InfoHub Logo

Ósimdiktiń vegetıvtik múshesi retinde tamyrdyń syrtqy jáne ishki qurylysy.
Bıologıa 6 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Ósimdiktiń ósimdi músheleriniń túrlerin atqaratyn qyzmetin túsindirý
Bilimdiligi: Ósimdikterdiń ósimdi (vegetatıvti) músheleriniń biri tamyrdyń qurlysyn, oqýshylardyń bilimin naqtylap, ózdiginshe izdenýge jeteleý men jan - jaqty ósimdikterdi tanýǵa oılaý qabiletterin jetildirý.
Damytýshylyǵy: Tamyrdyń túrleri men mańyzyn oqyta kele, ósimdikter dúnıesin durys baǵalaýǵa jáne ózdiginen tujyrymdaı bilýge, saralaýǵa, taldaýǵa, oı ushqyrlyǵynyń damytý.
Tárbıelik: Sabaqtaǵy oqýshylardyń aýyzsha, jazbasha jumystaryn oryndaı otyryp, oqýshylardy izdempazdyqqa, óz betinshe oı qoryta bilýge, este saqtaýǵa, eńbektenýge, tıanaqtylyqqa, qorshaǵan ortadaǵy ósimdikterdi qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: Aýyzsha, jazbasha, suraq – jaýap, toppen jumys
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, tirek - syzba, úlestirmeli qıma qaǵazdar, sýretter, slaıdtar, plakat, qosymsha ádebıet.
Pán aralyq baılanys: geografıa, hımıa.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
A) Sálemdesý.
Á) Sabaqqa qajetti qural - jabdyqtardy túgendeý.

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
I. Oı qozǵaý
1. Tuqym degenimiz ne?
2. Tuqymnyń qyzmeti qandaı qyzmet atqarady?
3. Eki tuqym jarnaǵy bar ósimdikter qalaı atalady?
4. Qos jarnaqty tuqymnyń qurylysy qandaı?
5. Endosperm degenimiz ne?
6. Dara jarnaqty tuqymnyń qurylysyn ata?

II Bıologıalyq dıktant
Tuqymnyń ónýine qajetti jaǵdaılar
1. Óne bastaǵan tuqymǵa aýa jetispese.......................
2. Asqabaq, qaýyn, maqta, tuqymdary........... ónedi
3. Tuqymnyń isinip jarylýyna................................... qajet
4. Tuqym óný úshin.................................... qajet
5. Óne bastaǵan tuqymnyń tynys alýyn.......................... kúsheıtedi
Qalyp qoıǵan sózder
Ashyp shirıdi, 15 0 S ta, sý, jylý, aýa.

III. Toptyq tapsyrma Poster qorǵaý
I top
Qos jarnaqty ósimdikter
II top
Dara jarnaqty ósimdikter

İİİ. Jańa sabaq.
Tirek syzba
Múshe ózindik qurylysy bar belgili bir qyzmet atqaratyn aǵzanyń bir bóligi.
Ósimdik músheleri
↓
● Ósimdi múshesi – tamyr, sabaq, japyraq, órken,
● Kóbeıý múshesi – gúl, jemis, tuqym
Tamyr – topyraq arqyly ósimdikti mıneraldy tuzdarmen jáne sýmen qamtamasyz etetin vegetatıvti múshe.
Tamyrdyń qyzmeti:
1. Sý men mıneraldy tuzdardy topyraqtan alady.
2. Ósimdikti topyraqqa berik ornyqtyrady.
3. Qorektik zattar qoryn jınaıdy.
4. Kóbeıýge qatysady.
Tamyr shyǵý tegine qaraı úshke bólinedi.
1. Negizgi tamyr – uryq tamyrshasynan damıdy.
2. Janama tamyr – tamyrdyń jan - jaǵynan taralady.
3. Qosalqy tamyr – sabaq pen japyraqtan ósip shyǵady.
Tamyr júıesi dep bir ósimdikte bolatyn ártúrli tamyrlardyń (negizgi, janama, qosalqy) jıyntyǵyn aıtady.
Tamyr júıesi: Kindik tamyr jáne shashaq tamyr bolyp ekige bólinedi
Kindik tamyr júıesinde negizgi tamyr jaqsy damyǵan. Mysaly: asburshaq, asqabaq, qaýyn, kúnbaǵys. Olar qosjarnaqty ósimdikterge tán.
Shashaq tamyr júıesinde negizgi tamyr nashar damyǵan. Jýandyǵy birkelki bolsa da janama nemese qosalqy tamyrlar shashaqqa uqsap toptalyp turady. Mysaly: pıaz, bıdaı, júgeri, arpa, suly, tary, kúrish, sarymsaq.
Darajarnaqty ósimdikterge tán.
Tamyrdyń ishki qurylysy:
Tamyr oımaqshasy, bóliný, sozylý, sorý, ótkizgish dep bólinedi.
Tamyr oımaqshasy: tamyr bólimine kirmeıdi, tamyr oımaqshasy bóliný aımaǵynyń syrtyn qaptap jatady.
Bóliný aımaǵy: atqaratyn qyzmetine qaraı syrtqy, ortańǵy, ishki, bolyp úsh qabattan turady. Syrtqy qabatyndaǵy jasýshalar men oımaqshasyn túzedi, ortańǵy qabatynan alǵashqy qabyq, ishki qabattan ortańǵy sılındr túzedi.

Bıologıa páni muǵalimi: Qaırbýlatova G. B.