- 20 qaz. 2022 00:00
- 208
Memleketimiz BAQ-qa qanshalyqty táýeldi?
BAQ-durys ıa burys aqparatty arnaıy tehnıka kómegimen qoǵamǵa jetkizý, taratý, jarıa etý. Napoleon: "Jaýǵa qarsy júzdegen myń qol áskerden, tórt gazettiń oısyrata soqqy berý múmkindigi zor", - dep baǵa berse, 1840 j. fransýz jazýshysy O. de Balzak baspasózdi «tórtinshi bılik» dep atady. Demek, qoǵam men saıasatqa BAQ-nyń yqpaly men mańyzy zor. Memleket oǵan táýeldi me? Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Qazaqstan halqyna Joldaýynda jýrnalıserge qarata ornyqty, ustamdy pikirler bildirilgen. Oǵan deıin jýrnalısiń qalaýyndaǵy jazbalardy bizdiń 100% oqyǵanymyzǵa kúmán keltirýge bolady. Baq memleketke táýeldi ómir súrdi. Endigi, onyń mindetteri men mańyzy baǵalana bastaǵanda, táýeldilik kezegin aýystyrý kerek. “Jýrnalıs- adaldyqty, shynaıylyqty, aqıqatty súıedi. Táýelsiz elde táýmendi jýrnalıser bolmaý kerek”, – dep altyn kópirge aınalǵan “Dalamews” arnasynyń beldi jýrnalısi Qýanysh Rahmetollauly óz pikirimen bólisti. “Bas kespek bolsa da, til kespek joq” jáne “aı̆tpasa shyndyqtyń atasy óledi” dep taǵy aı̆tady. Bul árbir mamannyń jadynan shyqpaý kerek. Onyń pikirinshe: “Alǵashqylary joǵarydaǵylarǵa jaqpaı̆, halyqtyń yqylasyna bólense, ekinshileri bılikke jaǵynam dep, qarashanyń alǵysynan qur qalady”. Keıde óz, keıde syrtqy áserden óz maqsatymyz ben fýnksıamyzdyń zańdylyqtaryn esten shyǵarmaý kerek. Arzan aqparatpen bólisý arqyly óz abyroıymyz ben mindetimizden arylý qaýpi bar.
Al qazirgi sátte memleketimizdiń ǵana emes álemniń BAQ-qa degen táýeldiligi artyp keledi. Kúndelikti ómirde kez-kelgen jerde úni shyǵatyn radıo, árbir úıdiń tórinen oryn alǵan teledıdar, qolymyzdan bir sát túsirmeıtin uıaly telefon arqyly álemmen úndesip, tildesemiz. BAQ – bul memlekettik ıdelogıa quraly. Adamzat ejelden-aq til arqyly aqparat almasyp, júıeli komýnıkasıa júrgizgen. Qazir bul dúnıe tek damydy, órbidi ári qoljetimdi boldy. BAQ memlekettiń áleýmetin, saıasatyn, mádenıeti men kúndelikti turmysyna deıin baqylaý júrgizip, qundy aqparattardy ıelenedi. Bizdiń elimiz–táýelsizdik dáýiriniń bastaý alǵanynan beri baspasóz salasyndaǵy halyqaralyq bedeldi qujattardyń aıasynda BAQ-tyń erkindigin qamtamasyz etip kele jatqan memleket. Memlekettiń de BAQ-qa táýeldi ekenin endigi jasyra almaımyz. Ata zańymyz jáne Respýblıka Prezıdenti – aqparat quraldary bostandyǵynyń kepili. Prezıdent 1998 jyldyń 3-shildesinde BAQ-ty óndiristik jáne taratý kezindegi qosymsha qun salyǵynan bosatý týraly Jarlyqqa qol qoıdy. Respýblıka 1991 jyldan beri qaraı aqparat quraldary týraly zańnamany udaıy jetildirdi. Osy jylǵy 28-tamyzda «Baspasóz jáne basqa buqaralyq aqparat quraldary týraly» zań qabyldandy. Ol elimizde memlekettik emes BAQ-tyń paıda bolýyna jáne jedel damýyna qolaıly jaǵdaı týǵyzdy. Aqparat áleminde básekelestik ornady. Nelikten? Sebebi, sóz erkindigi qorǵala bastady. Baspasóz ben efırlerge jańa mazmun bergen iri medıa birlestikter ómirge kele bastady.
Qorytyndylaı kele, BAQ-neıtraldy joldy ustanatye,tyń aqparattyń kózi. Qoǵam saıasatqa, saıasat memleketke, memleket BAQ-qa táýeldi.
"Turan" ýnıversıteti, Jýrnalısıka fakúlteti 1-kýrs, 2-grýppa: Serıkbaı Qundyz