- 13 qaz. 2022 00:00
- 215
Jýrnalısiń qyzmeti qanshalyqty erkin?
Jýrnalısiń qyzmeti qanshalyqty erkin degen saýalǵa jaýap bermes buryn jýrnalısiń kim ekenine kóz júgirteıik. Jýrnalıs eń aldymen,aqparatqa toly maıdannyń jaýyngeri dep atasaq qatelespeımiz. Sebebi kúndelikti ómirde bolyp jatqan úlkendi-kishili jańalyqtar men aqparattardyń laýlaǵan qara qazanynda qaınap júredi. Tek óz elindegi emes ǵalamdaǵy bolyp jatqan oqıǵalardyń jarshysy. Naqtyraq aıtqanda jaqsylyq pen jamandyqty qatar estip,qoǵamǵa aına qatesiz jetkizetin tulǵa.
Jýrnalısiń kim ekenin uǵynsaq kelesi kezekte jýrnalısiń qyzmeti qanshalyqty erkin degen suraqqa jaýap berelik.
Qazirgi kóz ilespes jyldamdyqpen damyp jatqan bul zamanda jýrnalısıka mamandyǵynyń qarqyndy aldyǵa jyljýy haq. Iaǵnı jýrnalıser qazirgi tańda ózderi qalaǵan jańalyqty kópshilikke esh kedergisiz tarata alady. Biraq ókinishke oraı bizdiń elde sóz erkindigine ruqsat joq. - Kóptegen avtorıtarlyq elderdiń úkimeti "memleket qaýipsizdigin saqtap, ekonomıkany órkendetý úshin qoǵamdaǵy pikir qaıshylyǵyn barynsha azaıtý kerek" deıdi. Iaǵnı qoǵamdy qıratýshy kúshke aınalmaýy úshin baspasózdi baqylaýǵa alyp, sóz erkindigin shekteý kerek degen qaǵıdany ustanady. Sol sebepti kóptegen jýrnalıser óz oılaryn,aıtar pikirlerin,taratar habarlaryn belgili bir tulǵalardyń súzgisinen ótkizý arqyly ǵana halyqqa jetkizedi. Jýrnalıserdiń qyzmetinde habar taratar,tótenshe oqıǵalar nemese halyqaralyq jınalystar ótetin jerlerge barýǵa tolyqtaı erkindik berilgen. Iaǵnı,tipti qan maıdan soǵys bolyp jatsada jýrnalıser sol jerden tikeleı habar taratýǵa qaýqarly. «Jýrnalıs degen halyqtyń qamyn, muńdynyń muńyn muńdaıtyn shynaıy shyndyq týy»demekshi beıtaraptylyqty ustana otyryp bılik pen qoǵamnyń arasyndaǵy altyn kópir bolyp otyr. Jýrnalısıka-qyzyǵy men shyjyǵy mol,qıyndyǵy men qyzyǵy zor,shyǵarmashylyq jandardyń bıik órisine jetkizetin mamandyq. Sol úshinde bul mamandyqty eshqandaı sózge synyp qalmaıtyn qaıtpas qaısar, daryndy,eńbekqor,jańashyldyqtan qoryqpaıtyn jandar ǵana tańdaı alady. Al aldaǵy ýaqytta bizdiń eldegi aktýaldi másele sóz erkindigine ruqsat berip,jýrnalıser óz quqyqtaryn alady degen senimdemin. Álbette,tártipke baǵynǵan qul bolmaıdy demekshi,dál qazirgi tańda tártip qandaı bolsa soǵan baǵynyp,biraq keleshekte ol dúnıelerdiń bolmaýyna at salysýymyz qajet.
Erjan Erkemaı