Kóńildi, tapqyshtar, bilimdiler
Atyraý oblysy, Inder aýdany, Eltaı aýyly,
M. Sıranov orta mektebiniń bıologıa páni muǵalimi
Gúljıhan Sarsenǵalıeva, Aıdana Nurjanova
Taqyryby: «Kóńildi, tapqyshtar, bilimdiler»
Qurmetti ustazdar men oqýshylar! Búgingi M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń bıologıa, hımıa jáne ózin - ózi taný pánderi birlestiginiń «Shýaǵy tarqamasyn jer betiniń» atty 13 - 17 sáýir aralyǵynda ótkizilgen aptalyqtyń qorytyndy keshine qosh keldińizder!
Maqsaty: Oqýshylardy bıologıa jáne hımıa pánderi boıynsha bilimderin jan - jaqty damyta otyryp, teorıalyq - logıkalyq oılaý qabiletterin jetildirý. Oqýshylardy oılaryn erkin jetkize bilýge úıretý jáne oı - órisin, oılaý qabiletterin damytý.
Kórnekilikter: ınterbelsendi taqta, suraqtar jazylǵan konvertter, ıýla oıynshyǵy, qara jáshik jáne t. b.
Túri: zıatkerlik oıyn.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
- Tyńdańyzdar! Tyńdańyzdar!
Saıystan tys qalmańyzdar!
Munda qyzyq tabylar,
Bilim nury shashylar.
Aqyl, oıy damyǵan,
Úlgi alaıyq oqýshylardan!
- Qurmetti ustazdar men oqýshylar! Elimizdiń bolashaǵy tek qana bilimdi jastar ekeni daýsyz. Elbasymyzdyń «Nurly jol – bolashaqqa bastar jol» atty joldaýynda da aıtylǵan bolatyn. Osy maqsatpen 9 - 10 - 11 synyp oqýshylarynyń arasynda «Kóńildiler, tapqyshtar, bilimdiler» atty (Ne? Qaıda? Qashan?) ıntellektýaldy oıynyn ótkizgeli otyrmyz.
Kóńildi tapqyshtar, alǵyrlar,
Bar ónerin aldaryńa salady.
Kim bilimdi, kóp oqyǵan bolsa eger,
Búgingi kún jeńimpazy bolady.
Bı: «Kóktem válsi»
Oryndaıtyn: 8 synyp oqýshylary
- Eń aldymen saıysqa qatysýshy oqýshylarmen tanystyryp óteıin.
-------------------------------
Olaı bolsa men oıynnyń shartyn túsindirip óteıin. Oıynǵa qatysýshylar arasynan ózderińiz aqyldasa otyryp, top basshysyn taǵaıyndap alyńyzdar. Barlyq máseleni top basshysy basqaryp habarlap otyrady. Intellektýaldy oıyn 8 raýndtan turady. Ár raýndqa 8 konvertte suraqtar daıyndalǵan. Iýlany aınaldyrý arqyly toqtaǵan kezde baǵdarshanyń tusyndaǵy konverttegi suraqqa dóńgelek ústeldiń aınalasynda otyrǵan saıysqa qatysýshylar jaýap berýge 1 mınýt daıyndalady. Aqyldasa otyryp top basshysynyń sheshimimen 1 adam durys jaýabyn baıandaıdy.
Ne turys? Káne oıynǵa kiriseıik. (mýzyka)
Bilgen saıyn keledi bile bergim,
Bile berý emes pe tilegi eldiń.
Búgin osy saıysta jeńiske jet,
Bilimdi, ári bilikti jas jetkinshek
- dep saıysymyzdy bastaýǵa ruqsat etińizder.
I. Raýnd
1. Bul suraq Atyraý oblysy, Inder aýdany, Aqqala aýylynyń turǵyny Marjan ájeıden kelipti. Al endi suraqty oqyp kóreıik.
Bul ósimdik “1000 aýrýdyń emi” dep sanalady. Bul ósimdikti jınar kezde halqymyz ıilip sálem bergen. Túıetabandar tuqymdasyna jatatyn
ýly ósimdik. Halqymyz “pále jaladan saqtasyn” dep úıdi osy ósimdiktiń
tútinimen alastaıdy, kóz tımesin dep ilip qoıady...
Bul qandaı ósimdik? (Adyraspan)
II. Raýnd
2. Bul suraq M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń 2012 jylǵy túlegi qazir H. Dosmuhamedov atyndaǵy Atyraý Memlekettik Ýnıversıtetiniń, Jaratylystaný fakúlteti, hımıa mamandyǵy boıynsha 3 kýrs stýdenti Mańǵystaýova Raýshan Tynyshtyqqyzynan kelipti.
1670 j aǵylshyn botanıgi Dj. Reı eksperıment jasaıdy. Onda ol bir ydysqa qyzǵylt orman qumyrsqalaryn salyp, oǵan sý quıyp, qaınaǵansha qyzdyrady jáne ydys arqyly bý jiberedi. Býdy kondensasıalap jańa qosylys sýly eritindi aldy. Ol qyshqyldyq qasıeti bar qosylys alady. Bul qandaı qyshqyl? (qumyrsqa qyshqyly)
Mýzykalyq úzindi. Án. «Aq kógershin».
Oryndaıtyn: 9 synyp oqýshysy Jaqsylyq Nazerke.
III. Raýnd
3. Bul suraq M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń 2009 jylǵy túlegi S. Asfendıarov atyndaǵy Memlekettik medısınalyq ýnıversıtettiń ınternatýrasyn oqyp júrgen, aq halatty abzal jan Dilmaǵanbetova Gúlsanadan kelipti.
Quldyq zamanynda ústemdik etýshi toptar quldardy óz - ara shaıqastyryp qyzyqqa batady eken, jınalǵan qanysherler maqsaty qyzyqqa batyp ýaqyt ótkizý. Bul ataqqumarlar men ásem kıingen bıkeshterdiń kazir aldarynda adam qanynyń tógiletinimen isteri joq. Adamnyń ólimin olar shybynnyń ólimindeı de kórmeıdi.
Olardyń qazirgi nazary tek arena men aldaryndaǵy aýmaqty qapshyqta. Eri bolsyn, áıeli bolsyn álgi qapshyqtan bir zatty alyp qytyrlata shaınap. rahatqa kenelip otyr, Rımdikter bul ósimdikti bizdiń eramyzǵa deıin 2 myń jyl buryn bilgen. Bul ósimdiktiń quramynda A dárýmeni jáne karotın zaty bar. Bul aǵzanyń ósýine paıdasyn tıgizedi. Bul qandaı ósimdik dep oılaısyz? (Sábiz)
IV. Raýnd
4. Bul beınesuraq. Suraq M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń I sanatty muǵalimi Sarsenǵalıeva Gúljahan Muqymqyzynan kelipti. (Jýa)
V. Raýnd
5. Bul suraq Almaty qalasynan «Hımıa mektepte» jýrnalynyń redaksıasynan kelipti.
Medıkter zararsyzdandyrý kezinde, teri ıleýshiler eltiri daıyndaý kezinde, hımıkter shyny daıyndaý kezinde qandaı qyshqyldy qoldanady? (Bor qyshqyly)
Mýzykalyq úzindi. Án: «Aq kepterler»
Oryndaıtyn. 7 á synyp oqýshysy Qaıyrbaeva Shárbát.
VI. Raýnd
6. Almaty qalasy №122 mektep – gımnazıasynyń hımıa pánin jaratylystaný – matematıka baǵytynda oqıtyn 10 synyp oqýshylarynan kelipti.
Qandaı elementterdiń aty planeta atymen sáıkes keledi? D. I. Mendeleevtiń perıodtyq kestesin eske túsirip kórińder...
(Ýran, plýtonıı, neptýnıı)
«Aqqý bıi».
Oryndaıtyn: 5 a synyp oqýshysy -------------------------
VII. Raýnd.
7. «Qara jáshikte» jasyrylǵan suraqtyń jaýabyn tabý. Bul suraqty M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń joǵary sanatty muǵalimi Temirbolatova Farıda Temirbolatqyzy jibergen eken.
Aspan aınalyp jerge túskende 60 gradýsqa jetetin ystyqta tiri organızm ǵana emes, qara tastyń ózi de erip ketetindeı shaqta turady. Ǵajapty qarańyz! Osyndaı qumdy jerdi jaryp shyqqan, shyryny tamshylaǵan jasyl ósimdik ósip tur. Myna jáshiktiń ishindegi jasyrylǵan sol ósimdikti tabyńyz? (Kaktýs)
VIII. Raýnd
8. Inder aýdany, Sh. Ýalıhanov atyndaǵy orta mekteptiń 9 synyp oqýshylarynan kelipti.
Tańerteńgi asqa otyrmaı turyp siz qandaı tuzdy paıdalanasyz?
(Tis pastasyndaǵy kálsı karbonaty)
Óz oıyńdy ashyq aıtyp,
Túıindeımiz bilimdi.
Ár nárseniń jaýabyn tez
Aıtaıyqshy uǵymdy.
Taýdy bıik deme sen,
Talaptansań, shyǵarsyń.
Qarsylas myqty deme sen,
Bilimdi bolsań, shyǵarsyń – deı otyryp, saıysymyzdy aıaqtaımyz. Zıatkerlik oıynymyz óz máresine jetken sekildi. Olaı bolsa
komandanyń top basshysy 11 synyp oqýshysy Aıǵalı Almagúlge sóz bersek. Almagúl oıyn unady ma? Oıynnan qandaı áser aldyń?
Almagúl:
- Maǵan oıyn óte qatty unady. Suraqtar da óte qyzyqty. Bul oıynnan sondaı jaqsy áser aldym aıta alamyn.
Oıynǵa barlyq oqýshylar belsendi túrde qatysty. Aptalyqqa belsendi qatysqan oqýshylardy marapattaý, dıplomdar men syılyqtar tabys etý.
M. Sıranov orta mektebiniń bıologıa páni muǵalimi
Gúljıhan Sarsenǵalıeva, Aıdana Nurjanova
Taqyryby: «Kóńildi, tapqyshtar, bilimdiler»
Qurmetti ustazdar men oqýshylar! Búgingi M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń bıologıa, hımıa jáne ózin - ózi taný pánderi birlestiginiń «Shýaǵy tarqamasyn jer betiniń» atty 13 - 17 sáýir aralyǵynda ótkizilgen aptalyqtyń qorytyndy keshine qosh keldińizder!
Maqsaty: Oqýshylardy bıologıa jáne hımıa pánderi boıynsha bilimderin jan - jaqty damyta otyryp, teorıalyq - logıkalyq oılaý qabiletterin jetildirý. Oqýshylardy oılaryn erkin jetkize bilýge úıretý jáne oı - órisin, oılaý qabiletterin damytý.
Kórnekilikter: ınterbelsendi taqta, suraqtar jazylǵan konvertter, ıýla oıynshyǵy, qara jáshik jáne t. b.
Túri: zıatkerlik oıyn.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
- Tyńdańyzdar! Tyńdańyzdar!
Saıystan tys qalmańyzdar!
Munda qyzyq tabylar,
Bilim nury shashylar.
Aqyl, oıy damyǵan,
Úlgi alaıyq oqýshylardan!
- Qurmetti ustazdar men oqýshylar! Elimizdiń bolashaǵy tek qana bilimdi jastar ekeni daýsyz. Elbasymyzdyń «Nurly jol – bolashaqqa bastar jol» atty joldaýynda da aıtylǵan bolatyn. Osy maqsatpen 9 - 10 - 11 synyp oqýshylarynyń arasynda «Kóńildiler, tapqyshtar, bilimdiler» atty (Ne? Qaıda? Qashan?) ıntellektýaldy oıynyn ótkizgeli otyrmyz.
Kóńildi tapqyshtar, alǵyrlar,
Bar ónerin aldaryńa salady.
Kim bilimdi, kóp oqyǵan bolsa eger,
Búgingi kún jeńimpazy bolady.
Bı: «Kóktem válsi»
Oryndaıtyn: 8 synyp oqýshylary
- Eń aldymen saıysqa qatysýshy oqýshylarmen tanystyryp óteıin.
-------------------------------
Olaı bolsa men oıynnyń shartyn túsindirip óteıin. Oıynǵa qatysýshylar arasynan ózderińiz aqyldasa otyryp, top basshysyn taǵaıyndap alyńyzdar. Barlyq máseleni top basshysy basqaryp habarlap otyrady. Intellektýaldy oıyn 8 raýndtan turady. Ár raýndqa 8 konvertte suraqtar daıyndalǵan. Iýlany aınaldyrý arqyly toqtaǵan kezde baǵdarshanyń tusyndaǵy konverttegi suraqqa dóńgelek ústeldiń aınalasynda otyrǵan saıysqa qatysýshylar jaýap berýge 1 mınýt daıyndalady. Aqyldasa otyryp top basshysynyń sheshimimen 1 adam durys jaýabyn baıandaıdy.
Ne turys? Káne oıynǵa kiriseıik. (mýzyka)
Bilgen saıyn keledi bile bergim,
Bile berý emes pe tilegi eldiń.
Búgin osy saıysta jeńiske jet,
Bilimdi, ári bilikti jas jetkinshek
- dep saıysymyzdy bastaýǵa ruqsat etińizder.
I. Raýnd
1. Bul suraq Atyraý oblysy, Inder aýdany, Aqqala aýylynyń turǵyny Marjan ájeıden kelipti. Al endi suraqty oqyp kóreıik.
Bul ósimdik “1000 aýrýdyń emi” dep sanalady. Bul ósimdikti jınar kezde halqymyz ıilip sálem bergen. Túıetabandar tuqymdasyna jatatyn
ýly ósimdik. Halqymyz “pále jaladan saqtasyn” dep úıdi osy ósimdiktiń
tútinimen alastaıdy, kóz tımesin dep ilip qoıady...
Bul qandaı ósimdik? (Adyraspan)
II. Raýnd
2. Bul suraq M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń 2012 jylǵy túlegi qazir H. Dosmuhamedov atyndaǵy Atyraý Memlekettik Ýnıversıtetiniń, Jaratylystaný fakúlteti, hımıa mamandyǵy boıynsha 3 kýrs stýdenti Mańǵystaýova Raýshan Tynyshtyqqyzynan kelipti.
1670 j aǵylshyn botanıgi Dj. Reı eksperıment jasaıdy. Onda ol bir ydysqa qyzǵylt orman qumyrsqalaryn salyp, oǵan sý quıyp, qaınaǵansha qyzdyrady jáne ydys arqyly bý jiberedi. Býdy kondensasıalap jańa qosylys sýly eritindi aldy. Ol qyshqyldyq qasıeti bar qosylys alady. Bul qandaı qyshqyl? (qumyrsqa qyshqyly)
Mýzykalyq úzindi. Án. «Aq kógershin».
Oryndaıtyn: 9 synyp oqýshysy Jaqsylyq Nazerke.
III. Raýnd
3. Bul suraq M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń 2009 jylǵy túlegi S. Asfendıarov atyndaǵy Memlekettik medısınalyq ýnıversıtettiń ınternatýrasyn oqyp júrgen, aq halatty abzal jan Dilmaǵanbetova Gúlsanadan kelipti.
Quldyq zamanynda ústemdik etýshi toptar quldardy óz - ara shaıqastyryp qyzyqqa batady eken, jınalǵan qanysherler maqsaty qyzyqqa batyp ýaqyt ótkizý. Bul ataqqumarlar men ásem kıingen bıkeshterdiń kazir aldarynda adam qanynyń tógiletinimen isteri joq. Adamnyń ólimin olar shybynnyń ólimindeı de kórmeıdi.
Olardyń qazirgi nazary tek arena men aldaryndaǵy aýmaqty qapshyqta. Eri bolsyn, áıeli bolsyn álgi qapshyqtan bir zatty alyp qytyrlata shaınap. rahatqa kenelip otyr, Rımdikter bul ósimdikti bizdiń eramyzǵa deıin 2 myń jyl buryn bilgen. Bul ósimdiktiń quramynda A dárýmeni jáne karotın zaty bar. Bul aǵzanyń ósýine paıdasyn tıgizedi. Bul qandaı ósimdik dep oılaısyz? (Sábiz)
IV. Raýnd
4. Bul beınesuraq. Suraq M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń I sanatty muǵalimi Sarsenǵalıeva Gúljahan Muqymqyzynan kelipti. (Jýa)
V. Raýnd
5. Bul suraq Almaty qalasynan «Hımıa mektepte» jýrnalynyń redaksıasynan kelipti.
Medıkter zararsyzdandyrý kezinde, teri ıleýshiler eltiri daıyndaý kezinde, hımıkter shyny daıyndaý kezinde qandaı qyshqyldy qoldanady? (Bor qyshqyly)
Mýzykalyq úzindi. Án: «Aq kepterler»
Oryndaıtyn. 7 á synyp oqýshysy Qaıyrbaeva Shárbát.
VI. Raýnd
6. Almaty qalasy №122 mektep – gımnazıasynyń hımıa pánin jaratylystaný – matematıka baǵytynda oqıtyn 10 synyp oqýshylarynan kelipti.
Qandaı elementterdiń aty planeta atymen sáıkes keledi? D. I. Mendeleevtiń perıodtyq kestesin eske túsirip kórińder...
(Ýran, plýtonıı, neptýnıı)
«Aqqý bıi».
Oryndaıtyn: 5 a synyp oqýshysy -------------------------
VII. Raýnd.
7. «Qara jáshikte» jasyrylǵan suraqtyń jaýabyn tabý. Bul suraqty M. Sıranov atyndaǵy orta mekteptiń joǵary sanatty muǵalimi Temirbolatova Farıda Temirbolatqyzy jibergen eken.
Aspan aınalyp jerge túskende 60 gradýsqa jetetin ystyqta tiri organızm ǵana emes, qara tastyń ózi de erip ketetindeı shaqta turady. Ǵajapty qarańyz! Osyndaı qumdy jerdi jaryp shyqqan, shyryny tamshylaǵan jasyl ósimdik ósip tur. Myna jáshiktiń ishindegi jasyrylǵan sol ósimdikti tabyńyz? (Kaktýs)
VIII. Raýnd
8. Inder aýdany, Sh. Ýalıhanov atyndaǵy orta mekteptiń 9 synyp oqýshylarynan kelipti.
Tańerteńgi asqa otyrmaı turyp siz qandaı tuzdy paıdalanasyz?
(Tis pastasyndaǵy kálsı karbonaty)
Óz oıyńdy ashyq aıtyp,
Túıindeımiz bilimdi.
Ár nárseniń jaýabyn tez
Aıtaıyqshy uǵymdy.
Taýdy bıik deme sen,
Talaptansań, shyǵarsyń.
Qarsylas myqty deme sen,
Bilimdi bolsań, shyǵarsyń – deı otyryp, saıysymyzdy aıaqtaımyz. Zıatkerlik oıynymyz óz máresine jetken sekildi. Olaı bolsa
komandanyń top basshysy 11 synyp oqýshysy Aıǵalı Almagúlge sóz bersek. Almagúl oıyn unady ma? Oıynnan qandaı áser aldyń?
Almagúl:
- Maǵan oıyn óte qatty unady. Suraqtar da óte qyzyqty. Bul oıynnan sondaı jaqsy áser aldym aıta alamyn.
Oıynǵa barlyq oqýshylar belsendi túrde qatysty. Aptalyqqa belsendi qatysqan oqýshylardy marapattaý, dıplomdar men syılyqtar tabys etý.
You Might Also Like
-
Bilimdilik maqsaty: İshekqýysty jándikterdiń qurlysy, san alýandyǵy, tirshilik jaǵdaıy, ishekqýystylardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi róli týraly túsinik berý.
