- 13 qaz. 2022 00:00
- 233
Jýrnalıstiń qyzmeti qanshalyqty erkin?
Jalpy jýrnalıs óz mamandyǵyna saı talaptarmen jumys jasaıdy. Jýrnalısterdiń basty mindeti aqparat jetkizý, belgili bir bılik pen halyq arasyndaǵy kópir qyzmetin atqarý. Qazirgi tańda aqparattyń qanshalyqty kóp ári aýqymdy, órship aıtsaq qaýipti ekeni kóbimizge málim. Nelikten qazirgi tańda jýrnalıstiń qyzmetin tolyqtaı erkin dep aıta almaımyn degen suraqqa jaýap bergim kelip otyr. Bunyń birden-bir sebebi bul árıne áleýmettegi joǵary bılik nemese belgili bir atyn atap, túsin tústeýge bolmaıtyn jandar. Iaǵnı tolyqtyra ketsem, bizdiń elimizde de belgili aty-jóni qupıa sanalatyn adamdar bar. Biraq jýrnalıstiń qyzmeti álem boıynsha erkin bolǵanymen, elimizde ıaǵnı Qazaqstanda erkin emes. Negizgi sebebi ár mamandyqtyń ózindik zańdary, shegi, ruqsat etiletin jaqtary da, ruqsat múlde berilmeıtin jaqtary da bolady. Jýrnalıs mamandyǵy jalpy óte kúrdeli ári qaýipti mamandyqtyń biri. Qoǵamnyń joǵyn joqtap, túsin tústeıtin osy jýrnalıster bolyp sanalady. Elge arasha túsip, beıkúná halyqqa jandary ashyp, solar úshin qyzmet etetinder de-jýrnalıstter. Biraq osy halyq qamyn oılap júrgen jýrnalıster mamandyqtary boıynsha jumys istegeni úshin aqtala ma álde dattala ma? Qazaqstan jýrnalısıkasy áli de eki lagerge bólinedi. Biri memlekettik tapsyrysty oryndaýshylar bolsa, ekinshisi ózin táýelsiz dep jarıalaǵan, memlekettik tapsyrys almaıtyndar. Bıliktiń soıylyn soǵyp, Úkimettiń saıasatyn dáripteıtinder jylda Qazaqstan jýrnalıser kúni qarsańynda qomaqty qarjylaı syılyqqa ıe bolyp, mártebeleri ósip jatsa, táýelsiz basylym jýrnalıseri bundaı marapattan tys qalady. Kerisinshe, jýrnalısik qyzmeti úshin qýdalanady. Alaıda barlyq aqparat kózin osy jýrnalısterden alady. Sondyqtan da, el bolamyz desek aqparatymyzdy jóndeıik. Aqparaty myqty qoǵam damýdyń da sara jolyndaǵy, aqparat qanshalyqty erkin bolsa, qoǵam da sonshalyqty erkin bola alady. Qorytyndylaı kele, memlekettiń aqparattyq saıasatyn ózgertip, tapsyryspen jasalatyn aqparat kózin joısaq nemese kontenttiń baqylaýda bolmaǵanyn qadaǵalasaq, joǵary deńgeıge shyǵyp, shyńdalamyz degen oıdamyn.
Amangeldi Aıajan