InfoHub Logo

Esil oıanysymen kózin ýqalaı túregelip, buryshtaǵy bala kereýetine qarasa, túnde onymen «jaqsy tús kór» aıtysyp ajyrasqan buıra bas sary qyzdyń qarasy da joq. Kórpe-jastyq keshegi kúndizgi saltanatynda tap-tuınaqtaı jıýly tur. Esil shıfoner aınasynyń aldynda shashyn órigi turǵan anasynan:

— Mama, Zına qaıda? — dep surady.

— Zına balalar baqshasyna ketti.

— Qashan ketti?

— Álginde, sen uıyqtap jatqanda turyp ketti.

Bul habar Esilge tym jaısyz áser etti. Ol áli de uıqy taby aıyqpaı, qurystanyńqyrap turǵan qabaǵyn shyta túsip, jabyrqaý keıipte otyryp qaldy. Osy kezde mamasy:

— Uıqyń qansa, túregel. Kıin, — dep edi. Esil muny estimegendeı, óz ýaıymyn aıtyp jaýap qatty:

— Men endi kimmen oınaımyn?

— Túregel. Aýlada sen oınaıtyn bala tabylady.

Esil turyp, kıine bastady. Ol mamasymen ekeýi Almatyǵa keshe keshqurym kelgen bolatyn. Mamasy budan buryn da munda talaı kelip-ketip júrgen adam. Al Esil bolsa birinshi ret.

Zınamen ol keshe tep-tez úıirsektenip, ekeýi búkil keshti tatý oınap, qyzyqty ótkizip edi. Endi sol serigi uzaq kúnge qasynda bolmaıtynyn bilgen soń Esil qalaı ýaıymdamasyn. Mundaǵy balalardan ol basqa eshkimdi de tanymaıdy ǵoı.

Shaı ústinde de Esildiń qabaǵy ashyla qoımady. Mamasy onyń kóńilim sergitpekshi bolyp:

— Myna ájeń seni kóshege alyp shyǵyp, qala aralatyp kórsetedi. Tramvaıǵa mingizedi,— dedi.

— Al sen she?

— Meniń baratyn jumystarym bar.

Sergimek túgil Esildiń qabaǵy odan beter túsip ketti. Buny tastap, anasy taǵy da keteıin dep otyr. Ózi áreń qozǵalyp júretin bóten ájemen qalasyń deıdi.

— Men senimen baram.

— Menimen qalaı barasyń? Men talaı keńselerdi aralaýym kerek. Sonda seni qolyńnan jetelep júrem be? Men munda seıil quryp kelgen joqpyn ǵoı. Qyzmet babymen komandırovkaǵa keldim. Jumys bitirýim kerek.

Esil bunyń bárin túsinbeıdi emes, túsinedi. Sondyqtan da qasarysýdyń retin taba almaıdy. Ar jaǵy eriksizden kóngendeı bolady.

Áńgimege Balbópe áje aralasty:

— Mamań jumysyna barsyn, qaraǵym. Ydys-aıaqty jıyp bolǵannan keıin ekeýmiz magazın aralap qaıtamyz.

— Magazınge barmaımyn, — dep tomsardy Esil.

— Endeshe úıde otyryp, tamasha ertegi aıtyp berem. Qý túlkiniń qasqyrdy qalam aldap, quıryǵyn muzǵa qatyrǵany jóninde estip pe ediń?

— Ony ózim de bilem, — dedi Esil.

— Shyq bermes Shyǵaıbaı týraly ertegi aıtyp berem.

— Ony da bilem.

— Bilgeniń jaqsy, — dedi kart áje bıpaz únmen, — bunyń bárin meniń Zınataıym da biledi. Al men bolsam, ekeýińnen de kóp bilem. Áli sender estimegen basqa da kóp-kóp ertegi aıtyp bere alamyn.

— Boldy! Salbyratpa urtyńdy. Búıtetin bolsań, endigári men seni eshqaıda da alyp shyqpaımyn, — dedi mamasy,

Áńgime osymen bitken edi.

Ydys-aıaqty jýyp bolǵannan keıin Balbópe áje Esildi kóshege ertip shyqty. Bir qolynda azyq-túlik sýmkasy. Ekinshi qolymen Esildi bileginen qysyp ustap alǵan. Esil bosanyp, erkin júreıin dese:

— Mashınanyń astyna túsesiń, — dep bosatpaıdy.

Esil amalsyz kónip kele jatyr.

Eki kóshe ótken soń, bular gastronomǵa kelip kirdi. Sapyrylysqan halyq eken. Balbópe áje Esildiń qolyn áli de bosatar emes. Ony jeteleı júrip, vıtrınalardy qarap keledi. Bir jerde ol kezekke turdy. Esil úshin búl ara tipti mazasyz boldy. Ary beri ótkender qaǵyp-soǵyp, basyp kete jazdap berekesin ushyrdy. Ári adamdardyń tyǵyz arasy qapyryq ystyq edi.

— Áje, qysylyp kettim.

— Qysylsań, anaý tereze aldyna baryp tura tur. Eshqaıda ketýshi bolma.

— Maqul.

Esil kisilerdiń arasymen áreń sýyrylyp shyqty. Terezeniń aldy ońashalaý edi. Esildiń boıy jazylyp, sergip qaldy. Tereze tusynan órt sóndiretin birneshe mashına jańǵyryǵyp etip edi, ony kórip, kóńili kóterile tústi,

Terezeni qorshaǵan jumyr beldeý temirge asylyp, Esil osylaısha syrtqa kez tastap tur edi. Sol kezde sapqa tizilgen bir top kishkentaı bala trotýarmeń týra bunyń aldynan etip bara jatty. Esil sanaı bastady. Bir, eki... Alty, jeti. Esildiń tili tańdaıyna jabysyp qalǵandaı boldy. Kózi baǵjań ete qaldy. «Zına! Zına!»

Qos qabat terezeden Zına bunyń daýsyn estimedi.

Dál qasyndaǵy baǵanadan beri jurt damylsyz kirip-shyǵyp jatqan jarma esikten Esil syrtqa. júgirip shyqty da, Zınany qýyp jetip, bileginen ustaı aldy.

— Zına!

Zına jalt qarap, tańyrqap, ol da qýanyp qaldy.

— Zına qaıda barasyńdar? — dep surady Esil.

— Kınoǵa bara jatyrmyz. Bilesiń be, kázir «Chapaevty» kórsetedi.

«Chapaevty» Esil byltyr qysta óz aýlynda bir ret kerip, máńgi umytpastaı áser alǵan. Sol esine kele qaldy da sheksiz qýanyshqa bólenip:

— Men de kórem,— dep Zınamen qol ustasyp kete bardy.

Kelesi kósheniń buryshyndaǵy bıik sary úı kınoteatr bolatyn. Tárbıeshi qyz baqsha tárbıelenýshilerin zaldyń orta - tusyna biryńǵaı otyrǵyzyp jatyp, Zına Saparovanyń qasyndaǵy beıtanys qara domalaq balany baıqap qaldy. Birdeńe aıtaıyn degenshe bolmaı, kıno bastalyp ketti.

Kıno sońynan tárbıeshi esik aldynda baqsha tárbıelenýshilerin sapqa tizip jatyp, Zınamen qol ustasyp turǵan álgi qara domalaq balany taǵy kórdi.

— Sen munda nege tursyń?

— Myna Zınamen turmyn.

— Kimsiń sen?

— Men Esilmin.

Zına qosamjarlandy.

— Bul bizge kolhozdap qonaqqa kelgen. Mamasy ekeýi kelgen.

— Mamań qaıda?

— Keńsege jumysyna ketken.

— Kınoǵa seni kim ertip ákeldi?

— Ózim... Zınamen erip keldim.

Tárbıeshi tań-tamasha bolyp, ıyǵyn bir qomdady da, qazbalap suraı bastady. İstiń mán-jaıy sonan soń aıqyndaldy.

— Sen bilesin be, ne istegenińdi? Ájeń seniń bizben erip ketkenińdi bilmeıdi. Mashına basyp, nemese bir jaqqa adasyp ketti dep oılap, ol kázir zar qaǵyp, seni izdep júr ǵoı? — dedi tárbıeshi.

Durys istemegenin moıyndap, Esil temen qarady da, murnyn ádemilep bir tartyp qoıdy.

Tárbıeshi ony balalarmen birge baqshaǵa ertip ákeldi. Tárbıelenýshileri tamaq ishýge qamdanyp, jýyna bastady. Esil de jýyndy. Budan soń tárbıeshi áıel oǵan:

— Sen kolhozdan kelgen qonaq ekensiń, beri júr, — dep Esildi ońasha bir kabınetke alyp bardy. Jaqsylap tamaqtandyrdy da, sol kabınettegi dıvanǵa tósek salyp berip:

— Endi uıyqta. Demal, — dedi.

Kezine Chapaevtyń erlik qımyldaryn elestetip jatyp, Esil uıyqtap ketti.

Dabyr-dubyr daýyspen oqys qozǵalystan oıanyp ketip, Esil kózin ashyp alyp edi. Betine tóne qarap turǵan Balbópe ájeni kórdi.

— Óı, aqymaq neme! Oıynda dáneńe joq pyryldap uıyqtap jatyr ǵoı! Men bolsam, buny mashına basyp ketken eken dep... Zárem qalmaı... Ýh, janym-aı!.. Sý berińizdershi...

Balbópe ájeı sóıleýge hali kelmeı talyqsyp otyra ketti.

---