- 22 shil. 2022 00:00
- 249
Kisi aqysy
Dúkennen kelgen Asan anasyna esep berip, alǵan zattary men artylǵan aqshanyń qaıtarymyn stolǵa qoıdy. Biraq oń qolynyń kishkene saýsaqtary jumylyp, alaqany áldeneni jasyryp tur edi.
— Ash qolyńdy — dedi anasy suraýly júzben. Qolyn artyna jasyrǵan Asan, qıpaqtap asha qoımady. Anasynyń qastary túıilip, kózi tesile qarap tur. Amalsyz alaqanyndaǵy 85 teńgeni kórsetti.
— Mynaý ne? Sende artyq aqsha bolmady. Qaıdan aldyń?
— Jańa satýshy apaı.. baıqamaı... shatasyp...
— Artyq berip qoıdy ma..?!
— Iá..
— Nege birden qaıtaryp bermediń?
— Basynda qýanyp kettim... Sosyn.. Siz ursatyn shyǵar dep...
— Álbette, oılamaǵan jerden artyq tıyn alǵanǵa basynda qatty qýanyp kettiń. Sosyn ujdanyń mazalaı bastaǵan ǵoı?! Balam, kel, otyr.
Jas kezimde maǵan da anashym osyndaı aram aqshadan aýlaq bolýdy jıi aıtatyn. Birde bazar mańyndaǵy satýshydan banan almaq boldym. Adam qaptap, shatasqan satýshy, maǵan baıqamaı bir banandy artyǵymen berip jiberdi. Dál sol sátte qatty qýanyp kettim. Úndemeı banandardy alyp, uzaı berdim. Biraq, úıge taıaǵan saıyn álgi banan maǵan jemis emes, jylan sekildi kórinip, ókine bastadym. Qaıta aparyp berýge erinip, ári uıalyp, ertesi kúni qaıtsem de aqshasyn aparyp beremin — dep sheshtim. Sol túni uıyqtamaı shyqtym desem bolady. Eger alda-jalda ne men, ne álgi satýshy ólip ketse, qabirde osy 50 teńge turatyn banan aıdaharǵa aınalyp tosyp turardaı, qatty shoshydym..
Bazar ashylyp, saýdagerler shyǵatyn ýaqytqa deıin ázer shydap, qolyma 50 teńgemdi qysa ustap, bazarǵa qaraı qustaı ushtym. Keshe satýshynyń túrine durystap qaramaǵan ekenmin. Al tapsamshy. Kóp izdep, árkimnen surap, esh taba almadym. Sosyn sol satýshyǵa uqsas bir áıelge aqshamdy ustattym da:
— Keshe osynda bir kelinshekten bir banan artyq alyp ketippin. Kim ekenin taba almadym. Tym bolmasa siz alyńyzshy!- dep, jaýabyn kútpesten jyldam ketip qaldym.
Balam, qazaq eshqashan úıine qulyp salmaǵan, kisi zatyna tımegen. Kerisinshe qoly ashyq jomart, kómekke ázir, aramnan saqtanǵysh, amanatqa adal halyq bolǵan. Buryn ózge ulttar bireýge sálemdeme bergisi kelse, qazaqtardy izdeıdi eken. «Qazaq — amanatqa qıanat jasamaıtyn halyq» — dep, bizdiń ulttyń adaldyǵy túrki tildes ulttar arasynda ańyz bolǵan eken..
Al, qazir she?! Amanatqa adalmyz ba? Qolymyz ben arymyz taza ma? Ne deısiń?
— Anashym, keshirińizshi..! Men barlyǵyn túsindim - degen Asan, dúkenge qaraı júgire shyqty. «Endi myna tıyndardy álgi apaıǵa qalaı qaıtaramyn?» — dep, ýaıymnan terlep te ketti. Dúken syrtynda taǵy biraz aıaldaǵan Asan, bir kisimen qabattasa kirip, birneshe tıyndy satýshynyń aldyna tastaı sala, atyp shyqty.
— Áı, bala! Mynaý ne aqsha? Ne kerek?- dep aıqaılaǵan satýshy, ıyǵyn qıqań etkizip, syńǵyrlaǵan tıyndardy sýyrmaǵa sala bastady.
Gúlmeken Qasenbaı
26.06.2022