InfoHub Logo

Kásibı sózder – belgili bir sharýashylyqqa, kásipke baılanysty qoldanylatyn, jalpy halyqqa birdeı túsinikti bola bermeıtin, qoldanylý órisi shekteýli sózder. Qazaq tili kásibı sózderge baı.

• Kásibı sózder taralý shegine qaraı iri kásipke baılanysty sózder jáne shaǵyn kásipke baılanysty sózder dep eki salaǵa bólinedi.

• İri kásipke baılanysty kásibı sózder: mal sharýshalyǵy (túıe ataýlary: jampoz, kezórkesh, kerderi, kúrt, qaratuıaq, ańyraıma); astyq sharýshalyǵy (sút bıdaı, bal bıdaı, qodyran, jaýsha, baqal; tary ataýlary: baıderbis, alaǵaryn, shaıa, sharshaý tary); balyq sharýshalyǵy (balyq ataýlary aqaýyz, taýtan, taban, bekire; aý attary: morda, tospaı, ıterqul, alaman aý); baý - baqsha (qaýynshek, oman aryq, jelke sýy, piste); maqta sharýshalyǵy (qoza, kósek, qulaq, shıt), taǵy basqa salalarǵa qatysty bolady.

• Shaǵyn kásipshilikke baılanysty kásibı sózder: ustalyq (taraq balta – júzi kedir - budyr balta, kerme ara – júziniń ortasynda tiregishi bar ara, sherbek – úlken ara, atalǵy – oıyq júzdi shot, tyshýyr – burap tesetin qural, párbi – shoıyn teskish, attis – temir qysatyn qural, yńǵýyr – aǵash oıatyn qural; etikshilik (sozan – ıne sıaqty qural, ushtyq – sozanǵa ótkizilgen qysqa jip, pardoz keltek – etiktiń tigisin jatqyzatyn taıaqsha); baltashylyq, órimshilik, toqymashylyq, zergerlik, taǵy basqakásip túrlerine baılanysty bolady. Kásibı sózderdiń dıalektilerden basty aıyrmashylyǵy – onyń ádebı tilde balamasy bolmaıdy. Sondyqtan da keıbir kásibı sózder ádebı tilimizdi baıytyp, jalpy halyqtyq qoldanysqa enip ketedi. Mysaly, máıek, qoza, terim, murap, baǵban, daqyl, bede, tanap, kóshet, atyz, taǵy basqa.