Júıke júıesiniń bólimderi. Julynnyń qurylysy men qyzmeti
Sabaqtyń taqyryby: Júıke júıesiniń bólimderi. Julynnyń qurylysy men qyzmeti
Bilimdilik: Júıke júıesiniń bólimderin tanystyrý. Julynnyń mańyzy, qurylysy men qyzmeti, shartsyz reflekstiń róli týraly oqýshylarǵa bilim berý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń logıkalyq oılaýyn talap etetin tapsyrmalardy paıdalana otyryp ıntellektýaldy qabiletterin damytý; Oqýshylardyń oı-órisin keńeıtý, tanymdyq belsendiligin, óz betinshe bilim alý, saralaý, qorytyndy jasaý daǵdylaryn damytý
Tárbıelik: Salaýatty ómir súrýge, densaýlyqty kútýge, sportpen shuǵyldanýǵa tárbıeleý;
Sabaqtyń negizgi ıdeıasy: Yntymaqtastyq atmosferasyn qalyptastyrý, oqytý jáne oqýdaǵy jańa tásilderdi qoldaný, oqytý úshin baǵalaý, , synı turǵydan oılaýǵa úıretý talantty jáne daryndy balalardy oqytý, AQT-ny paıdalaný
Qural – jabdyqtar: júıke jasýshalary men ulpalary, júıke júıesiniń bólimderiniń, julynnyń qurylysy kórsetilgen kórneki kesteler; ınteraktıvti taqta.
Sabaq tıpi: Aralas.
İs - áreket túrleri: jeke jumys, toppen jumys, dıalogtik áńgimelesý, oqýlyqtaǵy sýretterdi, kestelerdi paıdalana otyryp jumys dápterlerine tirek Syzbanusqalaryn qurý,
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylardy topqa bólý; ( 1, 2, 3, 4 sandary boıynsha oqýshylardy 4 topqa bólý)
Trenıń «Ózińdi jáne basqalardy taný»
1. «Baǵalaıtyn qolshatyr»
- Ashylǵan qolshatyr sýretin salyńyz, ár symyna kórshińizdi sıpattaıtyn sózdi jazyńyz.Neshe sym sonsha sóz bolý kerek.
İİ. Úı tapsyrmasy.
Ι.Qyzyǵýshylyqty oıatý . Oı shaqyrý.
a Jańa sózderdi eske túsirip, dápterlerińe terip jazyńdar. Ár sóz 1 upaı.
bEndi osy jazǵan sózderińizge anyqtama berińizder.Ár jaýapqa 1 upaı
1Neıron – júıke jasýshasy
2Akson – neıronnyń uzyn ósindisi
3Dendrıt – neıronnyń qysqa ósindisi
4Reseptorlar – sezimtal aksonnyń talshyqtary
5 Sur zaty – neıron denelerimen qysqa ósindileriniń jınalýy mı men julynyń sur zatyn quraıdy
6Aq zat – maı qabyǵymen qaptalǵan uzyn ósindiler
7Sezimtal neırondar – ortalyqqa tepkish
8Qımyl – qozǵalys neırondar-ortalyqtan tepkish
9Aralyq neıorndar – ótkizgish
10Sınaps – neıronnyń bulshyq et talshyǵymen túıisýi
11Medıator – hımıalyq zat
12Bıoelektrlik tok – júıke talshyqtary boıynsha 0, 5-120 ms-ke deıingi jyldamdyqpen taralatyn júıke ımpúlsteri
13Refleks – ortalyq júıke júıesimen iske asyrylatyn jáne basqarylatyn, syrtqy nemese ishki titirkengishterge jaýap reaksıasy
14Refleks doǵasy – júıke ımpúlsi ótetin jol
15Tize refleksi – eń qarapaıym refleks
Barlyǵy: 15*3= 30upaı
Bıologıalyq dıktant (Ujymdyq jumys) (Interaktıvti taqtada oryndaý)
1.Neıron deneleri men qysqa ósindilerdiń toptasýy (mı men julynnyń sur zatyn) quraıdy.
2.Aq maı qabyǵymen qaptalǵan uzyn ósindiler – aksondar (aq zatty) túzedi.
3.Neıronnyń uzyn ósindileriniń tarmaqtalýy júıke ushtaryn – (reseptorlar) quraıdy.
4. Neırondar: (sezimtal, qozǵaltqysh, aralyq ) bólinedi.
5. Júıke jasýshalary: (denesinen, ósindilerden, júıke ushtarynan) turady.
Suraqtar:
Neıron degenimiz ne?
Qandaı júıke jasýshasyn sezimtal neıron deıdi?
Qozǵaltqysh neırondardyń qyzmeti qandaı?
Aralyq neırondar júıke ımpúlsin ótkizýde qandaı ról atqarady?
Júıke ımpúlsteri qalaı bir júıke jasýshasynan ekinshisine beriledi?
Refleks degenimiz ne?
Refleks doǵasy degenimiz ne?
İİİ. Jańa sabaq
Muǵalimniń kirispe sózi.
Júıke júıesi
Ortalyq
mı
julyn
Shetki
somatıkalyq
vegetatıvti
sımpatıkalyq
parasımpatıkalyq
Maǵynany taný
Jaqsy meńgergen topqa 10 upaıdan
Jospary
aSynypty topqa bólý. Barlyq oqýshyǵa mozaıka bólikterin úlestirip, sáıkesterin tabý arqyly topqa bóliný.
b « Oı ashar »
vÓzdikterinen taqyrypty meńgerý. Dıalogpen oqytý
IV.Jańa taqyrypty meńgertý;
Synypty topqa bólý: Toptarǵa tapsyrma berý:
İ top. Silteme tabýshylar. «Julynnyń qurylysy men qyzmeti» (mátindi oqyp, jańa uǵymdardy tabyńyzdar)
İİ top. Baıandaýshy top. «Julynnyń qyzmeti» (oqýlyqtan mátindi oqyp, toppen talqylap, ár oqýshy óz oıyn ortaǵa sala otyryp, flıpchartpen ortaǵa qorǵaý) İİİ top. İzdenýshi top. «Julynnyń qurylysy» (oqýlyqtaǵy 27-26 sýretti taldaý, qosymsha málimettermen jumys)
IV top: Suraq qoıýshy top. «Julynnyń qurylysy men qyzmeti» (mátindi oqyp, mátin maǵynasyn ashatyn suraqtar qurastyrý )
Talantty oqýshylarmen jumys: Oılanyp jaýap berińder(jeke oılaný – jupta bólisý – topta jınaqtaý – ujymda ortaǵa salý) Suraq: Julynnyń artqy túbirleri zaqymdanǵanda adam ózin qalaı sezinedi? Aldyńǵy túbirleri zaqymdansa she? Julyn jaraqatynyń saldary qandaı?
VI. Qorytyndylaý:
kesteni toltyrý; (Ujymdyq jumys)
Bilimdilik: Júıke júıesiniń bólimderin tanystyrý. Julynnyń mańyzy, qurylysy men qyzmeti, shartsyz reflekstiń róli týraly oqýshylarǵa bilim berý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń logıkalyq oılaýyn talap etetin tapsyrmalardy paıdalana otyryp ıntellektýaldy qabiletterin damytý; Oqýshylardyń oı-órisin keńeıtý, tanymdyq belsendiligin, óz betinshe bilim alý, saralaý, qorytyndy jasaý daǵdylaryn damytý
Tárbıelik: Salaýatty ómir súrýge, densaýlyqty kútýge, sportpen shuǵyldanýǵa tárbıeleý;
Sabaqtyń negizgi ıdeıasy: Yntymaqtastyq atmosferasyn qalyptastyrý, oqytý jáne oqýdaǵy jańa tásilderdi qoldaný, oqytý úshin baǵalaý, , synı turǵydan oılaýǵa úıretý talantty jáne daryndy balalardy oqytý, AQT-ny paıdalaný
Qural – jabdyqtar: júıke jasýshalary men ulpalary, júıke júıesiniń bólimderiniń, julynnyń qurylysy kórsetilgen kórneki kesteler; ınteraktıvti taqta.
Sabaq tıpi: Aralas.
İs - áreket túrleri: jeke jumys, toppen jumys, dıalogtik áńgimelesý, oqýlyqtaǵy sýretterdi, kestelerdi paıdalana otyryp jumys dápterlerine tirek Syzbanusqalaryn qurý,
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylardy topqa bólý; ( 1, 2, 3, 4 sandary boıynsha oqýshylardy 4 topqa bólý)
Trenıń «Ózińdi jáne basqalardy taný»
1. «Baǵalaıtyn qolshatyr»
- Ashylǵan qolshatyr sýretin salyńyz, ár symyna kórshińizdi sıpattaıtyn sózdi jazyńyz.Neshe sym sonsha sóz bolý kerek.
İİ. Úı tapsyrmasy.
Ι.Qyzyǵýshylyqty oıatý . Oı shaqyrý.
a Jańa sózderdi eske túsirip, dápterlerińe terip jazyńdar. Ár sóz 1 upaı.
bEndi osy jazǵan sózderińizge anyqtama berińizder.Ár jaýapqa 1 upaı
1Neıron – júıke jasýshasy
2Akson – neıronnyń uzyn ósindisi
3Dendrıt – neıronnyń qysqa ósindisi
4Reseptorlar – sezimtal aksonnyń talshyqtary
5 Sur zaty – neıron denelerimen qysqa ósindileriniń jınalýy mı men julynyń sur zatyn quraıdy
6Aq zat – maı qabyǵymen qaptalǵan uzyn ósindiler
7Sezimtal neırondar – ortalyqqa tepkish
8Qımyl – qozǵalys neırondar-ortalyqtan tepkish
9Aralyq neıorndar – ótkizgish
10Sınaps – neıronnyń bulshyq et talshyǵymen túıisýi
11Medıator – hımıalyq zat
12Bıoelektrlik tok – júıke talshyqtary boıynsha 0, 5-120 ms-ke deıingi jyldamdyqpen taralatyn júıke ımpúlsteri
13Refleks – ortalyq júıke júıesimen iske asyrylatyn jáne basqarylatyn, syrtqy nemese ishki titirkengishterge jaýap reaksıasy
14Refleks doǵasy – júıke ımpúlsi ótetin jol
15Tize refleksi – eń qarapaıym refleks
Barlyǵy: 15*3= 30upaı
Bıologıalyq dıktant (Ujymdyq jumys) (Interaktıvti taqtada oryndaý)
1.Neıron deneleri men qysqa ósindilerdiń toptasýy (mı men julynnyń sur zatyn) quraıdy.
2.Aq maı qabyǵymen qaptalǵan uzyn ósindiler – aksondar (aq zatty) túzedi.
3.Neıronnyń uzyn ósindileriniń tarmaqtalýy júıke ushtaryn – (reseptorlar) quraıdy.
4. Neırondar: (sezimtal, qozǵaltqysh, aralyq ) bólinedi.
5. Júıke jasýshalary: (denesinen, ósindilerden, júıke ushtarynan) turady.
Suraqtar:
Neıron degenimiz ne?
Qandaı júıke jasýshasyn sezimtal neıron deıdi?
Qozǵaltqysh neırondardyń qyzmeti qandaı?
Aralyq neırondar júıke ımpúlsin ótkizýde qandaı ról atqarady?
Júıke ımpúlsteri qalaı bir júıke jasýshasynan ekinshisine beriledi?
Refleks degenimiz ne?
Refleks doǵasy degenimiz ne?
İİİ. Jańa sabaq
Muǵalimniń kirispe sózi.
Júıke júıesi
Ortalyq
mı
julyn
Shetki
somatıkalyq
vegetatıvti
sımpatıkalyq
parasımpatıkalyq
Maǵynany taný
Jaqsy meńgergen topqa 10 upaıdan
Jospary
aSynypty topqa bólý. Barlyq oqýshyǵa mozaıka bólikterin úlestirip, sáıkesterin tabý arqyly topqa bóliný.
b « Oı ashar »
vÓzdikterinen taqyrypty meńgerý. Dıalogpen oqytý
IV.Jańa taqyrypty meńgertý;
Synypty topqa bólý: Toptarǵa tapsyrma berý:
İ top. Silteme tabýshylar. «Julynnyń qurylysy men qyzmeti» (mátindi oqyp, jańa uǵymdardy tabyńyzdar)
İİ top. Baıandaýshy top. «Julynnyń qyzmeti» (oqýlyqtan mátindi oqyp, toppen talqylap, ár oqýshy óz oıyn ortaǵa sala otyryp, flıpchartpen ortaǵa qorǵaý) İİİ top. İzdenýshi top. «Julynnyń qurylysy» (oqýlyqtaǵy 27-26 sýretti taldaý, qosymsha málimettermen jumys)
IV top: Suraq qoıýshy top. «Julynnyń qurylysy men qyzmeti» (mátindi oqyp, mátin maǵynasyn ashatyn suraqtar qurastyrý )
Talantty oqýshylarmen jumys: Oılanyp jaýap berińder(jeke oılaný – jupta bólisý – topta jınaqtaý – ujymda ortaǵa salý) Suraq: Julynnyń artqy túbirleri zaqymdanǵanda adam ózin qalaı sezinedi? Aldyńǵy túbirleri zaqymdansa she? Julyn jaraqatynyń saldary qandaı?
VI. Qorytyndylaý:
kesteni toltyrý; (Ujymdyq jumys)
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.