Jelimdeý tehnologıasy
Tehnologıa
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardy jelimdeý tehnologıasynyń ádisimen tanystyryp, buıym jasap úıretý.
Tárbıelik: Oqýshylardy uqyptylyqqa, iskerlikke, tazalyqqa tárbıeleý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń qaýipsizdik erejesin tıimdi paıdalaný arqyly jelimdeý tehnologıasymen durys jumys jasaý qabiletin damytý.
Sabaqtyń túri: Dástúrli sabaq.
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Túsindirme – praktıkalyq
Sabaqqa qoldanylatyn strategıalyq ádister: Interaktıvti ádister, STO ádisteri
Kórnekiligi: slaıdtar, aǵash, jelim, ara, t.b.
Quraldary: ara, burandaly qysqysh, egeý, súrgi t.b.
Paıdalanǵan ádebıet: Tehnologıa 6,7, «Oqytý úrdisindegi tanymdyq jáne shyǵarmashylyq ádis-tásilderdi tıimdi paıdalaný» E.Dúısenov, A.Balǵojaev Qyzylorda 2006j
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
1. Oqýshylarmen amandasý, túgendeý.
2. Synyp tazalyǵyn tekserý.
3. Oqýshy nazaryn sabaqqa aýdarý.
«Ózindik baǵalaý» ádisi:
Oqýshylar berilgen úı tapsyrmasyna óziniń daıyndyq deńgeıin muǵalim suraǵyna qol kóterý arqyly baıqatady: Kim «beske» daıyn? Kim «tórtke» daıyn? Kim «úshke» daıyn? Kim múlde daıyn emes?
II. Úı tapsyrmasyn tekserý
Jelim túrleri
«Tizbekteı suraý» ádisi:
Qoıylǵan suraqqa berilip jatqan oqýshynyń jaýaby kez kelgen jerinen toqtatylyp, ári qaraı basqa oqýshynyń jaýap berilýi suralady. Bul ádis oqýshylardyń zeıinin aýdarý jáne baıqaǵyshtyǵyn damytýǵa baılanysty.
Kazeın jeliminiń jasalý joldary qandaı?
Ónerkásipte taqta túrindegi jelimniń sapasy qandaı bolady?
III. Úı tapsyrmasyn bekitý
«Kim jyldam» oıyny (suraq jaýap arqyly oqýshylardyń ótken taqyrypty qalaı meńgergenin anyqtaý).
Jelim túrlerin atańdar.
(Kazeın, shel, nıtrojelim t.b.)
Maldyń kepken, maısyz súıeginen, múıizi men tuıaǵynan ázirlenetin jelim túri.
(Súıek jelimi)
Shel jelimi sýdy óz kóleminen neshe ese artyq sińiredi.
(6-10 ese)
Qaraǵaıdan, shyrshadan, qaıyńnan jasalǵan zattardy jelimdeýge arnalǵan jelim.
(Kazeın jelimi)
Ylǵal tımeıtin bólshekterge ǵana qoldanylatyn jelim túrlerin ata.
(Kazeın jáne shel jelimi)
Sút beloktarynyń negizinde maıy alynǵan súzbeden jasalǵan jelim.
(Kazeın jelimi)
Nıtrosellúloza men shaıyrlardyń organıkalyq eritkishterdegi eritindisinen jasalatyn jelim.
(Nıtrojelim)
IV. Jańa sabaqty daıarlaý. Jańa sabaq
Jelimdeý tehnologıasy
Jelimdeý isiniń negizine jelimniń aǵash bólikterine sińip, taralý prosesi jatady. Jelim jińishke jip tárizdi talshyqtarymen ústińgi qabattardy bir-birimen berik baılanystyrady. Jelimdeýdiń sapaly bolýyna kóptegen faktorlar áser etedi. Solardyń qatarynda jelimniń tıisti bólshekterge neǵurlym tereń ári birkelki sińýin, jelimdeletin ústińgi qabattardyń bir-birimen óte tyǵyz baılanysýyn, aǵash materıaldarynyń qanshalyqty dárejede dymqyl ekendigin, jelimniń naqty kezdegi jaǵdaıyn jáne sapasyn, preske salǵan kezdegi qysym kúshin, sondaı-aq presten shyqqannan keıingi tózimdilik ýaqytyn aıtýǵa bolady.
Sonymen birge jelimdeýdiń sapasyna áser etetin faktor retinde jelimniń qanshalyqty dárejede qoıýlaný kerektigin de esten shyǵarmaý kerek. Oǵan qosymsha aıtarymyz – jelim qabatynyń qalyńdyǵy shamammen 0,1 mm bolýy tıis.
Jelimdep qurastyrýdyń beriktigi men sapasy aǵash materıaldarynyń dymqyldyǵy 12-15 paıyzdan aspaıtyn kezde joǵary bolady. Aǵash materıaldarynyń dymqyldyǵy 8-10 % bolǵan kezde óte jaqsy, berik jelimdeledi. Óıtkeni ol jelimniń quramyndaǵy sýdy óz boıyna tartyp alady.
Jelimdep japsyrylatyn ústińgi betterdiń jaǵdaıyna keletin bolsaq, olardyń azdaǵan kedir-budyrlaý bolǵany, jete óńdelmegeni maqul. Óıtkeni bul japsyrylatyn ústińgi qabattardyń jelimmen japsyrylatyn aýmaǵyn arttyra túsedi.
Jelimdeý tehnologıasymen jumys isteý kezindegi qaýipsizdik erejeleri
1. Kerekti jerine azdap qana jaq .
2. Kólemdi nárse jelimdegende, jelimdi áýeli onyń ortasyna jaq, sosyn ony taıaqshamen tarat.
3. Jolaqsha nemese maıda nárse jelimdegende abaıla.
4. Jelimdegen bóliktiń ústinen taza qaǵaz jaýyp, syrtynan qolyńmen sıpap bas.
5. 5-10 mınýt salmaqtylaý, tegis zatpen bastyr.
6. Jelimdep bolǵan soń mindetti túrde qolyńdy sabyndap jý.
Saramandyq jumys
Jeke
Jumys kıimin kıý: fartýk, jeńqap
Jumysqa qajet materıaldar: aǵash óńdeýge qajetti quraldar
Jumystyń maqsaty: sharbaqty, kertikti - tıekti materıaldardy qurastyryp - bekitýdi úırený.
Sharbaqty, kertikti - tıekti materıaldardy qurastyryp -bekitý kezinde olardyń jartysy derlik ózderi kıgiziletin oıyqtar men tesikterden shyǵyp, kórinip turýy tıis. Olardy jelim jaǵylyp bolǵannan keıin tıisti oryndaryna qaǵyp kirgizip, prestiń astyna bastyryp qoıady. Biraq bul kezde bólshekterdiń durys qurastyrylyp bekitilgenine tolyq kóz jetkizip alý qajet.
Perestiń astyna alyp, bastyra jelimdeý bylaı júrgiziledi.
1. Áýeli jaqsy jonyp, qıýlastyrǵan taqtalardy tańdap, iriktep alyńdar.
2. Olar qalqanda qalaı turýy kerektigine qaraı ret-retimen ornalastyryńdar.
3. Tıisti jaqtaryna jelim jaǵyńdar.
4. Burandama qysqyshtyń kómegimen jaqsylap bekitińder.
V. Jańa sabaqty bekitý
«Sıqyrly torsha» oıyny
Jelim qabatynyń qalyńdyǵy neshe mm bolýy tıis?
(0,1mm)
Aǵash materıaldarynyń dymqyldyǵy neshe paıyz bolǵan kezde óte jaqsy, berik jelimdeledi?
(8-10%)
Jelimdeý isiniń negizine jelimniń aǵash bólshekterge sińip, taralý prosesi ne dep atalady?
(Jelimdeý tehnologıasy)
Aǵashty jelimdegende bólmeniń temperatýrasy qansha gradýs bolýy kerek?
(18-25°)
Qural-saımandarmen jumys isteý barysyndaǵy qaýipsizdik erejesi.
(Qural-saımandardyń durystyǵyn tekserý.)
Jelimdi japsyratyn qabatqa birtegis etip jaǵý úshin qandaı quraldy paıdalanady?
(Qylqalam)
Vİ. Baǵalaý
Vİİ. Úıge tapsyrma berý
«Ideal tapsyrma» ádisi: Ár oqýshy ózi oryndaıtyn úı tapsyrmasyn ózi tańdaıdy. Mysaly, bireý qosymsha derek jınasa, kelesi sýret salýy, úshinshisi nusqaý kartasy nemese buıym jasaýy múmkin.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardy jelimdeý tehnologıasynyń ádisimen tanystyryp, buıym jasap úıretý.
Tárbıelik: Oqýshylardy uqyptylyqqa, iskerlikke, tazalyqqa tárbıeleý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń qaýipsizdik erejesin tıimdi paıdalaný arqyly jelimdeý tehnologıasymen durys jumys jasaý qabiletin damytý.
Sabaqtyń túri: Dástúrli sabaq.
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Túsindirme – praktıkalyq
Sabaqqa qoldanylatyn strategıalyq ádister: Interaktıvti ádister, STO ádisteri
Kórnekiligi: slaıdtar, aǵash, jelim, ara, t.b.
Quraldary: ara, burandaly qysqysh, egeý, súrgi t.b.
Paıdalanǵan ádebıet: Tehnologıa 6,7, «Oqytý úrdisindegi tanymdyq jáne shyǵarmashylyq ádis-tásilderdi tıimdi paıdalaný» E.Dúısenov, A.Balǵojaev Qyzylorda 2006j
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi
1. Oqýshylarmen amandasý, túgendeý.
2. Synyp tazalyǵyn tekserý.
3. Oqýshy nazaryn sabaqqa aýdarý.
«Ózindik baǵalaý» ádisi:
Oqýshylar berilgen úı tapsyrmasyna óziniń daıyndyq deńgeıin muǵalim suraǵyna qol kóterý arqyly baıqatady: Kim «beske» daıyn? Kim «tórtke» daıyn? Kim «úshke» daıyn? Kim múlde daıyn emes?
II. Úı tapsyrmasyn tekserý
Jelim túrleri
«Tizbekteı suraý» ádisi:
Qoıylǵan suraqqa berilip jatqan oqýshynyń jaýaby kez kelgen jerinen toqtatylyp, ári qaraı basqa oqýshynyń jaýap berilýi suralady. Bul ádis oqýshylardyń zeıinin aýdarý jáne baıqaǵyshtyǵyn damytýǵa baılanysty.
Kazeın jeliminiń jasalý joldary qandaı?
Ónerkásipte taqta túrindegi jelimniń sapasy qandaı bolady?
III. Úı tapsyrmasyn bekitý
«Kim jyldam» oıyny (suraq jaýap arqyly oqýshylardyń ótken taqyrypty qalaı meńgergenin anyqtaý).
Jelim túrlerin atańdar.
(Kazeın, shel, nıtrojelim t.b.)
Maldyń kepken, maısyz súıeginen, múıizi men tuıaǵynan ázirlenetin jelim túri.
(Súıek jelimi)
Shel jelimi sýdy óz kóleminen neshe ese artyq sińiredi.
(6-10 ese)
Qaraǵaıdan, shyrshadan, qaıyńnan jasalǵan zattardy jelimdeýge arnalǵan jelim.
(Kazeın jelimi)
Ylǵal tımeıtin bólshekterge ǵana qoldanylatyn jelim túrlerin ata.
(Kazeın jáne shel jelimi)
Sút beloktarynyń negizinde maıy alynǵan súzbeden jasalǵan jelim.
(Kazeın jelimi)
Nıtrosellúloza men shaıyrlardyń organıkalyq eritkishterdegi eritindisinen jasalatyn jelim.
(Nıtrojelim)
IV. Jańa sabaqty daıarlaý. Jańa sabaq
Jelimdeý tehnologıasy
Jelimdeý isiniń negizine jelimniń aǵash bólikterine sińip, taralý prosesi jatady. Jelim jińishke jip tárizdi talshyqtarymen ústińgi qabattardy bir-birimen berik baılanystyrady. Jelimdeýdiń sapaly bolýyna kóptegen faktorlar áser etedi. Solardyń qatarynda jelimniń tıisti bólshekterge neǵurlym tereń ári birkelki sińýin, jelimdeletin ústińgi qabattardyń bir-birimen óte tyǵyz baılanysýyn, aǵash materıaldarynyń qanshalyqty dárejede dymqyl ekendigin, jelimniń naqty kezdegi jaǵdaıyn jáne sapasyn, preske salǵan kezdegi qysym kúshin, sondaı-aq presten shyqqannan keıingi tózimdilik ýaqytyn aıtýǵa bolady.
Sonymen birge jelimdeýdiń sapasyna áser etetin faktor retinde jelimniń qanshalyqty dárejede qoıýlaný kerektigin de esten shyǵarmaý kerek. Oǵan qosymsha aıtarymyz – jelim qabatynyń qalyńdyǵy shamammen 0,1 mm bolýy tıis.
Jelimdep qurastyrýdyń beriktigi men sapasy aǵash materıaldarynyń dymqyldyǵy 12-15 paıyzdan aspaıtyn kezde joǵary bolady. Aǵash materıaldarynyń dymqyldyǵy 8-10 % bolǵan kezde óte jaqsy, berik jelimdeledi. Óıtkeni ol jelimniń quramyndaǵy sýdy óz boıyna tartyp alady.
Jelimdep japsyrylatyn ústińgi betterdiń jaǵdaıyna keletin bolsaq, olardyń azdaǵan kedir-budyrlaý bolǵany, jete óńdelmegeni maqul. Óıtkeni bul japsyrylatyn ústińgi qabattardyń jelimmen japsyrylatyn aýmaǵyn arttyra túsedi.
Jelimdeý tehnologıasymen jumys isteý kezindegi qaýipsizdik erejeleri
1. Kerekti jerine azdap qana jaq .
2. Kólemdi nárse jelimdegende, jelimdi áýeli onyń ortasyna jaq, sosyn ony taıaqshamen tarat.
3. Jolaqsha nemese maıda nárse jelimdegende abaıla.
4. Jelimdegen bóliktiń ústinen taza qaǵaz jaýyp, syrtynan qolyńmen sıpap bas.
5. 5-10 mınýt salmaqtylaý, tegis zatpen bastyr.
6. Jelimdep bolǵan soń mindetti túrde qolyńdy sabyndap jý.
Saramandyq jumys
Jeke
Jumys kıimin kıý: fartýk, jeńqap
Jumysqa qajet materıaldar: aǵash óńdeýge qajetti quraldar
Jumystyń maqsaty: sharbaqty, kertikti - tıekti materıaldardy qurastyryp - bekitýdi úırený.
Sharbaqty, kertikti - tıekti materıaldardy qurastyryp -bekitý kezinde olardyń jartysy derlik ózderi kıgiziletin oıyqtar men tesikterden shyǵyp, kórinip turýy tıis. Olardy jelim jaǵylyp bolǵannan keıin tıisti oryndaryna qaǵyp kirgizip, prestiń astyna bastyryp qoıady. Biraq bul kezde bólshekterdiń durys qurastyrylyp bekitilgenine tolyq kóz jetkizip alý qajet.
Perestiń astyna alyp, bastyra jelimdeý bylaı júrgiziledi.
1. Áýeli jaqsy jonyp, qıýlastyrǵan taqtalardy tańdap, iriktep alyńdar.
2. Olar qalqanda qalaı turýy kerektigine qaraı ret-retimen ornalastyryńdar.
3. Tıisti jaqtaryna jelim jaǵyńdar.
4. Burandama qysqyshtyń kómegimen jaqsylap bekitińder.
V. Jańa sabaqty bekitý
«Sıqyrly torsha» oıyny
Jelim qabatynyń qalyńdyǵy neshe mm bolýy tıis?
(0,1mm)
Aǵash materıaldarynyń dymqyldyǵy neshe paıyz bolǵan kezde óte jaqsy, berik jelimdeledi?
(8-10%)
Jelimdeý isiniń negizine jelimniń aǵash bólshekterge sińip, taralý prosesi ne dep atalady?
(Jelimdeý tehnologıasy)
Aǵashty jelimdegende bólmeniń temperatýrasy qansha gradýs bolýy kerek?
(18-25°)
Qural-saımandarmen jumys isteý barysyndaǵy qaýipsizdik erejesi.
(Qural-saımandardyń durystyǵyn tekserý.)
Jelimdi japsyratyn qabatqa birtegis etip jaǵý úshin qandaı quraldy paıdalanady?
(Qylqalam)
Vİ. Baǵalaý
Vİİ. Úıge tapsyrma berý
«Ideal tapsyrma» ádisi: Ár oqýshy ózi oryndaıtyn úı tapsyrmasyn ózi tańdaıdy. Mysaly, bireý qosymsha derek jınasa, kelesi sýret salýy, úshinshisi nusqaý kartasy nemese buıym jasaýy múmkin.
You Might Also Like
