Jastar arasynda salaýatty ómir saltyn dene tárbıesiniń tásilderi arqyly qalyptastyrý
Jastar arasynda salaýatty ómir saltyn dene tárbıesiniń tásilderi arqyly qalyptastyrý
El basshysy N. Á. Nazarbaev «Qazaqstan 2030» strategıalyq damý baǵdarlamasynda «Salaýatty ómir saltyn yntalandyrý árqaısymyzdyń dene tárbıesimen aınalysýymyzǵa, durys tamaqtanýymyzǵa, esirtkilerdi, temeki men alkogóldi tutynýdy qoıyp, tazalyq pen sanıtarıa sharalaryn saqtaýymyzǵa jáne T. S. S. baǵyttalǵan» delingen (1).
«Densaýlyq – zor baılyq, adam baqytynyń bastaýy» - deıdi halqymyz (2). Ata babalarymyzdyń bul dana oı – pikiri talaı ǵasyrlar belesinen ótip bizge jetip otyrǵan shyndyq. Ulttyń densaýlyǵy ulan asyr baılyq ekeni ras, tek oǵan ıe bolý úshin kóp kúshter jumsaýymyz qajet. Densaýlyq adamǵa biraq ret beriletin tabıǵat tartýy. Ol turaqty, máńgilikke berilmeıdi, úzbeı ózgeriste bolady. Ony saqtaý úshin eńbek sińirý, aýyrmaı turyp is - áreket jasaý kerek. Oǵan naqty bilim, ynta - yqylas, erik – jiger qajet, onsyz baıandy, ári uzaq densaýlyqty saqtaý qıyn (3, 4).
Qazirgi kezde Qazaqstan halqynyń, onyń ishinde jastardyń densaýlyǵy tómen deńgeıde. Tek, bir kórsetkish - ásker qataryna shaqyrylǵan jastardyń 50 % dene daıyndyqtarynyń nashar damýyna jáne densaýlyqtaryna baılanysty qorǵanys kúshteriniń qatarynda qyzmet atqarýǵa jaramsyz. (5)
Bul qaýypty jaǵdaı Qazaqstan úkimetin, áskerı ujymdardy, pedagogtardy, dárigerlerdi, ǵylymdardy shyndap tolǵandyrýda.
Qazirgi kezde bul problemany sheshýdiń negizgi joly salaýatty ómir saltyn qalyptastyrý, keńinen nasıhattaý bolyp otyr. Bul turǵyda elbasy « Qazaqstan - 2030» strategıalyq baǵdarlamasynda «Jetkilikti quraldar bolmaı turǵan jaǵdaıda, aýrýlarǵa qarsy kúres, densaýlyqty nyǵaıtý jónindegi bizdiń strategıamyz – azamattarymyzdy salaýatty ómir saltyn ázirleýden bastalady» - dep atap kórsetti. (1)
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý ujymynyń derekteri boıynsha, densaýlyqqa áser etetin faktorlardyń 50 - 60 % ómir tirshiligine, 20 % - tuqym qýalaýshylyqqa, 20 % - syrtqy ortanyń jaǵdaıyna, 8 - 10 % - dárigerlik kómektiń deńgeıine baılanysty. Bul derekter densaýlyq úshin kúrestiń negizgi baǵyty – salaýatty ómir saltyn qalyptastyrýǵa, ony nasıhattaýǵa baǵyttalǵan sharalar ekenin dáleldeıdi.
Salaýatty ómir saltynyń jastar arasynda qalyptasýynyń mańyzy óte zor. Bul baǵytta júrgiziletin jumystar: aýrý shaqyratyn faktorlardyń áserin tómendetýge, ishimdiktiń, temekiniń, esirtkiniń zıandyǵyna, qımyl - qozǵalystyń azdyǵyna, qunarly tamaqtanbaýǵa qarsy júrgiziletin úgit - nasıhat jumystaryna negiz saldy.
Salaýatty ómir tirshiligi – densaýlyqty saqtaýdyń jáne nyǵaıtýdyń negizgi, ol jan - jaqty damyǵan azamattyń qalyptasýyna, onyń rýhanı, dene damýyna áser etedi.
Densaýlyqqa keri, jaǵdaısyz áser etetin kóptegen faktorlar bar: aýryp jazylý; nıkotın men alkogólge qumarlyq; eńbektiń, turmystyń jaısyz jaǵdaılarynyń sozylmaly áseri; durys tamaqtanbaý ( onyń jetkiliksizdigi jáne shamadan tys kóptigi); kóńil kúıdiń jyldam aýytqýy, eńbek pen retsiz demalystyń buzylýy, aýanyń, sýdyń buzylýy; dári - dármekti jáne turmys hımıalyq zattaryn orynsyz paıdalaný. Osy faktorlardyń ishinde birinshi qatarda qımyl - qozǵalystyń azdyǵy.
Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Q. Pirimov aýyly,
№ 92 orta mekteptiń deneshynyqtyrý páni muǵalimi
Mamaev Marat
El basshysy N. Á. Nazarbaev «Qazaqstan 2030» strategıalyq damý baǵdarlamasynda «Salaýatty ómir saltyn yntalandyrý árqaısymyzdyń dene tárbıesimen aınalysýymyzǵa, durys tamaqtanýymyzǵa, esirtkilerdi, temeki men alkogóldi tutynýdy qoıyp, tazalyq pen sanıtarıa sharalaryn saqtaýymyzǵa jáne T. S. S. baǵyttalǵan» delingen (1).
«Densaýlyq – zor baılyq, adam baqytynyń bastaýy» - deıdi halqymyz (2). Ata babalarymyzdyń bul dana oı – pikiri talaı ǵasyrlar belesinen ótip bizge jetip otyrǵan shyndyq. Ulttyń densaýlyǵy ulan asyr baılyq ekeni ras, tek oǵan ıe bolý úshin kóp kúshter jumsaýymyz qajet. Densaýlyq adamǵa biraq ret beriletin tabıǵat tartýy. Ol turaqty, máńgilikke berilmeıdi, úzbeı ózgeriste bolady. Ony saqtaý úshin eńbek sińirý, aýyrmaı turyp is - áreket jasaý kerek. Oǵan naqty bilim, ynta - yqylas, erik – jiger qajet, onsyz baıandy, ári uzaq densaýlyqty saqtaý qıyn (3, 4).
Qazirgi kezde Qazaqstan halqynyń, onyń ishinde jastardyń densaýlyǵy tómen deńgeıde. Tek, bir kórsetkish - ásker qataryna shaqyrylǵan jastardyń 50 % dene daıyndyqtarynyń nashar damýyna jáne densaýlyqtaryna baılanysty qorǵanys kúshteriniń qatarynda qyzmet atqarýǵa jaramsyz. (5)
Bul qaýypty jaǵdaı Qazaqstan úkimetin, áskerı ujymdardy, pedagogtardy, dárigerlerdi, ǵylymdardy shyndap tolǵandyrýda.
Qazirgi kezde bul problemany sheshýdiń negizgi joly salaýatty ómir saltyn qalyptastyrý, keńinen nasıhattaý bolyp otyr. Bul turǵyda elbasy « Qazaqstan - 2030» strategıalyq baǵdarlamasynda «Jetkilikti quraldar bolmaı turǵan jaǵdaıda, aýrýlarǵa qarsy kúres, densaýlyqty nyǵaıtý jónindegi bizdiń strategıamyz – azamattarymyzdy salaýatty ómir saltyn ázirleýden bastalady» - dep atap kórsetti. (1)
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý ujymynyń derekteri boıynsha, densaýlyqqa áser etetin faktorlardyń 50 - 60 % ómir tirshiligine, 20 % - tuqym qýalaýshylyqqa, 20 % - syrtqy ortanyń jaǵdaıyna, 8 - 10 % - dárigerlik kómektiń deńgeıine baılanysty. Bul derekter densaýlyq úshin kúrestiń negizgi baǵyty – salaýatty ómir saltyn qalyptastyrýǵa, ony nasıhattaýǵa baǵyttalǵan sharalar ekenin dáleldeıdi.
Salaýatty ómir saltynyń jastar arasynda qalyptasýynyń mańyzy óte zor. Bul baǵytta júrgiziletin jumystar: aýrý shaqyratyn faktorlardyń áserin tómendetýge, ishimdiktiń, temekiniń, esirtkiniń zıandyǵyna, qımyl - qozǵalystyń azdyǵyna, qunarly tamaqtanbaýǵa qarsy júrgiziletin úgit - nasıhat jumystaryna negiz saldy.
Salaýatty ómir tirshiligi – densaýlyqty saqtaýdyń jáne nyǵaıtýdyń negizgi, ol jan - jaqty damyǵan azamattyń qalyptasýyna, onyń rýhanı, dene damýyna áser etedi.
Densaýlyqqa keri, jaǵdaısyz áser etetin kóptegen faktorlar bar: aýryp jazylý; nıkotın men alkogólge qumarlyq; eńbektiń, turmystyń jaısyz jaǵdaılarynyń sozylmaly áseri; durys tamaqtanbaý ( onyń jetkiliksizdigi jáne shamadan tys kóptigi); kóńil kúıdiń jyldam aýytqýy, eńbek pen retsiz demalystyń buzylýy, aýanyń, sýdyń buzylýy; dári - dármekti jáne turmys hımıalyq zattaryn orynsyz paıdalaný. Osy faktorlardyń ishinde birinshi qatarda qımyl - qozǵalystyń azdyǵy.
Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Q. Pirimov aýyly,
№ 92 orta mekteptiń deneshynyqtyrý páni muǵalimi
Mamaev Marat
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
