Kásibı sheberlik jáne quzirettilik
Atyraý oblysy, Jylyoı aýdany,
Jańa Qaraton poselkesi,
№23 jalpy orta bilim beretin mekteptiń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Ońaıbaeva Kúlásh Samarqanqyzy
Kásibı sheberlik jáne quzirettilik
Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev óziniń Qazaqstan halqyna arnaǵan «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» Joldaýynda damyǵan elderdegi sapaly bilim berýdiń biregeı júıesiniń barlyq býyndarynyń sapasyn arttyrý jóninde bizdi alda qyrýar is kútip tur. Sondyqtan da olardy zamanaýı baǵdarlamalar men oqytý ádistemelerimen, bilikti kadrlarmen qamtý óte mańyzdy sharýa» degen bolatyn. Elbasynyń bul sózi pedagogıkalyq qyzmetkerlerdiń biliktiligin arttyrý mamandary men ádiskerlerge de arnalǵany anyq.
Sapaly bilimdi arnaıy daıarlanǵan, bilikti pedagogtarsyz alýǵa bolmaıtyny barshaǵa belgili. Sondyqtan ozyq bilim berý júıesindegi pedagog jumysynyń sapasyn arttyrýǵa kúsh salý qajet, óıtkeni pedagog - oqýshylardyń bilim deńgeıine tikeleı yqpal etýshi faktor, adam, tulǵa.
Muǵalim - ulttyq qundylyq, tarıh sýbektisi. Amerıkandyq bilim berý júıesinde bul másele - bilim eldiń ulttyq qaýipsizdigi úshin – osy turǵyda qarastyrylatyny kezdeısoqtyq emes. Sondyqtan pedagogtyń qoǵamda alar ornyn asqaqtatý úshin eń aldymen sol pedagogtyń ózi qajyrly eńbek etýi tıis. «Degenmen kásibı sheberlikti meńgerip ketýge tájirıbeniń jalǵyz ózi jetkiliksiz. Pedagogtyń tájirıbeni ózin - ózi damytýǵa belsendi qoldaný umtylysy bolǵan jaǵdaıda, bilimniń basty qundylyqtary iske asyrylatyny sózsiz. Únemi ózin - ózi jetildirýge umtylys, eńbeksúıgishtik - nátıjeli qyzmet etýge, kásipqoılyqqa ákeletin jol.
Joǵary jetistikterge jetý úshin eń aldymen ózińdi jeńe bilýge tárbıeleı alsań, óz isińniń mamany bola alasyń, kásipqoılyq ózdiginen - aq paıda bolady.
2005 - 2010 jyldar aralyǵyndaǵy bilim berýdi damytýdyń Memlekettik baǵdarlamasy bekitilgeni belgili. Atalǵan qujatta elimizdiń bilim berýdegi saıasaty aıqyndalyp, bilim berý mekemelerinen jańa maǵynadaǵy biliktilikti bildiretin saýattylyqtyń joǵary deńgeıin jáne álemdik bilim keńistigindegi básekege qabiletti sapaly bilim berýdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan nátıjeli is - áreketter talap etiledi.(1)
Búgingi bilim sapasy, qansha aıtsaq ta, oqýshylardyń biliktilik deńgeıi muǵalimniń órisine, kásibı sheberligine baılanysty.
Dástúrli bilim berýdegi basymdyqtar men qundylyqtardyń ózgeriske ushyrap, ulttyq jáne adamzattyq qundylyqtarǵa negizdelgen jańa bilim fılosofıasynyń qalyptasa bastaýy men muǵalimniń kásibı deńgeıi arasyndaǵy alshaqtyqty moıyndaýǵa týra keledi.
Búkil dúnıejúzilik bilim berý keńistigine kirý maqsatynda qazirgi kezde Qazaqstanda bilimniń jańa júıesi qurylýda. Bul úderis pedagogıka teorıasy men oqý - tárbıe isine naqty ózgerister engizýmen qatar, elimizde bolyp jatqan túrli baǵyttaǵy bilim berý qyzmetine jańasha qaraýdy, qol jetken tabystardy syn kózben baǵalaı otyryp saralaýdy, oqýshylardyń shyǵarmashylyǵyn damytýdy, muǵalim is - áreketin jańasha turǵyda uıymdastyrýdy talap etedi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń «Bilim týraly» Zańynda: «Bilim berý júıesiniń basty mindeti - ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtar, ǵylym men praktıka jetistikteri negizinde jeke adamdy qalyptastyrýǵa jáne kásibı shyńdaýǵa baılanysty baǵyttalǵan bilim alý úshin qajetti jaǵdaılar jasaý, oqytýdyń jańa tehnologıalaryn engizý bilim berýdi aqparattandyrý, halyqaralyq ǵalamdyq komýnıkasıalyq jelilerge shyǵý»,- dep bilim berý júıesin odan ári damytý mindetterin kózdeıdi.[2, 23 - b.] Bul mindetterdi sheshý úshin mektep ujymdarynyń ózgeristerge batyl jol asharlyq jańa praktıkaǵa, jańa qarym - qatynasqa ótý, oqytý ádisteri men sabaqty uıymdastyrýdyń jańa nysandaryn jetildirý qajettigi týyndaıdy. Sondyqtan jas urpaqqa zaman talabyna saı tárbıe men bilim berýde muǵalimderdiń ınovasıalyq tehnologıalardy meńgerip qana qoımaı, ony oqytý úderisine engizýi shart. Ol úshin muǵalimderge úzdiksiz izdenip, tynbaı eńbektenip, aıanbaı ter tógýge týra keledi, sonda ǵana muǵalim óziniń aldyna zaman qoıyp otyrǵan talap pen mindetterdi oryndaı alady. «Qazaqstan taǵdyry, keleshegi mol el bolýy da mekteptiń qandaı negizinde qurylýyna tireledi, mektebimizdi saý hám óz janymyzǵa qabysatyn, úılesetin negizge qura bilsek, keleshegimizge taıynbaı serttesýge bolady. Al, sondaı negizge qura almasaq, keleshegimiz kúńgirt»,- dep aqyn ári pedagog Maǵjan Jumabaev aıtqandaı, ósip kele jatqan urpaq tárbıesiniń, dene jáne jan saýlyǵynyń, ıntellektýaldy qamyn oılaý – táýelsiz Qazaqstannyń aldynda turǵan eń mańyzdy máselelerdiń biri. Bul másele - búgingi tańdaǵy muǵalimderdiń kásibı biliktiligine de qoıylyp otyrǵan basty mindet.
Tolyq nusqasyn júkteý
Jańa Qaraton poselkesi,
№23 jalpy orta bilim beretin mekteptiń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Ońaıbaeva Kúlásh Samarqanqyzy
Kásibı sheberlik jáne quzirettilik
Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Á. Nazarbaev óziniń Qazaqstan halqyna arnaǵan «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» Joldaýynda damyǵan elderdegi sapaly bilim berýdiń biregeı júıesiniń barlyq býyndarynyń sapasyn arttyrý jóninde bizdi alda qyrýar is kútip tur. Sondyqtan da olardy zamanaýı baǵdarlamalar men oqytý ádistemelerimen, bilikti kadrlarmen qamtý óte mańyzdy sharýa» degen bolatyn. Elbasynyń bul sózi pedagogıkalyq qyzmetkerlerdiń biliktiligin arttyrý mamandary men ádiskerlerge de arnalǵany anyq.
Sapaly bilimdi arnaıy daıarlanǵan, bilikti pedagogtarsyz alýǵa bolmaıtyny barshaǵa belgili. Sondyqtan ozyq bilim berý júıesindegi pedagog jumysynyń sapasyn arttyrýǵa kúsh salý qajet, óıtkeni pedagog - oqýshylardyń bilim deńgeıine tikeleı yqpal etýshi faktor, adam, tulǵa.
Muǵalim - ulttyq qundylyq, tarıh sýbektisi. Amerıkandyq bilim berý júıesinde bul másele - bilim eldiń ulttyq qaýipsizdigi úshin – osy turǵyda qarastyrylatyny kezdeısoqtyq emes. Sondyqtan pedagogtyń qoǵamda alar ornyn asqaqtatý úshin eń aldymen sol pedagogtyń ózi qajyrly eńbek etýi tıis. «Degenmen kásibı sheberlikti meńgerip ketýge tájirıbeniń jalǵyz ózi jetkiliksiz. Pedagogtyń tájirıbeni ózin - ózi damytýǵa belsendi qoldaný umtylysy bolǵan jaǵdaıda, bilimniń basty qundylyqtary iske asyrylatyny sózsiz. Únemi ózin - ózi jetildirýge umtylys, eńbeksúıgishtik - nátıjeli qyzmet etýge, kásipqoılyqqa ákeletin jol.
Joǵary jetistikterge jetý úshin eń aldymen ózińdi jeńe bilýge tárbıeleı alsań, óz isińniń mamany bola alasyń, kásipqoılyq ózdiginen - aq paıda bolady.
2005 - 2010 jyldar aralyǵyndaǵy bilim berýdi damytýdyń Memlekettik baǵdarlamasy bekitilgeni belgili. Atalǵan qujatta elimizdiń bilim berýdegi saıasaty aıqyndalyp, bilim berý mekemelerinen jańa maǵynadaǵy biliktilikti bildiretin saýattylyqtyń joǵary deńgeıin jáne álemdik bilim keńistigindegi básekege qabiletti sapaly bilim berýdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan nátıjeli is - áreketter talap etiledi.(1)
Búgingi bilim sapasy, qansha aıtsaq ta, oqýshylardyń biliktilik deńgeıi muǵalimniń órisine, kásibı sheberligine baılanysty.
Dástúrli bilim berýdegi basymdyqtar men qundylyqtardyń ózgeriske ushyrap, ulttyq jáne adamzattyq qundylyqtarǵa negizdelgen jańa bilim fılosofıasynyń qalyptasa bastaýy men muǵalimniń kásibı deńgeıi arasyndaǵy alshaqtyqty moıyndaýǵa týra keledi.
Búkil dúnıejúzilik bilim berý keńistigine kirý maqsatynda qazirgi kezde Qazaqstanda bilimniń jańa júıesi qurylýda. Bul úderis pedagogıka teorıasy men oqý - tárbıe isine naqty ózgerister engizýmen qatar, elimizde bolyp jatqan túrli baǵyttaǵy bilim berý qyzmetine jańasha qaraýdy, qol jetken tabystardy syn kózben baǵalaı otyryp saralaýdy, oqýshylardyń shyǵarmashylyǵyn damytýdy, muǵalim is - áreketin jańasha turǵyda uıymdastyrýdy talap etedi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń «Bilim týraly» Zańynda: «Bilim berý júıesiniń basty mindeti - ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtar, ǵylym men praktıka jetistikteri negizinde jeke adamdy qalyptastyrýǵa jáne kásibı shyńdaýǵa baılanysty baǵyttalǵan bilim alý úshin qajetti jaǵdaılar jasaý, oqytýdyń jańa tehnologıalaryn engizý bilim berýdi aqparattandyrý, halyqaralyq ǵalamdyq komýnıkasıalyq jelilerge shyǵý»,- dep bilim berý júıesin odan ári damytý mindetterin kózdeıdi.[2, 23 - b.] Bul mindetterdi sheshý úshin mektep ujymdarynyń ózgeristerge batyl jol asharlyq jańa praktıkaǵa, jańa qarym - qatynasqa ótý, oqytý ádisteri men sabaqty uıymdastyrýdyń jańa nysandaryn jetildirý qajettigi týyndaıdy. Sondyqtan jas urpaqqa zaman talabyna saı tárbıe men bilim berýde muǵalimderdiń ınovasıalyq tehnologıalardy meńgerip qana qoımaı, ony oqytý úderisine engizýi shart. Ol úshin muǵalimderge úzdiksiz izdenip, tynbaı eńbektenip, aıanbaı ter tógýge týra keledi, sonda ǵana muǵalim óziniń aldyna zaman qoıyp otyrǵan talap pen mindetterdi oryndaı alady. «Qazaqstan taǵdyry, keleshegi mol el bolýy da mekteptiń qandaı negizinde qurylýyna tireledi, mektebimizdi saý hám óz janymyzǵa qabysatyn, úılesetin negizge qura bilsek, keleshegimizge taıynbaı serttesýge bolady. Al, sondaı negizge qura almasaq, keleshegimiz kúńgirt»,- dep aqyn ári pedagog Maǵjan Jumabaev aıtqandaı, ósip kele jatqan urpaq tárbıesiniń, dene jáne jan saýlyǵynyń, ıntellektýaldy qamyn oılaý – táýelsiz Qazaqstannyń aldynda turǵan eń mańyzdy máselelerdiń biri. Bul másele - búgingi tańdaǵy muǵalimderdiń kásibı biliktiligine de qoıylyp otyrǵan basty mindet.
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Kóp tańbaly sandardy bir tańbaly sanǵa aýyzsha kóbeıtý jáne bólý tásilderi
