InfoHub Logo

Eń áýeli "Jýrnalıs degen kim?" - degen suraqqa jaýap alaıyq. Jýrnalıs - aqparat keńistiginde belgili bir tarapty naqty ustanbaıtyn, ári óz erkinen tys óz sýbektıvti jáne obektıvti pikirin jumysyna aralastarymaıtyn aqparat taratýshy maman. Jýrnalıs ámbebap aqparat almastyrýshy qyzmetin atqarady. Onyń fýnksıalaryna bolǵan oqıǵa, sıtýasıa, belgili bir aqparatty baıandap qana qoımaı, ony sapaly túrde suryptaı alýy shart. Qoǵam ártúrli adamdardyń shoǵyrlanǵan oryny bolǵandyqtan, ol jerdegi aqparattardy durys tarata bilýi úshin de ol saladan belgili bir mólsherde habary bolýy tıis. Jarty saǵat buryn oryn alǵan qylmystyq sıtýasıa, qala aımaǵynyń bir bóliginde oryn alǵan halyq narazylyǵy saldarynan týǵan mıtıń, túrli oqys sıtýasıalar men tótenshe jaǵdaılar. Al ınformasıany barlyq aqparat kózderinen der kezinde ári sapaly, naqty derekter jasaı otyra alý mańyzdy is. Demek, jýrnalıstiń fýnksıalaryn oryndaý barysynda onyń ámbebaptylyq qasıeti damıtynyn baıqaımyz. 

Endeshe, nege úshinshi bıliktiń qyzmetin erkin emes dep ataıdy? Joǵaryda kórsetilgendeı jýrnalıs alatyn aqparattardy betaldy taratpaıdy, onyń qyzmetiniń aýyrlyǵy da sol, qoldanylǵan materıaldar men alynǵan, taratylǵan aqparattar úshin jáne árbir sózi úshin jaýap beredi. Jýrnalıserdiń sóz erkindigi jaıly zań bar. Qazaqstan Respýblıkasynyń 1999 jylǵy 23 shildedegi 451-shi: Zańy Buqaralyq aqparat quraldary týraly erejesiniń 2-shi baby, 1 bóliminde: "Sóz, shyǵarmashylyq bostandyǵyna, óz kózqarastary men senimderin baspa arqyly jáne ózge de nysanda bildirýge, aqparattardy zańda tyıym salynbaǵan kez kelgen ádispen alýǵa jáne taratýǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynda kepildik beriledi. Senzýraǵa tyıym salynady" delingen. Biz bul maǵlumattardy bile otyra, jýrnalıstiń sóz erkindigi perspektıvasynda shyǵarmashylyq, jeke ındıvıdtik, oı-pikirlik  erkindiktiń joq ekenin baıqaımyz. 

Degenmende, bizge belgili áleýmettik jelilerde belsendi jáne qoǵamda asa tanymal jýrnalısterdiń óz ómirleri jaıly áleýmettik jelide bólisip qana qoımaı, memleket pen qoǵamdaǵy jaǵdaılarǵa aralasýǵa tyrysatyn áreketterdiń de barshylyq ekeni málim. Olardyń qataryna jýrnalıs, telejúrgizýshi, áleýmettik jeliler prodússeri Dına Tólepbergen, belgili eks-jýrnalıst, kásipker Dınara Satjan jáne t.b.

"Turan" ýnıversıteti, Jýrnalısıka fakúlteti 1-kýrs, 2-top: Amıreev Ahanseri Maqsatuly

---