”
Aýdarmalary:
Paýlsonnan: «Ádep», «Altyn shetteýik», «Bir ýys maqta»
L. N. Tolstoıdan: «Muńsyz adam», «Danyshpan qazy» «Úsh ury», «Jaman joldas»
K. Ýshınskııden: «Túlki men eshki», «Saýysqan men qarǵa»

3 Qoldaný
1 - top tapsyrmasy.
«Eń bastysy»
(Sóz - sóılem - qupıaly sóz)
Áńgimeniń taqyryby - mazmuny - ıdeıasy
Berilgen áńgimeleri boıynsha mazmunyn, ıdeıasyn ashady.
Áńgimeleri: «Bir ýys maqta», «Meıirimdi bala», «Órmekshi, qumyrsqa, qarlyǵash», « Aýrýdan aıaǵan kúshtirek», « Tákapparshylyq».

2 - top tapsyrmasy: «Eki jaqty kúndelik»
«Áke men bala», «Ádeptilik», «Saqyp», « Asyl shóp», «Jaman joldas» áńgimelerinen úzindi alý. Úzindide ózderine unaǵan abzasty ala otyryp, soǵan sáıkes pikir jazady: Soǵan óz pikirlerin jazady.

4. Analız
Deńgeılik tapsyrmalar
III deńgeı İshke - syrtqa strategıasy boıynsha Ybyraı áńgimeleriniń taqyrybyn anyqtaıdy Ybyraı Altynsarınniń áńgimeleri:
«Asyl shóp», « Bilgenniń paıdasy», «Nadandyq», «Meıirimdi bala», «Dúnıe qalaı etseń tabylady», «Talaptyń paıdasy», «Áke men bala», « Túlki men eshki», « Saýysqan men qarǵa», «Altyn shetteýik»,
«Qarǵa men qurt», «Jaman joldas», «Bir ýys maqta», «Ádep», «Aqymaq dos», «Baqsha aǵashtary»
«Aýrýdan aıaǵan kúshtirek», « Órmekshi, qumyrsqa, qarlyǵash» «Saqyp»
«Baı balasy men jarly balasy», «Qypshaq Seıitqul» «Taza bulaq»

Áńgimeleriniń taqyryptary: Sabyrlylyq. Qanaǵat, eńbek, kásip, tárbıe, dostyq
İshke Syrtqa
II deńgeı
Áńgimelerine satylaı keshendi taldaý
«Baı balasy men jarly balasy», «Taza bulaq»
I deńgeı
Y. Altynsarın áńgimeleriniń osy zamandaǵy eńbek, kásibimizge jaqyndyǵyn tabý ( óz pikirin aıtý)

5. Sıntez
Ybyraı áńgimeleri rýhanı - adamgershilikke tárbıeleıtin basty qural.
( Balaǵa áser beretin qasıetterdi jazyp shyǵady, Kúnniń sýreti ilinedi.
«Toptastyrý» strategıasy arqyly jınaqtalyp jazylady.)

6. Baǵalaý.
1 - topqa
Ybyraı salǵan izbenen...
(Qazaq balalar ádebıeti jaıynda birer sóz)

2 - topqa Táýelsiz Qazaqstan bilimge qaryshtaý jolynda
(Búgingi Qazaqstandaǵy bilim berý reformasy jaıly oıtolǵaý)

Baǵalaý
Úıge tapsyrma: Jurtyna bilim syılaǵan...
Y. Altynsarınniń pedagogıkalyq eńbegi jaıynda shaǵyn shyǵarma jazyp kelý