InfoHub Logo

Atyraý oblysy, Inder aýdany,
Eltaı aýyly, M. Sıranov orta mektebiniń muǵalimi
Farıda Temirbolatova, Aıdana Nurjanova

Taqyryby: Eldi asyraǵan - «Qumarshyq»
Maqsaty: Oqýshylarǵa qumarshyq ósimdigi týraly jalpy maǵlumat berý jáne Uly Otan soǵys jyldarynda qumarshyq ósimdiginen un jasap, nan pisirgenin, maı alyp, taǵamdyq ta malazyqtyqta mańyzy zor ekenin túsindirý.
Kórnekilikter: ınterbelsendi taqtadaǵy aýyl beınesi, jáne t. b.
Túri: sahnalyq qoıylym.

Júrý barysy:
Soǵystyń kezi. Azamatary soǵysqa attanyp, elde qalǵan kempir men shal, bala - shaǵa.
Shal: Eı, kempir balalardy shaqyr, bárimiz kúndelikti jumysymyzdy bastaıyq. Soǵysta júrgender qaıbir jetisip júr deısiń. Keshe aýyldaǵy basqarma shaqyryp, bizdiń shańyraqqa 50par shulyq pen qolǵap toqýdy tapsyrdy. Sony úlgerýimiz kerek, maıdanǵa jiberemiz degen.
Kempir: Mılena sen shapshańdap jún tút, al Shyraı, Arýjan ekeýiń besınemen náskı, Aıgerim men Gúlbarshyn sen ekeýiń qolǵap toqyńdar, men jip ıireıin.
Kelin: Ene búgingi keshki asqa ne daıyndaıyn? Úıde eshteńe joq. Shynbolat ekeýmiz saýyp alyp kelgen qoıdyń súti men irimshigi bar, olardy da maıdanǵa jiberýge daıyndap qoıǵanbyz.
Kempir: Ana buryshtaǵy kishkentaı dorbada qumarshyq bar sodan nan pisirip kórseıshi.
Shal: - Kempir qumarshyq ta taýsylǵan bolar, biz Danıar balam ekeýmiz «Dosaı» qumynan baryp qumarshyq qaǵyp keleıik eki túıemen ketemiz ǵoı.
Alpamys: Ata, áje qumarshyq degen ne?
Kempir: Gúlbarshyn qumarshyq týraly sender aıtyp berseńdershi, sebebi daıyndaýǵa Altyngúl ekeýiń bardyńdar ǵoı.
Gúlbarshyn: Iá sheshe. Bul ósimdik qos jarnaqtylar klasy, Alabotalar tuqymdasy, qumarshyq týysyna jatatyn bir jyldyq shóptesin ósimdik. Bıiktigi 20 - 100 sm. Sabaǵy túp jaǵynan bastap tarmaqtalyp ósedi. Japyraǵy qandaýyr pishindi ári tikenekti bolady. Tamyz - qazan aılarynda gúldep, jemis salady. Jemisi 3, 5 - 5, 5 mm deı túksiz úlpildek qanatty dánek. Tuqymy jumyrtqa tárizdi alqyzyl tústi keledi.
Alpamys: Sonda bul qaıda ósetin ósimdik?
Altyngúl: Batys Qazaqstan, Atyraý, Mańǵystaý oblystarynda, Ońtústik Qazaqstan aımaǵynyń Moıynqum qumdy alqabyndaǵy espe qumda ósedi. Qaratóbe, Jańaqala, Aqjaıyq, Bókeı ordasy aýdanynda jıi kezdesedi.
Gúlbarshyn: Qumarshyq – mal azyǵy. Súrlemge salynady. Onyń tuqymynan un jasap, nan pisiredi jaı botqa da jasaıdy. Tuqymynan maı alynady, ol kúnbaǵys maıynan birde - bir kem emes. Qum kóshkinin toqtatý úshin de esip ósiredi.
Shal: Aýyldy ashtyqtan qutqaryp asyrap otyrǵan osy ósimdik qoı shyraqtarym.
Kempir: Iá, kúz bolǵanda qumarshyq qaǵýǵa, aılap ketetinbiz. Sodan 2 qapqa bólip jeıtinbiz. Erinbeı eńbek etip, qıynshylyqty birge jeńetinbiz.
Shal: Soǵys tezirek aıaqtalyp, elde tynyshtyq bolsa eken.