Maksım Zverev "Sýyqtorǵaı"
Atyraý qalasy, Amangeldi selosy,
Jambyl orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Bashıeva Aqerke Shamılqyzy
Sabaqtyń taqyryby: M. Zverov Sýyqtorǵaı
Sabaqtyń maqsaty: Áńgime mazmunyn túsinip oqıdy, mazmunyna taldaý jasap, ózdiginen oqyp úırenedi.
Kútiletin nátıje: Sýyqtorǵaı tirshiligi týraly bilimderi keńeıedi, ózdiginen izdenip maǵlumat jınaıdy, ortada oı bólisedi.
Sabaq túri: İskerlik pen daǵdy qalyptastyrý.
Ádisi: Damyta oqytý ádisi, Syn turǵysynan oılaýdy damytý. AKT
Kórnekilikter: avtordyń sýreti, qustar sýreti, ınterbelsendi taqta
Sabaq barysy:
İ. Psıhologıalyq daıyndyq:
Topqa bólý
«A toby» A – dan bastalatyn qasıetti sózder aıtý
Aıaýly, ardaqty, aıbatty, aıbyndy, asyl, ajarly
«B toby» B - dan bastalatyn qasıetti sózder aıtý.
- Baısaldy, baıypty, belsendi, berikteı, batyl., bilimdi.
«S toby»: S - dan bastalatyn qasıetti sózder aıtý:
- Salmaqty, sabyrly, sergek, sezimtal, seriktes, sergek, senimdi.
İİ. Motıvasıalyq kezeń:
- Qyzyǵýshylyqty oıatý:
«Suraqtar sheńberi»
1) Áńgimedegi qystyń qatal minezi qalaı sýrettelgen?
2) Adasyp qalý qaýpi tóngende Qasym qandaı áreket istedi?
3) Jerge qulaǵyn tosyp Qasym ne estidi?
4) Avtor bul borandy qandaı boran deıdi?
5) Qasym qandaı bala?
6) Keıipteý degenimiz ne?
«Sıqyrly sandar»
- Sýyqtorǵaı qandaı sózder tobyna jatady?
- Birikken sózder.
- Erejeni eske túsirý.
- Eki ne odan kóp túbir sózdiń birigýinen jasalǵan sózder tobyn birikken sózder deımiz.
İİİ. Operasıalyq kezeń:
- Maǵynany taný:
1) Avtor týraly málimet:
Zverev Maksım Dmıtrıevıch(29. 11. 1896, Reseı, Altaı ólkesi, Barnaýl q. – 1996, Qazaqstan, Almaty) – Qazaqstannyń halyq jazýshysy. Tomsk ýnıversıtetin bitirgen (1923). 1923 – 37 jyly Sibir ósimdik qorǵaý ǵylymı - zertteý ınstıtýtynda ǵylymı qyzmetker, Novosıbırsk qalalyq zooparkiniń dırektory, Tomsk ýnıversıtetinde dosent bolǵan. 1937 jyly Qazaqstanǵa qonys aýdaryp, 1937 – 52 jyly Almaty zooparkinde ǵyl. bólimniń meńgerýshisi, dırektory, QazMÝ - de dosent qyzmetterin atqardy. Alǵashqy povesi – “Aq maral” 1920 jyly jaryq kórgen. Povester, áńgimeler, ertegiler, ocherkter jınaqtary: “İnder men uıalarda” (1937), “Ormandaǵy kezdesýler” (1938), “Alataý qoryqtary” (1946), “Ertis toǵaılary men dalalarynda” (1950), “Orman alaýy janynda” (1952; Qazaqstannyń Meml. syıl., 1953), “Altyn kıik” (1957), “Kókpektiniń ańshysy” (1963), “Dala qasqyry” (1975; Germanıanyń “Bestlıtse” syıl., 1976), “Ormanda aýa raıyn boljaý” (1987), “Orman kúzetinde” (1987), t. b. atpen jaryq kórdi. Jazýshy shyǵarmashylyǵy Sibir men Qazaqstan tabıǵatyna tikeleı baılanysty, oqyrmandardy qustar men ańdardyń tirshiligimen tanystyryp, týǵan tabıǵatty qorǵap aıalaýshy ǵalymdar, ormanshylar, t. b. turmysy, maqsat - múddesi týraly mol maǵlumat beredi. Kitaptary birneshe shet elderdiń tilderine aýdarylǵan. Eńbek Qyzyl Tý, “Halyqtar dostyǵy”, 2 ret “Qurmet Belgisi” ordenderimen,, birneshe medaldermen marapattalǵan.
2) Mátinmen jumys: Úntaspadan mátindi tyńdaý.
3) Sózdik jumys:
Bederi - izi, belgisi
4)« Aıtylym, jazylym, tyńdalym» ádisi:
A - toby: Mátin mazmunyn baıandaıdy.
B - toby: Jospar qurady.
1. Qysqy serýen
2. Jumbaq iz
3. Ashyqqan sýyqtorǵaı
4. Jaıly qonys
5. Kóktemdi qarsy alý
S - toby: «Sýyqtorǵaı» ınternetten málimet alý:
Kádimgi sýyqtorǵaı, bozshymshyq (lat. Pyrrhula pyrrhula) – qunaqtar tuqymdasyna jatatyn qus. Dene turqy 16 sm, salmaǵy 32 – 34 g; tóbesi, qanaty, quıryǵy qara, moınynyń ústi men arqasy surǵylt, baýyry(atalyǵynda) qyzǵylt, al analyǵynda qońyr, sur tústi. Bozshymshyq Batys Altaıdyń qylqan japyraqty ormandarynda kezdesedi. Qystap shyǵý úshin Orta Azıaǵa, Qyrymǵa, Qazaqstannyń ońtústik aýdandaryna ushyp ketedi. Aǵash basyna uıalap, bir jazda eki ret 4 – 7 jumyrtqa salyp, ony mekıeni 13 – 15 kún basyp balapan shyǵarady. Olar 15 – 16 kúnde uıadan ushady. Bozshymshyq ár túrli usaq jándikterdi, aǵashtuqymyn, búrshigin, jas japyraǵyn jeıdi. Úni áýezdi, sondyqtan ony úıde de ustaıdy.
Mátin mazmunyna sáıkes suraqtar
1. Mátin mazmuny jaǵynan qaı mátin túrine jatady?
2. Serýendep kele jatqan adam neni baıqady?
3.”Ash ózegine túsip ketpesin” degen sózdiń maǵynasyn túsindir
4. Sýyqtorǵaıdyń aıanyshty halin
Kózderi ***
Júregi***
Denesi ***
sózderimen baılanystyryp aıt.
5. Torǵaıdyń úıge kelip toıynǵannan keıingi jaǵdaıyn sıpatta.
2 ) «Qalamyńdy ushta» oıyny:
(Kip - kishkene) judyryqtaı bop ózi,
Kúni boıy ( tynym tappaı) júredi.
(Qarly sýyq) boranda da qoryqpaı,
Qorek izdep (árli - beri kezedi).
3) «Sýyqtorǵaıǵa qamqorlyq»
Oı tolǵaý.
Ú. Refleksıalyq kezeń:
1) Shyǵarmashylyq tapsyrma:
A ) «Múksenberg» ádisi
Sýyqtorǵaı sózine sózjasam jasaý.
Sýyqtorǵaı - sý, yq, torǵaı, sýyq, toǵaı, aı, ýyq, qýys, or, tor, sary, tory.
B ): Sýyqtorǵaı sózine satylaı keshendi dybystyq taldaý jasaý
S ): Sınkveın ádisi
1 zat esim Sýyqtorǵaı
2. syn esim kishkentaı, shydamdy
3. Etistik ushady, qonady, qorektenedi.
4. Sýyqtorǵaı qysta qystap qalady.
5. qus
2) Keri baılanys:
«Kezbe tilshi»
- Sálamatsyzdar ma qurmetti qonaqtar jáne 4 synyp oqýshylary.
«Men sizderge «Atyraý» telearnasynan arnaıy kelip turǵan tilshi ---
- Búgingi sabaqtan alǵan áserleriń týraly oı bóliskim keledi.
- Pán ataýy
- Sabaqta qozǵalǵan ózekti taqyryp
- Sýyqtorǵaı qandaı qus?
- Shyǵarmanyń avtory kim?
- Qystap qalǵan qustarǵa ózińiz qandaı qamqorlyq jasar edińiz?
- Sabaqtyń sátti ótken tusy?
«Tabys krıterııi»
«Jetti»- 1, 5 bal
«Talpyndy»- 1 bal
«Talpyný kerek» - 0, 5 bal
«Baǵdarsham»
Úıge tapsyrma: Mátin mazmunyn túsinip oqý, baıandaý.
Sabaq sońy:
Jambyl orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Bashıeva Aqerke Shamılqyzy
Sabaqtyń taqyryby: M. Zverov Sýyqtorǵaı
Sabaqtyń maqsaty: Áńgime mazmunyn túsinip oqıdy, mazmunyna taldaý jasap, ózdiginen oqyp úırenedi.
Kútiletin nátıje: Sýyqtorǵaı tirshiligi týraly bilimderi keńeıedi, ózdiginen izdenip maǵlumat jınaıdy, ortada oı bólisedi.
Sabaq túri: İskerlik pen daǵdy qalyptastyrý.
Ádisi: Damyta oqytý ádisi, Syn turǵysynan oılaýdy damytý. AKT
Kórnekilikter: avtordyń sýreti, qustar sýreti, ınterbelsendi taqta
Sabaq barysy:
İ. Psıhologıalyq daıyndyq:
Topqa bólý
«A toby» A – dan bastalatyn qasıetti sózder aıtý
Aıaýly, ardaqty, aıbatty, aıbyndy, asyl, ajarly
«B toby» B - dan bastalatyn qasıetti sózder aıtý.
- Baısaldy, baıypty, belsendi, berikteı, batyl., bilimdi.
«S toby»: S - dan bastalatyn qasıetti sózder aıtý:
- Salmaqty, sabyrly, sergek, sezimtal, seriktes, sergek, senimdi.
İİ. Motıvasıalyq kezeń:
- Qyzyǵýshylyqty oıatý:
«Suraqtar sheńberi»
1) Áńgimedegi qystyń qatal minezi qalaı sýrettelgen?
2) Adasyp qalý qaýpi tóngende Qasym qandaı áreket istedi?
3) Jerge qulaǵyn tosyp Qasym ne estidi?
4) Avtor bul borandy qandaı boran deıdi?
5) Qasym qandaı bala?
6) Keıipteý degenimiz ne?
«Sıqyrly sandar»
- Sýyqtorǵaı qandaı sózder tobyna jatady?
- Birikken sózder.
- Erejeni eske túsirý.
- Eki ne odan kóp túbir sózdiń birigýinen jasalǵan sózder tobyn birikken sózder deımiz.
İİİ. Operasıalyq kezeń:
- Maǵynany taný:
1) Avtor týraly málimet:
Zverev Maksım Dmıtrıevıch(29. 11. 1896, Reseı, Altaı ólkesi, Barnaýl q. – 1996, Qazaqstan, Almaty) – Qazaqstannyń halyq jazýshysy. Tomsk ýnıversıtetin bitirgen (1923). 1923 – 37 jyly Sibir ósimdik qorǵaý ǵylymı - zertteý ınstıtýtynda ǵylymı qyzmetker, Novosıbırsk qalalyq zooparkiniń dırektory, Tomsk ýnıversıtetinde dosent bolǵan. 1937 jyly Qazaqstanǵa qonys aýdaryp, 1937 – 52 jyly Almaty zooparkinde ǵyl. bólimniń meńgerýshisi, dırektory, QazMÝ - de dosent qyzmetterin atqardy. Alǵashqy povesi – “Aq maral” 1920 jyly jaryq kórgen. Povester, áńgimeler, ertegiler, ocherkter jınaqtary: “İnder men uıalarda” (1937), “Ormandaǵy kezdesýler” (1938), “Alataý qoryqtary” (1946), “Ertis toǵaılary men dalalarynda” (1950), “Orman alaýy janynda” (1952; Qazaqstannyń Meml. syıl., 1953), “Altyn kıik” (1957), “Kókpektiniń ańshysy” (1963), “Dala qasqyry” (1975; Germanıanyń “Bestlıtse” syıl., 1976), “Ormanda aýa raıyn boljaý” (1987), “Orman kúzetinde” (1987), t. b. atpen jaryq kórdi. Jazýshy shyǵarmashylyǵy Sibir men Qazaqstan tabıǵatyna tikeleı baılanysty, oqyrmandardy qustar men ańdardyń tirshiligimen tanystyryp, týǵan tabıǵatty qorǵap aıalaýshy ǵalymdar, ormanshylar, t. b. turmysy, maqsat - múddesi týraly mol maǵlumat beredi. Kitaptary birneshe shet elderdiń tilderine aýdarylǵan. Eńbek Qyzyl Tý, “Halyqtar dostyǵy”, 2 ret “Qurmet Belgisi” ordenderimen,, birneshe medaldermen marapattalǵan.
2) Mátinmen jumys: Úntaspadan mátindi tyńdaý.
3) Sózdik jumys:
Bederi - izi, belgisi
4)« Aıtylym, jazylym, tyńdalym» ádisi:
A - toby: Mátin mazmunyn baıandaıdy.
B - toby: Jospar qurady.
1. Qysqy serýen
2. Jumbaq iz
3. Ashyqqan sýyqtorǵaı
4. Jaıly qonys
5. Kóktemdi qarsy alý
S - toby: «Sýyqtorǵaı» ınternetten málimet alý:
Kádimgi sýyqtorǵaı, bozshymshyq (lat. Pyrrhula pyrrhula) – qunaqtar tuqymdasyna jatatyn qus. Dene turqy 16 sm, salmaǵy 32 – 34 g; tóbesi, qanaty, quıryǵy qara, moınynyń ústi men arqasy surǵylt, baýyry(atalyǵynda) qyzǵylt, al analyǵynda qońyr, sur tústi. Bozshymshyq Batys Altaıdyń qylqan japyraqty ormandarynda kezdesedi. Qystap shyǵý úshin Orta Azıaǵa, Qyrymǵa, Qazaqstannyń ońtústik aýdandaryna ushyp ketedi. Aǵash basyna uıalap, bir jazda eki ret 4 – 7 jumyrtqa salyp, ony mekıeni 13 – 15 kún basyp balapan shyǵarady. Olar 15 – 16 kúnde uıadan ushady. Bozshymshyq ár túrli usaq jándikterdi, aǵashtuqymyn, búrshigin, jas japyraǵyn jeıdi. Úni áýezdi, sondyqtan ony úıde de ustaıdy.
Mátin mazmunyna sáıkes suraqtar
1. Mátin mazmuny jaǵynan qaı mátin túrine jatady?
2. Serýendep kele jatqan adam neni baıqady?
3.”Ash ózegine túsip ketpesin” degen sózdiń maǵynasyn túsindir
4. Sýyqtorǵaıdyń aıanyshty halin
Kózderi ***
Júregi***
Denesi ***
sózderimen baılanystyryp aıt.
5. Torǵaıdyń úıge kelip toıynǵannan keıingi jaǵdaıyn sıpatta.
2 ) «Qalamyńdy ushta» oıyny:
(Kip - kishkene) judyryqtaı bop ózi,
Kúni boıy ( tynym tappaı) júredi.
(Qarly sýyq) boranda da qoryqpaı,
Qorek izdep (árli - beri kezedi).
3) «Sýyqtorǵaıǵa qamqorlyq»
Oı tolǵaý.
Ú. Refleksıalyq kezeń:
1) Shyǵarmashylyq tapsyrma:
A ) «Múksenberg» ádisi
Sýyqtorǵaı sózine sózjasam jasaý.
Sýyqtorǵaı - sý, yq, torǵaı, sýyq, toǵaı, aı, ýyq, qýys, or, tor, sary, tory.
B ): Sýyqtorǵaı sózine satylaı keshendi dybystyq taldaý jasaý
S ): Sınkveın ádisi
1 zat esim Sýyqtorǵaı
2. syn esim kishkentaı, shydamdy
3. Etistik ushady, qonady, qorektenedi.
4. Sýyqtorǵaı qysta qystap qalady.
5. qus
2) Keri baılanys:
«Kezbe tilshi»
- Sálamatsyzdar ma qurmetti qonaqtar jáne 4 synyp oqýshylary.
«Men sizderge «Atyraý» telearnasynan arnaıy kelip turǵan tilshi ---
- Búgingi sabaqtan alǵan áserleriń týraly oı bóliskim keledi.
- Pán ataýy
- Sabaqta qozǵalǵan ózekti taqyryp
- Sýyqtorǵaı qandaı qus?
- Shyǵarmanyń avtory kim?
- Qystap qalǵan qustarǵa ózińiz qandaı qamqorlyq jasar edińiz?
- Sabaqtyń sátti ótken tusy?
«Tabys krıterııi»
«Jetti»- 1, 5 bal
«Talpyndy»- 1 bal
«Talpyný kerek» - 0, 5 bal
«Baǵdarsham»
Úıge tapsyrma: Mátin mazmunyn túsinip oqý, baıandaý.
Sabaq sońy:
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
