InfoHub Logo

Mektepke deıingi bala tárbıesindegi teatrdyń róli

Mektepke deıingi balany tárbıeleý men damytý isine baılanysty maqsattardy sheshýde teatr erekshe ról atqarady. Teatr ár balaǵa qýanysh umtylmas áser syılaıdy, onyń kórkemdik talǵamyn, elikteýi men qıalyn damytady.
Ádette adamnyń jeke basynyń qasıetteri bes jasqa deıin qalyptasady eken. Sondyqtanda da balanyń jan - jaqty qalyptasýy úshin mektep jasyna deıingi búldirshinderdiń boıyna jaqsy, jaǵymdy qasıetterdi sińire bilý kerek. Bala ár nársege qumar, qyzyqqysh, ol óziniń aınalasynda bolyp jatqan ózgeristi, tamasha qubylystardy sezinýge tyrysady. Onyń jan - jaqty damyp, jeke tulǵa bolyp tárbıelenýine, tiliniń damýyn teatrlandyrylǵan oıyndar arqyly jetildirýge bolady. Al, teatrlandyrylǵan oıyndardy balalar qyzyqtap oınaıdy. Teatrlandyrylǵan oıyndar jelili róldik oıyndardan tek jelisi ǵana emes, sondaı - aq oınaý is - áreketiniń sıpatymen erekshelenetini aıqyndalǵan. Teatrlandyrylǵan oıyndar oıyn – qoıylymdary bolyp sanalady, bul jerde balalarǵa arnalǵan kórkemdik shyǵarmalardy sahnalyq qoıylymdarǵa aınaldyryp, olardy keıipker retinde qatystyrýdyń mańyzy zor. Balany sahnada keıipker retinde oınata otyryp, onyń jeke tulǵasyn jan - jaqty damytý. Onyń boıynda ádebıetke, mádenıetke, ónerge degen qushtarlyqty oıatý. Búldirshinder sahnada shaǵyn rólderde oınaý arqyly baılanystyra sóıleýge, ádemi kıinip, jınaqy júrýge, úlkendermen jáne ózge de balalarmen til tabysa bilýge úırenedi. Jetilgen dıalog balalardyń óz pikirin jetkize bilýge jeteleıdi.
Oıyn barysynda oıyn sıtýasıasyna beıimdelý, alǵashqy da jekelegen elementterdi, keıinen róldi tolyǵymen oınaý arqyly balanyń oı - órisi, qıaly damıdy. Róldi oınaý arqyly óz keıipkerin aldyna elestetip qana qoımaı, bala onyń áreketterin, sezimderin sezinedi. Osyndaı emosıalyq kúıler balany buryn baıqamaǵan ómir kórinisterine tań qaldyryp, óz sezimin mımıka, ym - ıshara, taǵy basqa kórinister arqyly bireýge úıretedi.
Teatrlandyrylǵan oıyndar balalardyń oı - órisin keńeıtedi, balalardy áńgimege aralasýǵa, spektákl týraly ata - analaryna, joldastaryna áńgimelep berýge ıtermeleıdi. Bunyń bári sóıleý qabiletiniń damýyna, dıalog túrinde sóıleýge ózi alǵan áserin monolog túrinde sóılep jetkizýge septigin tıgizedi.

Balabaqshadaǵy teatrlandyrylǵan iskerlik baǵdarlamasy: 5 bólimnen turady.
Teatrlandyrylǵan oıyn. Kez kelgen ómirlik mán jaıda óz qurbylastarymen jáne úlkendermen qarym - qatynas jasaı bilýge, kez - kelgen jumysqa shyǵarmashylyq qabiletpen qaraýǵa, estetıkalyq sezimmen oınaý arqyly minez qulqyn damytý. Bul bólimdegi oıyn 3 - ke bólinedi:
- damytýshylyq
- ásemdilik
- teatrlyq.
Yrǵaqty ıilgishti (rıtmoplastıka)– buǵan keshendi (komplekst) yrǵaqtylyq, mýzykalyq, ıilgishtik oıyndar men jattyǵýlar kiredi. Dene qozǵalysynyń naqtylyǵymen erkindigin damytýda, óziniń denesiniń syrtqy qorshaǵan ortamen baılanysqan qarym - qatynasyn sezinýge balalardy estetıkalyq, psıhologıalyq qabiletin damytady.
Sóz mádenıeti jáne tehnıkasy. Oıyndar men jattyǵýlar sóıleý logıkasy men dıksıasyn durys artıkýlásıasyn meńgere bilýge, sóıleý qurylymyn erkin aıtýǵa, tynys alýyn damytýǵa baǵyttalǵan. Bul bólimge sózdermen aıtylatyn oıyndar kirgizilgen. Beıneleý arqyly sóıletýin damytý, shyǵarmashylyq fantazıasyn damytý, shaǵyn áńgime jáne ertegi qurastyra bilýge úıretedi. Jattyǵýlar 3 - ke bólinedi: tynys alý jáne artıkýlásıalyq, dıksıaly jáne ıntonasıaly sózder men shyǵarmashylyq oıyndar.
Teatr mádenıeti: Balalarǵa teatr óneriniń shynaıy sezimderin meńgertý. Bólimniń negizgi taqyryptary: teatr óneriniń erekshelikteri, teatr óneriniń túrleri, qoıylymnyń jasalýy, syrtqy jáne ishki teatr, kórermender mádenıettiligi.
Qoıylymmen jumys – janama bólim, avtorlyq sahnalaýǵa negizdelgen. Oǵan kiretin taqyryptar.
- qoıylymmen tanystyrý
- qoıylymdy mazmundap, taldaý, keıipkerlendirý.
- Qoıylymǵa qajetti quraldar daıyndaý. Kórinisti bezendirý.
- Daıyndyq
Qoıylymdy sahnalaý.

BQO, Terekti aýdany, Saryómir aýly
MKQK «Órken» balabaqshasy
Týıakova Dınara Darmenqvyzy

Mektepke deıingi bala tárbıesindegi teatrdyń róli. júkteý