Janýarlar. Ańdar men maldar nemese sútqorektiler. Qustar
Sabaqtyń taqyryby: Janýarlar. Ańdar men maldar nemese sútqorektiler. Qustar.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Janýarlar álemi týraly túsinik berý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń sózdik qorlaryn, este saqtaý qabiletterin damytý.
Tárbıeligi: Tabıǵattyń janashyry bolyp, ony qorǵaýǵa óz úlesterin qosýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: slaıd, jumbaqtar.
Sabaqtyń tıpi: aralas sabaq.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi. Psıhologıalyq daıyndyq.
Tabıǵat, tirshiliksiń tunyp turǵan,
Sen kúnsiń kóterilgen kúlip turǵan.
Sen jaryqsyń,
Sen jersiń,
Sen aýasyń,
Sen anamsyń
Bári meniń ómirim sen syılaǵan.
- Balalar, qalaı oılaısyńdar, óleń ne týraly? (Tabıǵat)
- Tabıǵat týraly qaı kitaptan oqyp bilemiz? (Dúnıetaný)
- Olaı bolsa, balalar qazir biz dúnıetaný sabaǵyn bastaımyz.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
- Qandaı taqyryp óttik?
- Kim óz túsinigin aıtyp beredi?
İİİ. Úı tapsyrmasyn pysyqtaý.
- Mıǵa shabýyl. «Tabıǵat» (Oı shaqyrý)
- Tabıǵat neshege bólinedi? (2 - ge)
- Óli tabıǵatqa neler jatady? (taý, tas, sý, t. b.)
- Tiri tabıǵatqa neler jatady? (adam, janýar, ósimdikter)
- Endeshe, tiri tabıǵattyń bir toby janýarlar álemi jóninde áńgimeleseıik. Balalar, sizder qandaı janýarlardy bilesińder?
Qoıan, túlki, qasqyr, aıý.
Balalar, bul sýrettegi janýarlardy ańdar deımiz.
- Ańdardy adamdar baǵyp kúte me?
- Joq, ózdiginen tirshilik etedi.
- Olaı bolsa, jabaıy ańdar deýge de bolady eken.
- Taǵy qandaı ańdardy bilesińder?
- Jolbarys, arystan, buǵy, kıik, arqar.
- Týǵan ólkemizde qandaı ańdar kezdesedi?
- Qasqyr, qoıan, túlki.
- Olardyń paıdasy bar ma?
- Tabıǵat kórki, terisi - kıim, eti - qorek, múıizi - dári, sanıtarlar.
- Ańdar ósimdiktermen qorektenedi dedik, biraq birin - biri jep, etpen qorektenetin de ańdar bar. Olardy «Jyrtqysh ańdar»- deıdi.
Mysaly qasqyrdy alaıyq, ol etpen qorektenedi, biraq jyrtqysh eken dep joıyp jiberýge bolmaıdy.
İÚ. Jańa taqyryp:
- Olaı bolsa, búgingi bizdiń sabaǵymyz janýarlar tirshiligi týraly. Janýarlar – tiri tabıǵattyń mańyzdy bir bóligi. Janýarlar álemi óte baı, olardy ózara birneshe topqa bólýge bolady.
Janýarlar – jabaıy janýarlar jáne úı janýarlary bolyp bólinedi. Jabaıy ańdar tabıǵatta ózdigimen tirshilik etýge beıimdelgen. Úı janýarlaryn (maldy) adam qolda baǵyp ósiredi.
Jabaıy ańdar men maldar tólderin emizip, sútpen qorektendiredi. Sondyqtan olardy «sútqorekti janýarlar» dep ataıdy. (Taspadan úı janýarlaryn kórsetý)
Ańdardy qorǵaý maqsatynda bizdiń elimizde kóptegen qoryqtar ashyldy. Osy qoryqtarda qorǵaýǵa alynǵan ańdar tirshilik etedi. Olar Qazaqstannyń «Qyzyl kitabyna» engizilgen.
3. «Janýarlar álemine» qysqasha sholý jasaý:
Janýarlar álemi
Tabıǵat jaǵdaıy jer sharynyń barlyq bóliginde birdeı emes. Osyǵan baılanysty jan – janýarlar tirshilik etýge beıimdelip otyrady. Olar jer betinde, sýda, aýada, topyraq arasynda, ósimdikter men janýarlar organızminde tirshilik ete beredi. Olar bir - birinen uqsastyǵyna, túrlerine, erekshelikterine qaraı birneshe topqa bólinedi.
V. Oqýlyqpen jumys.
1. Mátindi oqyp berý.
2. Balalarǵa tizbektep oqytý.
Shyǵarmashylyq jumys.
1) Sıyr, qoıan, jylqy, qoı, taýyq, dońyz degen qazaqsha jyl sanaý bar.
2) Toqty, torpaq, arystan, eshkimúıiz degen shoqjuldyzdar bar.
3) Qys qatty bolatyn bolsa, tıyn uıasyn tómenge, qys jyly bolsa joǵary jasaıdy.
4) Saýdada altyn, kúmisti qoıtuıaq, taıtuıaq dep qoldanǵan.
5) Túlkiniń balasyn jaýtań, qasqyrdyń balasyn – bóltirik, aqqýdyń balasyn kógildir deıdi eken. " Bul ne? " degen kitapta.
Úİ. Sergitý sáti.
VII. Qustar.
Qustar — jylyqandy omyrtqaly janýarlar (omyrtqasy bar janýarlar). Olardyń qaýyrsyndary jylýdy saqtaýǵa jáne ushýǵa kómektesedi. Olar artqy eki aıaqtarymen júredi, al aldyńǵy aıaq - qoldary qanattarǵa aınalǵan. Qustardyń barlyǵy jumyrtqa salady. Qustardyń deneleri jeńil bolǵanymen, myqty jáne ushýǵa yńǵaıly bolady. Degenmen ushpaıtyn qustar da kezdesedi.
Oqýlyqpen jumys.
1. Mátindi oqyp berý.
2. Balalarǵa tizbektep oqytý.
Vİİİ. Sabaqty bekitý.
- Bıylǵy jyl qaı jyl?
- Meshin jyly. Jyl ataýlary janýarlar ataýlarymen atalady.
«Kim jyldam?» oıyny.
1. It sıaqty pishini,
Unatpaıdy kisini. (Túlki)
2. Jazda surǵylt,
Qysta appaq (Qoıan)
3. Qaıda bolsyn baratyn,
Minseń ushqyr qanatyń. (Jylqy)
2. Ózi úlken janýar,
Ústinde úlken taýy bar. (Túıe)
3. Kózin jumady,
Kózin ashady.
Sybysyn bildirmeı
Aqyryn basady. (Mysyq)
4. Adamǵa serik,
Kúzetke berik. (It)
Shyǵarmashylyq jumys.
1) Qustar ertemen jem izdeýge shyqsa, kún jaýyndy, shashyndy bolady.
2) Qarlyǵashtar aspanda bıiktep ushsa, kún ashyq bolady.
3) Qaz – úırek sýǵa shomylyp, qıqýlap ketse, aýa – raıy buzylady.
4) Qazaqta kókek ıaǵnı sáýir, mamyr degen aı attary bar, bul qustyń aty.
Sanamaq.
1) Búrkit, elik, úki
Qarǵa, qulan, túlki.
Barys, buǵy, borsyq,
Bulbul, toty, shymshyq
Al sanaıyq ári,
Qansha boldy, bári.
2) Alty qonjyq ormanǵa
Bara jatty qorbańdap.
Biri olardyń sharshady,
Ári qaraı barmady.
Jaýabyn tez aıtyńdar,
Qansha qonjyq ketti aldy?
Jańyltpash.
1) Toq toqyldaq,
Terekti toqyldatpaıdy.
2) Uzaq uzaqqa ushty,
Uzaq tuzaqqa tústi.
3) Arqada alty arqar bar,
Qyrqada qyryq arqar bar.
Sabaqty qorytyndylaý:
Durys, Burys suraq jaýap
1. Kirpiniń aıaqtary qysqa bolady.(ıa)
2. Ańdar jabaı ósedi(ıa)
3. Jabaıy janýarlar ormanda, taýda tirshilik etedi.(ıa)
4. Jabaıy janýarlar adamǵa qyzmet etedi.(joq)
5. Ańdar óz qoregin ózderi taýyp jeıdi.(ıa)
6. Ańdar tólderin ózderi asyraıdy.(ıa)
7. Borsyq tyshqan, baqa, jándiktermen, ósimdiktermen qorektenedi.(ıa)
8. Aıý tamaqty tańdap jeıdi.(joq)
9. Sarshunaq bıdaı, arpamen qorektenedi.(ıa)
10. Kúzde ańdardyń eski júni túsedi.(ıa)
İH. Baǵalaý. Madaqtaý.
H. Úıge tapsyrma berý.
Taqyrypty oqyp kelý, áńgimeleý.
Janýarlar. Ańdar men maldar nemese sútqorektiler. Qustar. júkteý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Janýarlar álemi týraly túsinik berý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń sózdik qorlaryn, este saqtaý qabiletterin damytý.
Tárbıeligi: Tabıǵattyń janashyry bolyp, ony qorǵaýǵa óz úlesterin qosýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: slaıd, jumbaqtar.
Sabaqtyń tıpi: aralas sabaq.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi. Psıhologıalyq daıyndyq.
Tabıǵat, tirshiliksiń tunyp turǵan,
Sen kúnsiń kóterilgen kúlip turǵan.
Sen jaryqsyń,
Sen jersiń,
Sen aýasyń,
Sen anamsyń
Bári meniń ómirim sen syılaǵan.
- Balalar, qalaı oılaısyńdar, óleń ne týraly? (Tabıǵat)
- Tabıǵat týraly qaı kitaptan oqyp bilemiz? (Dúnıetaný)
- Olaı bolsa, balalar qazir biz dúnıetaný sabaǵyn bastaımyz.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
- Qandaı taqyryp óttik?
- Kim óz túsinigin aıtyp beredi?
İİİ. Úı tapsyrmasyn pysyqtaý.
- Mıǵa shabýyl. «Tabıǵat» (Oı shaqyrý)
- Tabıǵat neshege bólinedi? (2 - ge)
- Óli tabıǵatqa neler jatady? (taý, tas, sý, t. b.)
- Tiri tabıǵatqa neler jatady? (adam, janýar, ósimdikter)
- Endeshe, tiri tabıǵattyń bir toby janýarlar álemi jóninde áńgimeleseıik. Balalar, sizder qandaı janýarlardy bilesińder?
Qoıan, túlki, qasqyr, aıý.
Balalar, bul sýrettegi janýarlardy ańdar deımiz.
- Ańdardy adamdar baǵyp kúte me?
- Joq, ózdiginen tirshilik etedi.
- Olaı bolsa, jabaıy ańdar deýge de bolady eken.
- Taǵy qandaı ańdardy bilesińder?
- Jolbarys, arystan, buǵy, kıik, arqar.
- Týǵan ólkemizde qandaı ańdar kezdesedi?
- Qasqyr, qoıan, túlki.
- Olardyń paıdasy bar ma?
- Tabıǵat kórki, terisi - kıim, eti - qorek, múıizi - dári, sanıtarlar.
- Ańdar ósimdiktermen qorektenedi dedik, biraq birin - biri jep, etpen qorektenetin de ańdar bar. Olardy «Jyrtqysh ańdar»- deıdi.
Mysaly qasqyrdy alaıyq, ol etpen qorektenedi, biraq jyrtqysh eken dep joıyp jiberýge bolmaıdy.
İÚ. Jańa taqyryp:
- Olaı bolsa, búgingi bizdiń sabaǵymyz janýarlar tirshiligi týraly. Janýarlar – tiri tabıǵattyń mańyzdy bir bóligi. Janýarlar álemi óte baı, olardy ózara birneshe topqa bólýge bolady.
Janýarlar – jabaıy janýarlar jáne úı janýarlary bolyp bólinedi. Jabaıy ańdar tabıǵatta ózdigimen tirshilik etýge beıimdelgen. Úı janýarlaryn (maldy) adam qolda baǵyp ósiredi.
Jabaıy ańdar men maldar tólderin emizip, sútpen qorektendiredi. Sondyqtan olardy «sútqorekti janýarlar» dep ataıdy. (Taspadan úı janýarlaryn kórsetý)
Ańdardy qorǵaý maqsatynda bizdiń elimizde kóptegen qoryqtar ashyldy. Osy qoryqtarda qorǵaýǵa alynǵan ańdar tirshilik etedi. Olar Qazaqstannyń «Qyzyl kitabyna» engizilgen.
3. «Janýarlar álemine» qysqasha sholý jasaý:
Janýarlar álemi
Tabıǵat jaǵdaıy jer sharynyń barlyq bóliginde birdeı emes. Osyǵan baılanysty jan – janýarlar tirshilik etýge beıimdelip otyrady. Olar jer betinde, sýda, aýada, topyraq arasynda, ósimdikter men janýarlar organızminde tirshilik ete beredi. Olar bir - birinen uqsastyǵyna, túrlerine, erekshelikterine qaraı birneshe topqa bólinedi.
V. Oqýlyqpen jumys.
1. Mátindi oqyp berý.
2. Balalarǵa tizbektep oqytý.
Shyǵarmashylyq jumys.
1) Sıyr, qoıan, jylqy, qoı, taýyq, dońyz degen qazaqsha jyl sanaý bar.
2) Toqty, torpaq, arystan, eshkimúıiz degen shoqjuldyzdar bar.
3) Qys qatty bolatyn bolsa, tıyn uıasyn tómenge, qys jyly bolsa joǵary jasaıdy.
4) Saýdada altyn, kúmisti qoıtuıaq, taıtuıaq dep qoldanǵan.
5) Túlkiniń balasyn jaýtań, qasqyrdyń balasyn – bóltirik, aqqýdyń balasyn kógildir deıdi eken. " Bul ne? " degen kitapta.
Úİ. Sergitý sáti.
VII. Qustar.
Qustar — jylyqandy omyrtqaly janýarlar (omyrtqasy bar janýarlar). Olardyń qaýyrsyndary jylýdy saqtaýǵa jáne ushýǵa kómektesedi. Olar artqy eki aıaqtarymen júredi, al aldyńǵy aıaq - qoldary qanattarǵa aınalǵan. Qustardyń barlyǵy jumyrtqa salady. Qustardyń deneleri jeńil bolǵanymen, myqty jáne ushýǵa yńǵaıly bolady. Degenmen ushpaıtyn qustar da kezdesedi.
Oqýlyqpen jumys.
1. Mátindi oqyp berý.
2. Balalarǵa tizbektep oqytý.
Vİİİ. Sabaqty bekitý.
- Bıylǵy jyl qaı jyl?
- Meshin jyly. Jyl ataýlary janýarlar ataýlarymen atalady.
«Kim jyldam?» oıyny.
1. It sıaqty pishini,
Unatpaıdy kisini. (Túlki)
2. Jazda surǵylt,
Qysta appaq (Qoıan)
3. Qaıda bolsyn baratyn,
Minseń ushqyr qanatyń. (Jylqy)
2. Ózi úlken janýar,
Ústinde úlken taýy bar. (Túıe)
3. Kózin jumady,
Kózin ashady.
Sybysyn bildirmeı
Aqyryn basady. (Mysyq)
4. Adamǵa serik,
Kúzetke berik. (It)
Shyǵarmashylyq jumys.
1) Qustar ertemen jem izdeýge shyqsa, kún jaýyndy, shashyndy bolady.
2) Qarlyǵashtar aspanda bıiktep ushsa, kún ashyq bolady.
3) Qaz – úırek sýǵa shomylyp, qıqýlap ketse, aýa – raıy buzylady.
4) Qazaqta kókek ıaǵnı sáýir, mamyr degen aı attary bar, bul qustyń aty.
Sanamaq.
1) Búrkit, elik, úki
Qarǵa, qulan, túlki.
Barys, buǵy, borsyq,
Bulbul, toty, shymshyq
Al sanaıyq ári,
Qansha boldy, bári.
2) Alty qonjyq ormanǵa
Bara jatty qorbańdap.
Biri olardyń sharshady,
Ári qaraı barmady.
Jaýabyn tez aıtyńdar,
Qansha qonjyq ketti aldy?
Jańyltpash.
1) Toq toqyldaq,
Terekti toqyldatpaıdy.
2) Uzaq uzaqqa ushty,
Uzaq tuzaqqa tústi.
3) Arqada alty arqar bar,
Qyrqada qyryq arqar bar.
Sabaqty qorytyndylaý:
Durys, Burys suraq jaýap
1. Kirpiniń aıaqtary qysqa bolady.(ıa)
2. Ańdar jabaı ósedi(ıa)
3. Jabaıy janýarlar ormanda, taýda tirshilik etedi.(ıa)
4. Jabaıy janýarlar adamǵa qyzmet etedi.(joq)
5. Ańdar óz qoregin ózderi taýyp jeıdi.(ıa)
6. Ańdar tólderin ózderi asyraıdy.(ıa)
7. Borsyq tyshqan, baqa, jándiktermen, ósimdiktermen qorektenedi.(ıa)
8. Aıý tamaqty tańdap jeıdi.(joq)
9. Sarshunaq bıdaı, arpamen qorektenedi.(ıa)
10. Kúzde ańdardyń eski júni túsedi.(ıa)
İH. Baǵalaý. Madaqtaý.
H. Úıge tapsyrma berý.
Taqyrypty oqyp kelý, áńgimeleý.
Janýarlar. Ańdar men maldar nemese sútqorektiler. Qustar. júkteý
You Might Also Like
-
Dúnıetaný páninen ashyq sabaq jospary "Dala ósimdikteri men janýarlary"
