InfoHub Logo

        

         Erte zamanda Syrlybek deıtinniń bir bólek aýyly Qyzylqumńyń bir alqabyna kelip qonyp jatady. Árkim ózderiniń baspanalaryn tigip, azdy-kópti azyqtaryn pisirisip, keshki astaryn daıarlaıdy.

         Syrlybek basshynyń óz úıi osy toptyń dál ortalyǵynda bolady eken. Keshki tamaqtaryn aldaryna ala bergende, Syrlybek úıiniń syrtynan bireý daýystap úı ıesiniń shyǵyp jolyǵýyn suraıdy. Syrlybek shyqsa, jalǵyz atty jolaýshy eken, qonýǵa ruqsat suraıdy. Úı ıesi qarsylyq etpeıdi, qosh alady.

         Jolaýshy óziniń uzaq ýaqyt qonys izdep qańǵyrǵanyn, sonyń ózinde de jaıly oryn tappaǵanyn áńgime etedi. «Endi osy mańdy sholmaqpyn, áli de izdestire bermekpin» deıdi. Uzaq kúngi kóship, qonýdan sharshap-shaldyqkan aýyl da, jol soqqan qonaq ta qalyń uıqyǵa enedi. Bir ýaqyt qonaq oıansa, aýyl mańynda shýlap ulyǵan qasqyrdyń daýsyn estıdi, oǵan qosylyp Syrlybektiń ıtteri ulyp azan-qazan bolyp tur eken. Qonaq ǵalym adam bolsa kerek, qasqyr men ıttiń ulysynda bir tereń syr baryn uǵady.

         Qasqyr: «Úıińdegi qonaǵyńnyń atyn jeımin. Sen shabalanbaı tynysh jat», – deıdi eken ıtke.

         It: «Qonaǵymnyń atyna tıseń, men qazir habarlaımyn», – deıdi eken. Qasqyr ıtke: «Osy túnde, tań biline aýlyńdy jaý shabady. Sonda sen jurtta qalasyń, habarlasań, ózińdi jeımiz. Eger úndemeseń saǵan tımeımiz», – dep ulıdy eken.

         Munyń maǵynasyna túsingen qonaq úı ıesin oıatyp, dereý aýyldy kóshirip basqa bir orynǵa aýyp qonýdyń kerektigin eskertedi.

         Syrlybek qonaǵynyń aıtqanyn maqul taýyp, bútin aýyldy tún ishinde kóshirip alysqa, aýlaqqa qondyrady. Erteńgisin aýyldy túgendegende eki úı kóshken jurtta qalyp qoıǵany anyqtalady da, izdep barsa qalǵan úılerdi qaraqshylar tonap ketken eken.

         Syrlybek qonaǵynyń jaı adam emestigin endi ǵana túsinedi.

         — Siz bizdiń aýlymyzdy jaýdan arashalap aman alyp qaldyńyz, sondyqtan men qaryzdarmyn. Ne buıymtaıyńyz bar, qalaýyńyzdy qaıtaramyn, aıtyńyz oıǵa alǵanyńyzdy, – deıdi Syrlybek qonaǵyna.

         Qonaq «ıtin alarmyn», – dep oılaıdy da, «keterde aıtarmyn ne qalaıtynymdy», – deı salady.

         It júgirip kelip úıdiń týyrlyǵyn ıiskeleıdi.

         Qonaq oılaıdy: Yrys ıtte edi, endi týyrlyqqa aýysty týyrlyǵyn alarmyn», – deıdi ishinen. Sol mezette týyrlyqtyń ıt ıiskegen jerin bir toqty kelip jalaıdy.

         Qonak úı ıesin shaqyryp alyp bylaı deıdi:

         — Men senen basy artyq qalarym joq. Myna bir toqtyńdy soı da etin túgel qazanǵa sal, sonyń basyn mújip attanaıyn. Bir aıtarym – osy etten menen buryn esh adam jemeıtin bolsyn, – deıdi.

         Syrlybek toqtyny soıady da, etin qazanǵa túgel saldyryp áıeline:

         — Piskesin esh adamǵa aýyz tıgizbeı túgelimen qonaqtyń aldyna ákep qoı, – dep tapsyrady. Syrlybektiń áıeli baǵyp turyp pisiredi de tabaqqa salyp úıge alyp kire bergende, Syrlybektiń kenje uly júgirip kelip, bastyń quıqasynan bir julyp alyp, aýzyna salyp jutyp jiberedi.

         Asty ákep qonaqtyń aldyna, dastarqan ústine qoıǵasyn qonaq Syrlybekke:

         — Seniń myna ıtińde zor yrys bar eken. Óıtkeni jaýdyń shabaryn da osy ıt arqyly bilip edim. Men senen ıtińdi qalarmyn dep oılap edim, ıt týyrlyǵyńdy ıiskedi de qasıetin soǵan berdi. Týyrlyǵyńdy alarmyn dep edim, ony myna soıǵan toqty jalap boıyna tartyp aldy. Sodan soń toqtyny soıǵyzdym. Sonyń basyn elden buryn men jegen bolsam yrys maǵan aýǵan bolar edi. Endi maǵan bolmady, jańa myna balań bastyń quıqasynan bir julyp alyp qoıdy. Endi yrys osy balada qaldy, – dep, qonaq Syrlybektiń kenje ulynyń mańdaıynan sıpap: «Ómir jasyń uzaq bolsyn», – degen eken.

---