InfoHub Logo

Qaladan kesh túse shyqqan "Jıgýlı" birqalypty júrispen baıaý júrip kele jatty. Kólikte úsh adam bar edi: aldyńǵy oryndyqta otyrǵan kókesi, rúlde otyrǵan apasynyń naǵashy jaǵynan týystas inisi bolyp keletin Bıdaǵul aǵasy jáne birinshi synypqa endi barǵaly júrgen - bul. Bir kezde kókesi alǵa qaraı umsynyp qaldy da:

- Bıdaǵul, mynaý kimniń kóligi? - dedi aldyda ketip bara jatqan kólikti kórsetip.

- "Moskvıch" qoı, - dedi Bıdaǵul. - Sonan soń kóliktiń ıesin aıtty. Bul kisi de elge syıly, azamat bolyp júrgen qyzmetker jandardyń biri edi.

- Áı, Bıdaǵul! - dedi endi kókesi Bıdaǵulǵa qarap. - Osy "Jıgýlı" júırik pe, álde "Moskvıch" júırik pe?

Bıdaǵul óziniń daǵdyly kúlkisine salyp hy-hy-hy-lap kúlip aldy. Sonan soń:

- "Jıgýlıge" ne jetsin, Qoleke. "Jıgýlı" júırik qoı, - dedi.

- Onda... - dedi kókesi áldeneni jumbaqtaǵandaı etip.

Bıdaǵul aǵasy túsine qoıdy:

- Qýaıyn ba, Qoleke?

- Endi! - dedi kókesi ózi júgirgeli jatqandaı alǵa bir umsynyp qoıyp.

Sol-aq eken, qaladan shyqqaly birqalypty júrispen kele jatyrǵan "Jıgýlı" beıne bir uıqysynan oıanǵandaı shapshańdyǵyn arttyryp ala jóneldi. Osyny "Moskvıchtiń" ıesi de baıqaǵan bolý kerek, ol da jyldamdyǵyn údete tústi. Kókesi muny kórip máz-meıram boldy da qaldy:

- Óı, mynaý tazy kórgen qoıandaı zymyrady ǵoı!

"Jıgýlı" kóp uzamaı "Moskvıchti" qýyp jetip, janynan zý etip óte shyqqanda, kóliginiń ozǵanyna kókesiniń kóńili bir kóterildi de qaldy. Biraq kókesi erte qýanǵan eken. "Moskvıchtiń" ıesi de osy kezde "á, Qoleke, menimen jarysqyń keledi eken ǵoı, men de el aldynda azamat bolyp júrgen jigitterdiń biri emespin be, seni aldyma shyǵara qoıar deısiń be?" degen bolý kerek, endi "Moskvıch" "Jıgýlıdiń" janynan zý ete tústi. Osy kezde Bıdaǵul aǵasy kólikti asfáltqa kelip oń jaqtan qosylatyn qara jolǵa qaraı buryp jibergeni.

- Aý, qaıda kettiń, Bıdaǵul?!

Bıdaǵul aǵasy, sirá, eki ottyń ortasynda qalyp qoımady ma eken dep oılaıdy. Óıtkeni "Moskvıchtiń" rýlinde otyrǵan kisi de bet kórse, júz uıalarlyqtaı elge syıly, abyroıly azamattardyń biri edi. Eger "Jıgýlıdi" "Moskvıchten" ozdyryp jiberse, sol kisiniń kóńiline kelip qalar edi de, al eger "Jıgýlıdi" "Moskvıchten" ozdyrmaı qoısa, baǵana aýyldan shyǵarda kóliktiń ár jerin sıpaqtatyp tekserip turyp: "Kólik babynda tur eken, Qoleke. Mynaý - sý jańa "Jıgýlı" júris tilep turǵan kólik qoı" dep kókesiniń kóligin bir kóterip tastaǵany bar, onda myna otyrǵan kókesiniń kóńiline keler edi.

"Jıgýlı" endi keıin qaraı shegindi. Sonan soń mańdaıyn qaıtadan asfált jolǵa qaraı baǵyttap, asfált joldyń ústine shyqty da, júrisin túzedi.

- Kópir, Qoleke, - dedi Bıdaǵul manaǵydaı emes, kúmiljińki daýyspen. - Kópir. Abaılap ótýim kerek. Kúrishke sý alyp jatqan kez ǵoı, Qoleke. Kópir túsip ketken. "Jıgýlı" "Moskvıchteı" emes, baýyryn uryp alýym múmkin.

Alda Syrdarıa ózenine salynǵan qalqymaly kópir - "Qarlań" ótkeli jatyr edi. "Jıgýlı" endi mańdaı shamdaryn jarqyratyp jaqqan kúıi darıanyń tabanynda jatqan kópirge qaraı quldılap túsip kele jatty. Sálden keıin kópir ústine tórt dońǵalaǵyn tiredi de, kópir ústimen dik-dik etip júrip kele jatyp, kópir aıaqtala bere, qarsy jaǵalaýǵa tyrmysa umtyldy. Beıne bir keıin qaraı syrǵyp ketetin sekildi. Aldyńǵy dońǵalaqtary asfált jolǵa iline berisimen, "Jıgýlı" asfált joldyń ústine lyp etip shyǵa keldi. Aldan jarqyraı "Birlik" aýylynyń shamdary kórindi. Kókesi buryn osy jerden ótkende, "Birliktiń" ótkenine toqtalyp, ol aýylǵa bir maqtaý aıtyp tastar edi. Kóligi qalyp kele jatqasyn ba, bul joly tyrs etip úndegen joq. "Birliktiń" shamdary da "Qoleke, búgin biz jaıly aıtpadyńyz ǵoı, meıli, endi jolyńyz bolsyn" degendeı, jymyń-jymyń etip keıin qala berdi. Kóp uzamaı "Moskvıchtiń" artqy shamdary taǵy da jylt ete qaldy. Bıdaǵuldyń osy joly qamdanǵanyn kórseńiz. Áı, osy tehnıkanyń tilin biletin avtomehanık Bıdaǵul degen atym bar, Qolekeńniń kóligin nege bir ozdyryp tastamaımyn degen bolý kerek, ózi mol deneli kisiniń aıaǵynyń astyndaǵy temirlerdi kezek-kezek basyp, oń qoly ortadaǵy soraıyp turǵan temirge barǵyshtap qunjyńdaı túskeni qyzyq edi. Sol-aq eken, "Jıgýlıdiń" baýyry jazylyp sala berdi. Kóp uzamaı "Moskvıchtiń" adymyn ashtyrmaǵan kúıi janynan zý etip óte shyqty da, "Engels atyndaǵy sovhoz" degen jazýy bar taqtaıshaǵa mańdaı shamdaryn jarq etkizip bir túsirgende baryp, jyldamdyǵyn bir-aq báseńdetken edi. Endi "Jıgýlı" aýyl ortalyǵyna qaraı bastaı beretin uzyn kóshege túsip alyp, aqyryn júrip kele jatty. Bul artyna burylyp qaraǵan edi, "Moskvıchtiń" jaryǵy edáýir jerde qalyp qoıǵan eken.

***

Kókesinen keıin de talaı jigit kóliktiń nebir súleıin taqymyna basty, kókesinen keıin de talaı jigit baspananyń nebir záýlimin turǵyzdy. Biraq "kólikti de birinshi bolyp mingen, tamdy da birinshi bolyp salǵan Qolǵanat edi ǵoı" degen sóz onyń kindiginen taraǵan óz balalarynyń aýzynda emes, eldiń óz aýzynda aıtylyp qalyp qoıdy.

---