InfoHub Logo

Jaz – demalys, saıahat jáne serýen maýsymy. Alaıda bul mezgilde turǵyndardy alańdatýy tıis taǵy bir másele bar: jedel ishek ınfeksıalarynyń órshýi. Aýa raıynyń ystyq bolýy, saqtaý tártibin buzǵan taǵamdar men gıgıena talaptarynyń oryndalmaýy saldarynan bul aýrý túri jyl saıyn júzdegen adamnyń densaýlyǵyna keri áser etýde.

Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń dereginshe, ishek ınfeksıasy – balalar óliminiń basty sebepteriniń biri. Qazaqstanda da bul jaǵdaı ózekti kúıinde qalyp otyr.

🍽 Tamaqtan ýlaný maýsymy

Jaz mezgilinde ásirese kóshede daıyndalǵan fast-fýd ónimderi, tabıǵat aıasyndaǵy pıknıkter men sapasyz jýylǵan jemis-jıdekter – ınfeksıanyń negizgi kózi. Kóbine turǵyndar ish ótýdi jaı ǵana ýaqytsha aýrý dep qabyldaıdy. Alaıda bul sımptom – áldeqaıda kúrdeli aýrýlardyń kórinisi bolýy múmkin.

💬 Profesor Dınagúl Baesheva:
«Dıareıa – kishkentaı balalar úshin asa qaýipti. Eger bala álsirep, kózi shúńireıip, tamaq pen sýdy qabyldamaı, qusyp, mazasyzdanyp, uıqyshyldansa – bul aýyr sýsyzdanýdyń belgisi. Mundaı jaǵdaıda ýaqyt joǵaltpaı, birden dárigerge júginý qajet».

🔬 Qaýip qaıdan tónedi?

Jedel ishek ınfeksıalaryn qozdyratyn negizgi mıkroaǵzalar – vırýstar men bakterıalar. Olardyń arasynda rotavırýs, salmonella, shıgella syndy óte qaýipti túrleri bar. Bul qozdyrǵyshtar:

• durys termıalyq óńdelmegen taǵamdarda;
• turmystyq zattar men las qoldarda;
• sapasyz sýmen jýylǵan ónimderde kezdesedi.

Keı jaǵdaılarda naýqas aýyr sýsyzdaný saldarynan aýrýhanaǵa túsip, arnaıy em qabyldaýǵa májbúr bolady. Mundaı ınfeksıa ásirese 5 jasqa deıingi balalar men egde jastaǵylar úshin qaýiptirek.

✅ Aldyn alý joldary

İshek ınfeksıalarynan qorǵanýdyń eń tıimdi joly – aldyn alý sharalaryn qatań saqtaý. Dárigerler kelesi keńesterge qulaq asýǵa shaqyrady:

• Qoldy jıi sabyndap jýý;
• Tamaq ónimderin durys saqtaý jáne termıalyq óńdeý;
• Tazartylǵan nemese qaınatylǵan sýdy ǵana paıdalaný;
• Kóshede daıyndalǵan nemese saqtaý merzimi kúmán týdyratyn taǵamdardan bas tartý.

Jazǵy kúnderdiń beıqam ótýin qalasańyz – kez kelgen ish ótýge nemquraıly qaramańyz. Aýrýdyń alǵashqy belgileri paıda bolǵan sátte dáriger keńesine júgingen jón.