Yntymaq dostyq kepili
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany
Qazaly aýyly № 100 orta mektebi
Bıologıa páni muǵalimi Tilegen Qarakóz
Yntymaq dostyq kepili.
Maqsaty: 1. halyqtar arasyndaǵy dostyqty nyǵaıtý, oqýshylardyń boıyna rýhanı adamgershilik qasıetterdi uıalatý.
2. oqýshylardy ásemdikke, ádemilikke, qarym - qatynas jasaı bilýge tárbıeleý;
3. maqal - mátelder, sózdik qoryn molaıtý, júıeli sóıleýge daǵdylandyrý;
Kórnekiligi: dostyq taqyrybyna arnalǵan naqyl sózder, qabyrǵa gazetteri, sharlar, slaıd.
Barysy:
Sálemetsizder me, oqýshy dostar, muǵalimder! Bizdiń búgingi tárbıe saǵatymyz «Yntymaq dostyq kepili» dep atalady.
Aǵaıyn týǵan bar adam,
Adaldyq úshin jaralǵan.
Bar qymbat týystyq,
Baıandy bolsyn tynyshtyq.
Jalpy qazaq halqynyń kósilip jatqan keń baıtaq dalasy bar. Osyndaı baılyqtyń Qyzyǵyn kórý úshin bizge tynyshtyq aýadaı qajet. Qazybek bı «Biz qazaq dostyqty jaqtaǵan elmiz, dám tuzdy aqtaǵan elmiz» degen. Bizdiń elimizde 130 dan astam ulttar turady: uıǵyr, káris, dunǵan, ózbek, qyrǵyz, ázerbaıjan, túrik jáne taǵy da basqa shet memleketten kelgen ulttar bizdiń elimizde tirshilik etýde. Biz olarmen tatýmyz, dospyz jáne bir - birimizben qoıan - qoltyq aralas ómir súrýdemiz.
Qaı jaǵynan aıtsaq ta búgingi biz ómir súrgen zamannyń aǵymy basqa, halqymyz jappaı saýatty. Egemen el besigi jyl ótken saıyn eńsesin bıiktetip keledi. Táýelsiz kóp ultty halyqtyń arasynda «Shı» shyǵarmaı birlikpen yntymaqtyń uıytqysy bolyp der kezinde respýblıkadaǵy ulttardyń assambleıasynyń jumysyn jandandyryp olardyń tilin, ádet ǵurpyn nasıhattaýǵa múmkindik jasalýyn qadaǵalap keledi. Memleketimizde istelinip jatqan erlikti isterimizdiń barlyǵy N. Nazarbaev esimimen baılanysty. Elbasymyzdyń esimi Táýelsiz Qazaqstan atymen birge órilip úndesip tur.
Baýyrlasqan tánimiz,
Buzylmaǵan antymyz.
Keń dalanyń ejelgi,
Qazaq deıtin halqymyz.
Ózge ulttaı bizde de,
Bar dástúr men saltymyz.
Mine, biz búgin oqýshylardyń bilim alý jáne halyqtar dostyǵy baǵytynda júrgizgeli otyrǵan tárbıe saǵatynda balalardyń maqal - mátelderdi qanshalyqty biletindikterin baıqaý. Maqal - mátel arqyly halyq danalyǵyn boılaryna sińirý. Sózderdi oryndy qoldanýǵa óz oıyn dál anyq jetkize bilýge úıretý. Oılaý qabiletterin, jáne oı óristerin damytý. Otanyn elin súıýge halqyn basqa da ult halyqtaryn qurmetteýge tárbıeleý maqsat etildi.
Saıysymyzdy bastamas buryn ádil - qazylar alqasymen tanystyrý;
Aqyl ton ańdaǵanda tozbaıtuǵyn,
Bilim ken qansha bolsa azbaıtuǵyn,
Qataryń oza shaýyp bara jatsa.
Arqanyń aýrýy ne qozbaıtúǵyn. – dep Turmaǵan İztileýov aıtqandaı bilim saıysyna qulshynyp turǵan bilimdi oqýshylarymyzdy shaqyramyz.
1 - top
2 - top
3 - top
Endi saıys barysyna toqtalsaq.
1. Tanystyrý «Sálem sózdiń anasy»
2. Mıllıon kimge buıyrady. Suraq - jaýap
3. «Til óneri»
4. «Sóz tapqanǵa qolqa joq»
5. «İzdengen jeter muratqa»
6. Úı jumysy «Tapqyr bolsań taýyp shesh»
7. «Sálem sózdiń anasy, bilgeni jón ár qazaqtyń balasy»
Sálemdesý ıgi dástúr kıeli,
Sózben qarap keıde shesher
Jaqsy sózge jan semirer qashanda,
Joldanady saıyskerler sálemi.
1. Tanystyrý
2. «Mıllıon kimge buıyrady?»
1 - top
1. Birligi joq el tozady (birligi kúshti el ozady)
2. Saltanatty án ( ánuran)
3. Ádepti bala arly bala (ádepsiz bala sorly bala)
4. 1 mamyr merekesin belgileýge AQSH – ta qaı jyly, qalada bolǵan?
5. Astanamyz 10 jasqa qashan toldy.
2 – top
Dosy kóppen syılas (dosy azben syrlas)
2. Eltańba avtory? (Sh. Ýálıhanov, J. Málibekov.)
3. Bizdiń elimizde 1 mamyr merekesin qashannan bastap atap ótildi?(Táýelsizdigimizdi jarıalaǵannan bastap)
4. Jeltoqsan kóterilisi ótken qala. (Almaty)
10. 1 mamyr merekesin Keńes úkimeti 1 - shi ret qaı jyly meıramdady?(1918 j)
3 – top
1. Yntymaq oq ótpes saýyt( tatýlyq tamasha saýyt)
2. Reseıde birinshi ret qaı jyly, qaı qalalarda birinshi mamyrǵa arnalǵan kóterilister uıymdastyryldy.(1891, 1892, Peterbýrg, Týla, Lodz)
3. Qazaqstannyń alǵashqy astanasy?( Orynbor)
4. Elimizdiń rámizderi qabyldanǵan kún? (1992j 4 maýsym)
5. Ata Zańy qabyldanǵan kún?( 1995 j 30 tamyz)
III. «Til óneri»
Bul bólimde maqal - máteldiń túsip qalǵa sózderin taýyp, 3 tildegi balamasyn aıtady.
Qusqa eki qanat qandaı qajet bolsa, osy kúngi qazaq jastaryna osy 3 tildi bilý sondaı qajet.
1 – top
1. Bilim teńiz(mektep) keme (shkola, mektep, school)
2.(Qyz) qylyǵymen kórkem.( qyz, devochka, girl)
3. Óner ady qyzyl (til) (til, ıazyk, language)
2 – top
1. Jalqaýdyń jany tátti eńbektiń (nany) tátti.( nan, hleb, bread)
2. Taıaq etten ótedi (sóz) súıekten ótedi( sóz, slovo, words)
3. ( Ana) kóńili balada.( ana, mat, mother)
3 – top
1. Kóńildegi syrdy (kóz) bildiredi. (kóz, glaza, eyes)
2. Siz degen ádep, (biz) degen kómek. (biz, my, we)
3, Atadan (ul) týsa ıgi, ata jolyn qýsa ıgi. (ul, malchık, boy)
IY. «Sóz tapqanǵa qolqa joq». Kúldirgi jumbaqtar.
1- top
1. Eger túngi saǵat 12 de jańbyr jaýsa, onan soń 72 saǵattan keıin kún ashylyp, shýaq túsedi me? (bul tún mezgili)
2. 1 t maqta aýyrma, álde 1 t temir aýyr ma? (teń)
3. Ne nárse seniń menshigiń, biraq ony ózinen kóri basqalar kóbirek aıtady. (seniń esimiń)
2- top.
1. Qaı kezde aspan jerden tómen turady? (aspan sýreti sýdan kóringen kezde)
2. Úsh túıequs ushyp kele jatty, ańshy olardyń birin atyp aldy. Olardyń qanshasy qaldy? (túıequs ushpaıdy)
3. Tyshqan aýlaǵyshty bes árippen qalaı jazýǵa bolady? (mysyq)
3 -top
1. Jumyrtqa 12 mın pisedi, al on jumyrtqa neshe mınýtta pisedi? (12 mın)
2. Bir januıada 5 uldyń bir - birden qaryndasy bar, januıada neshe bala bar? (6 bala)
3. Ushaq Shymkentten Astanaǵa deıin 1 saǵ 20 mınýtta ushady. Al keri qaraı 80 mınýt ushady. Buny qalaı túsindiresiń? (teń)
Y. «İzdengen jeter muratqa» qoıylǵan suraqqa maqaldap jaýap berý.
1- top
1. Qarǵystyń eń jamany bola ma? (óziń bilme bilgenniń tilin alma )
2. Taýyq tús kóre me? (taýyqtyń túsine tary kiredi)
3. Appaq qarǵa bola ma? (qarǵa balasyn appaǵym der)
2- top
1. Kimnen kim jaman? (olaqtan salaq jaman)
2. Úlken kóz jáne úlken sóz bola ma? (qorqaqtyń kózi úlken, aqymaqtyń sózi úlken )
3. Adamnyń qorqaq jáne batyr múshesi bola ma? (kóz qorqaq, qol batyr)
3- top
1. Bilekti jáne bilimdi ne jyǵar? (bilekti birdi, bilimdi myńdy jyǵar )
2. Yntymaq birligin ata? (Yntymaq dostyqtyń birligi )
3. Yrys aldy bola ma? (yrys aldy yntymaq)
YI. «Úı jumysy «Tapqyr bolsań taýyp shesh
Rebýs sheshý: 1 - top; Jaýaby. Táýelsiz elim - tiregim, Qazaqstan uly – elim.
2 - top. Birlik túbi tirlik.
3 - top. Qashqarıdiń ulaǵatty sózin oqı alasyzdar:
Dos adam saraıyńdy jumaq eter.
YII. «Sálem sózdiń anasy, bilgeni jón ár qazaqtyń balasy» qaı halyq bolmasyn, qaı el bolmasyn bir - birimen jyly meıirman, keń peıildilikti, dostastyqty ózara jaqyndyqtaryn bildirip, amandyq saýlyq surasyp, óziniń aman ekendigin bildirýi sálemdesýinde. Adam balasy qashanda tynysh, beıbit bir - birimen syılasyp ómir súrýdi ańsaǵan, armandaǵan. Olaı bolsa ár elderdiń bir - birimen qalaı sálemdeskenine kýá bolaıyq.
Qaı eldiń amandasýy ekenin tabý.
1 - top Aǵylshyndardyń bas kıimin sheship amandasýy.
Taılandtardyń amandasýy.
2 - top Evropalyqtardyń qoldan súıip amandasýy.
Japondyqtardyń sálem berýi.
3 - top Úndi qyzdarynyń amandasýy.
Polák jigitiniń izetti sálemi.
Tulpardan tuǵyr ozbas shabylsa da,
Oǵan da úki, tumar taǵylsa da - degendeı sóz ádil - qazylar alqasyna beriledi. Marapattaý.
El birligi eń asyl qasıet. «Birlik, yntymaq, sabyrlyq pen parasattylyq eń aldymen ózimizge qazaqtarǵa kerek» dep kóregendilikpen elbasymyz aıtqandaı biz sıaqty kóp ultty memlekettiń damý bolashaǵynyń bir kózi Qazaqstan halyqtarynyń birligi. Qazaqstan sıaqty jas memlekettiń órkendeýiniń bir kepili elimizdiń yntymaqtastyqpen beıbit ómir.
Jer betinde adam ómir ótkizer,
Bar nársege bilim qoldy jetkizer
Bar izgilik tek bilimnen alynar,
Bilim menen aspanǵa jol salynar.
Bilimdilikpen izgilikti boıymyzǵa daryta bereıik. Osymenen «Yntymaq dostyq kepili» atty saıysymyz aıaqtaldy. Saý bolyńyzdar.
Qazaly aýyly № 100 orta mektebi
Bıologıa páni muǵalimi Tilegen Qarakóz
Yntymaq dostyq kepili.
Maqsaty: 1. halyqtar arasyndaǵy dostyqty nyǵaıtý, oqýshylardyń boıyna rýhanı adamgershilik qasıetterdi uıalatý.
2. oqýshylardy ásemdikke, ádemilikke, qarym - qatynas jasaı bilýge tárbıeleý;
3. maqal - mátelder, sózdik qoryn molaıtý, júıeli sóıleýge daǵdylandyrý;
Kórnekiligi: dostyq taqyrybyna arnalǵan naqyl sózder, qabyrǵa gazetteri, sharlar, slaıd.
Barysy:
Sálemetsizder me, oqýshy dostar, muǵalimder! Bizdiń búgingi tárbıe saǵatymyz «Yntymaq dostyq kepili» dep atalady.
Aǵaıyn týǵan bar adam,
Adaldyq úshin jaralǵan.
Bar qymbat týystyq,
Baıandy bolsyn tynyshtyq.
Jalpy qazaq halqynyń kósilip jatqan keń baıtaq dalasy bar. Osyndaı baılyqtyń Qyzyǵyn kórý úshin bizge tynyshtyq aýadaı qajet. Qazybek bı «Biz qazaq dostyqty jaqtaǵan elmiz, dám tuzdy aqtaǵan elmiz» degen. Bizdiń elimizde 130 dan astam ulttar turady: uıǵyr, káris, dunǵan, ózbek, qyrǵyz, ázerbaıjan, túrik jáne taǵy da basqa shet memleketten kelgen ulttar bizdiń elimizde tirshilik etýde. Biz olarmen tatýmyz, dospyz jáne bir - birimizben qoıan - qoltyq aralas ómir súrýdemiz.
Qaı jaǵynan aıtsaq ta búgingi biz ómir súrgen zamannyń aǵymy basqa, halqymyz jappaı saýatty. Egemen el besigi jyl ótken saıyn eńsesin bıiktetip keledi. Táýelsiz kóp ultty halyqtyń arasynda «Shı» shyǵarmaı birlikpen yntymaqtyń uıytqysy bolyp der kezinde respýblıkadaǵy ulttardyń assambleıasynyń jumysyn jandandyryp olardyń tilin, ádet ǵurpyn nasıhattaýǵa múmkindik jasalýyn qadaǵalap keledi. Memleketimizde istelinip jatqan erlikti isterimizdiń barlyǵy N. Nazarbaev esimimen baılanysty. Elbasymyzdyń esimi Táýelsiz Qazaqstan atymen birge órilip úndesip tur.
Baýyrlasqan tánimiz,
Buzylmaǵan antymyz.
Keń dalanyń ejelgi,
Qazaq deıtin halqymyz.
Ózge ulttaı bizde de,
Bar dástúr men saltymyz.
Mine, biz búgin oqýshylardyń bilim alý jáne halyqtar dostyǵy baǵytynda júrgizgeli otyrǵan tárbıe saǵatynda balalardyń maqal - mátelderdi qanshalyqty biletindikterin baıqaý. Maqal - mátel arqyly halyq danalyǵyn boılaryna sińirý. Sózderdi oryndy qoldanýǵa óz oıyn dál anyq jetkize bilýge úıretý. Oılaý qabiletterin, jáne oı óristerin damytý. Otanyn elin súıýge halqyn basqa da ult halyqtaryn qurmetteýge tárbıeleý maqsat etildi.
Saıysymyzdy bastamas buryn ádil - qazylar alqasymen tanystyrý;
Aqyl ton ańdaǵanda tozbaıtuǵyn,
Bilim ken qansha bolsa azbaıtuǵyn,
Qataryń oza shaýyp bara jatsa.
Arqanyń aýrýy ne qozbaıtúǵyn. – dep Turmaǵan İztileýov aıtqandaı bilim saıysyna qulshynyp turǵan bilimdi oqýshylarymyzdy shaqyramyz.
1 - top
2 - top
3 - top
Endi saıys barysyna toqtalsaq.
1. Tanystyrý «Sálem sózdiń anasy»
2. Mıllıon kimge buıyrady. Suraq - jaýap
3. «Til óneri»
4. «Sóz tapqanǵa qolqa joq»
5. «İzdengen jeter muratqa»
6. Úı jumysy «Tapqyr bolsań taýyp shesh»
7. «Sálem sózdiń anasy, bilgeni jón ár qazaqtyń balasy»
Sálemdesý ıgi dástúr kıeli,
Sózben qarap keıde shesher
Jaqsy sózge jan semirer qashanda,
Joldanady saıyskerler sálemi.
1. Tanystyrý
2. «Mıllıon kimge buıyrady?»
1 - top
1. Birligi joq el tozady (birligi kúshti el ozady)
2. Saltanatty án ( ánuran)
3. Ádepti bala arly bala (ádepsiz bala sorly bala)
4. 1 mamyr merekesin belgileýge AQSH – ta qaı jyly, qalada bolǵan?
5. Astanamyz 10 jasqa qashan toldy.
2 – top
Dosy kóppen syılas (dosy azben syrlas)
2. Eltańba avtory? (Sh. Ýálıhanov, J. Málibekov.)
3. Bizdiń elimizde 1 mamyr merekesin qashannan bastap atap ótildi?(Táýelsizdigimizdi jarıalaǵannan bastap)
4. Jeltoqsan kóterilisi ótken qala. (Almaty)
10. 1 mamyr merekesin Keńes úkimeti 1 - shi ret qaı jyly meıramdady?(1918 j)
3 – top
1. Yntymaq oq ótpes saýyt( tatýlyq tamasha saýyt)
2. Reseıde birinshi ret qaı jyly, qaı qalalarda birinshi mamyrǵa arnalǵan kóterilister uıymdastyryldy.(1891, 1892, Peterbýrg, Týla, Lodz)
3. Qazaqstannyń alǵashqy astanasy?( Orynbor)
4. Elimizdiń rámizderi qabyldanǵan kún? (1992j 4 maýsym)
5. Ata Zańy qabyldanǵan kún?( 1995 j 30 tamyz)
III. «Til óneri»
Bul bólimde maqal - máteldiń túsip qalǵa sózderin taýyp, 3 tildegi balamasyn aıtady.
Qusqa eki qanat qandaı qajet bolsa, osy kúngi qazaq jastaryna osy 3 tildi bilý sondaı qajet.
1 – top
1. Bilim teńiz(mektep) keme (shkola, mektep, school)
2.(Qyz) qylyǵymen kórkem.( qyz, devochka, girl)
3. Óner ady qyzyl (til) (til, ıazyk, language)
2 – top
1. Jalqaýdyń jany tátti eńbektiń (nany) tátti.( nan, hleb, bread)
2. Taıaq etten ótedi (sóz) súıekten ótedi( sóz, slovo, words)
3. ( Ana) kóńili balada.( ana, mat, mother)
3 – top
1. Kóńildegi syrdy (kóz) bildiredi. (kóz, glaza, eyes)
2. Siz degen ádep, (biz) degen kómek. (biz, my, we)
3, Atadan (ul) týsa ıgi, ata jolyn qýsa ıgi. (ul, malchık, boy)
IY. «Sóz tapqanǵa qolqa joq». Kúldirgi jumbaqtar.
1- top
1. Eger túngi saǵat 12 de jańbyr jaýsa, onan soń 72 saǵattan keıin kún ashylyp, shýaq túsedi me? (bul tún mezgili)
2. 1 t maqta aýyrma, álde 1 t temir aýyr ma? (teń)
3. Ne nárse seniń menshigiń, biraq ony ózinen kóri basqalar kóbirek aıtady. (seniń esimiń)
2- top.
1. Qaı kezde aspan jerden tómen turady? (aspan sýreti sýdan kóringen kezde)
2. Úsh túıequs ushyp kele jatty, ańshy olardyń birin atyp aldy. Olardyń qanshasy qaldy? (túıequs ushpaıdy)
3. Tyshqan aýlaǵyshty bes árippen qalaı jazýǵa bolady? (mysyq)
3 -top
1. Jumyrtqa 12 mın pisedi, al on jumyrtqa neshe mınýtta pisedi? (12 mın)
2. Bir januıada 5 uldyń bir - birden qaryndasy bar, januıada neshe bala bar? (6 bala)
3. Ushaq Shymkentten Astanaǵa deıin 1 saǵ 20 mınýtta ushady. Al keri qaraı 80 mınýt ushady. Buny qalaı túsindiresiń? (teń)
Y. «İzdengen jeter muratqa» qoıylǵan suraqqa maqaldap jaýap berý.
1- top
1. Qarǵystyń eń jamany bola ma? (óziń bilme bilgenniń tilin alma )
2. Taýyq tús kóre me? (taýyqtyń túsine tary kiredi)
3. Appaq qarǵa bola ma? (qarǵa balasyn appaǵym der)
2- top
1. Kimnen kim jaman? (olaqtan salaq jaman)
2. Úlken kóz jáne úlken sóz bola ma? (qorqaqtyń kózi úlken, aqymaqtyń sózi úlken )
3. Adamnyń qorqaq jáne batyr múshesi bola ma? (kóz qorqaq, qol batyr)
3- top
1. Bilekti jáne bilimdi ne jyǵar? (bilekti birdi, bilimdi myńdy jyǵar )
2. Yntymaq birligin ata? (Yntymaq dostyqtyń birligi )
3. Yrys aldy bola ma? (yrys aldy yntymaq)
YI. «Úı jumysy «Tapqyr bolsań taýyp shesh
Rebýs sheshý: 1 - top; Jaýaby. Táýelsiz elim - tiregim, Qazaqstan uly – elim.
2 - top. Birlik túbi tirlik.
3 - top. Qashqarıdiń ulaǵatty sózin oqı alasyzdar:
Dos adam saraıyńdy jumaq eter.
YII. «Sálem sózdiń anasy, bilgeni jón ár qazaqtyń balasy» qaı halyq bolmasyn, qaı el bolmasyn bir - birimen jyly meıirman, keń peıildilikti, dostastyqty ózara jaqyndyqtaryn bildirip, amandyq saýlyq surasyp, óziniń aman ekendigin bildirýi sálemdesýinde. Adam balasy qashanda tynysh, beıbit bir - birimen syılasyp ómir súrýdi ańsaǵan, armandaǵan. Olaı bolsa ár elderdiń bir - birimen qalaı sálemdeskenine kýá bolaıyq.
Qaı eldiń amandasýy ekenin tabý.
1 - top Aǵylshyndardyń bas kıimin sheship amandasýy.
Taılandtardyń amandasýy.
2 - top Evropalyqtardyń qoldan súıip amandasýy.
Japondyqtardyń sálem berýi.
3 - top Úndi qyzdarynyń amandasýy.
Polák jigitiniń izetti sálemi.
Tulpardan tuǵyr ozbas shabylsa da,
Oǵan da úki, tumar taǵylsa da - degendeı sóz ádil - qazylar alqasyna beriledi. Marapattaý.
El birligi eń asyl qasıet. «Birlik, yntymaq, sabyrlyq pen parasattylyq eń aldymen ózimizge qazaqtarǵa kerek» dep kóregendilikpen elbasymyz aıtqandaı biz sıaqty kóp ultty memlekettiń damý bolashaǵynyń bir kózi Qazaqstan halyqtarynyń birligi. Qazaqstan sıaqty jas memlekettiń órkendeýiniń bir kepili elimizdiń yntymaqtastyqpen beıbit ómir.
Jer betinde adam ómir ótkizer,
Bar nársege bilim qoldy jetkizer
Bar izgilik tek bilimnen alynar,
Bilim menen aspanǵa jol salynar.
Bilimdilikpen izgilikti boıymyzǵa daryta bereıik. Osymenen «Yntymaq dostyq kepili» atty saıysymyz aıaqtaldy. Saý bolyńyzdar.
You Might Also Like
-
1. Bilimdilik: aqynnyń ómirin, óleńderiniń ózindik tabıǵatyn daralaı, saralaı otyryp ózgesheligine kóńil bólý; oqýshylardyń mánerlep oqý, jattaý daǵdysyn qalyptastyrý, óleńdi teorıalyq jaǵynan taldaı...
