Kosmogondyq oıý - órnekter - adam qıalynyń jemisi
6 - bólim: Qıal álemi
Sabaqtyń taqyryby: Kosmogondyq oıý - órnekter - adam qıalynyń jemisi
5 synyp
Oqý maqsattary: - ensıklopedıalar, balalarǵa arnalǵan gazet - jýrnaldardan qajetti aqparatty ala bilý
- zat esimderdiń maǵynalyq túrlerin mánmátin aıasynda jalǵaýlar arqyly túrlendirip qoldaný.
Resýrstar: Oqýlyq, toptyq tapsyrmalar, «T kestesi», keri baılanys, smaılık, stıker.
Ádis - tásilder: Suraq - jaýap, áńgimeleý, túsindirý, «Aıaqtalmaǵan sóılemder» ádisi, «POPS formýlasy» ádisi, «T kestesi», «Madaqtaý sendvıchi.
Pánaralyq baılanys: Geografıa, qazaq ádebıeti
Aldyńǵy oqý «Qojanyń qıaly» mátininen negizgi jáne qosymsha aqparatty biledi.
Bastalýy 10 mınýt
Uıymdastyrý kezeńi.
Psıhologıalyq ahýal qalyptastyrý:
«Tanystyrý» trenıńi
Oqýshylar tanysý úshin óz esimderiniń birinshi áripine qaraı boıyndaǵy jeke qasıetin qosyp aıtýy kerek. Mysaly: Men Meıirgúl meıirimdi qyzbyn...
Topqa bólý. «Bıletter arqyly» topqa bólinedi. Oqýshylardy kasadan bıletter alyp, 1, 2, 3 vagondarǵa bólinip otyrady.
Qyzyǵýshylyqty oıatý.
« Boljaý» ádisin qoldaný arqyly oqýshylarmen oqýlyqta berilgen sýretterge qarap, búgingi sabaqtyń taqyryptyń boljaıdy. Ǵalamtor men ensıklopedıalardan kıiz úı tigýdiń qyr - syryn anyqtap, ózara oı bólisedi.
Deskrıptor:
- sýretterge qarap taqyrypty ashady.
- ǵalamtor men ensıklopedıalardan kıiz úı tigýdiń qyr - syryn anyqtaıdy.
- bir - birimen ózara oı bólisedi.
QB. «Barmaq» ádisi arqyly birin - biri baǵalaý.
Jańa bilim 5 mınýt
O. Oqylym tapsyrmasy. Qosymsha derekter kózinen alynǵan oqylym materıalymen «İshteı oqý» ádisi arqyly tanysyp, suraqtarǵa topqa bóliný arqyly jaýap beredi.
Kosmogonıalyq órnek túrleri – aspan álemin, jer – dúnıe syryn sýretteıtin oıý – órnekter. Bizdiń mádenıetimizge óte erte zamandardan sińip qalyptasty. Tekemetke, ásirese, jan – jaqqa kún sáýlesi sekildi tarmaǵyn jaıǵan sheńberli oıý jıi salynǵan.
Kosmogonıalyq oıý - órnektiń týý sebepteri de osy úlken senim kúshinen týǵan beıneler belgisi. Eger osy kún, aı oıýlary erteden keledi desek, olarǵa qosymsha shuǵyla, kempirqosaq, jarty aı, tolǵan aı sekildi oıý úlgileri qosylyp kosmogonıalyq oıýlar qataryn baıyta túsedi. Atalǵan oıýlar sonymen qatar túr - tústerimen de bólinedi.
Kosmogonıalyq oıýlar qatarynda «Kún nury», «Kún kózi», «Kún sáýlesi», «shyqqan, batqan kún», «Aıtań», «Aıgúl», «Aıtańba», «Túngi aı», «Juldyz», «Aqqan juldyz», «Úrker» sekildi órnekter toptary paıda boldy.
«Shuǵyla» - sholpan juldyzdyń beınesi, «juldyzy jarqyrap mańdaıy ashyq bolyp, shuǵyla shashsyn» degen maǵynany bildiretin oıý.
«Juldyz» - bul «ómir saparynda juldyzyń ońynan týyp, aspan táńiriniń qoldaýynda bol» degen maǵynada.
«Sheńber» nemese «tabaq oıý» - bul ekeýi de aspandaǵy kúnnen týyndaǵan órnek bolyp kóbinese túskıiz, shapannyń artqy óńir, tór kórpe, syrmaqtarǵa túsiriledi munyń máni «kúnniń mereıine bólengen barlyq tirshilik anasy bolǵan kún ana saǵan qýat medet bersin» maǵynasynda.
Ósimdik tárizdes oıý - órnekter ulttyq ónerimizge erteden sińip, keńinen taraǵan órnektiń bir túri. Ósimdik tektes oıý - órneginiń negizin gúl, japyraq, sabaq quraıdy. Gúl - japyraq oıýlary ártúrli zattarǵa sánimen qalyptasyp, uıqasyn tabady. Olar óziniń damý barysynda ártúrli joldardan ótip, qoldanylatyn zatqa sándik, kórkemdik qasıet berip, mazmunyn ashady. Árbir sheber týyp – ósken jerinde kezdesetin ósimdikterdi qolóner buıymdaryn bezendirýge qoldanǵan. Alaıda tekemet oıý – órnekterinde ósimdik tárizdi órnekter kezdespeıdi. Olar tek oıý arasynda qosymsha rol atqarady. Bundaı órnekterdi syrmaq ásemdeýge keńinen qoldanylady. Túrleri:
«Gúl» oıý - órnegi barlyq gúl túrin tuspaldaıdy. Bul órnek qolóner buıymdarynda úsh japyraqtan bastalyp, on eki japyraqty oıý - órnekke deıin kezdesedi. Kıim – keshektiń jaǵasyna, qaltasyna, jıekterine salynady.
«Aǵash» órnegi aǵashtyń tamyr tartyp búrleýi syndy qasıeti negizinde úrimbutaqty bolyp, tamyr tartyp, irgeli elge aınalýdy tilek etip, baskıim, qarý - jaraqtar syndy buıymdarǵa salynatyn órnek.
«Japyraq» - áıelder tutynatyn kıimderge túsiretin bul órnek japyraqsha jaıylyp, jasaryp, ashyq jarqyn, meıirimdi bolsyn degen tilekpen salynady.
«Úsh japyraq» - shapan, kúrte sıaqty kıimderge túsiriletin bul órnek úsh japyraqty gúl órnegi, qyrmyzy atqan kórkem gúldiń úsh qulaq bolyp ashylǵan japyraǵy onyń qasıetin arttyryp turatynyn eskerip, gúldeı qulpyryp, óz qasıetińdi saqta, ózińdi aıala, abaıla degen maǵynany bildiredi.
«Ótkizbe» kóbinde órnekterdi bir - birine tutastyratyn órnek. Shyrmaýyq syndy shóp tárizdi aralas - quralastylyqpen óteıik degen maǵynany nyshandaǵan.
«Shıyrshyq» órnegi kóbinde azamat bolyp at jalyn tartyp mingen ulǵa, boıjetken qyzǵa arnalǵan kıimderge salyp, olardyń azamat bolǵany, endi bul ómirdiń ashshy - tushshysy men ystyq - sýyǵyna aralasyp jetilýin tileıdi.
«Jaýqazyn» - kóktem belgisin bildirgendikten halqymyz jaýqazyndaı qulpyryp, búrshik jarsyn dep mundaı órnekti shyt, taqıa, oramalǵa salǵan. Jastar bul kıimderdi bir - birine syıǵa usynǵan. Munysy «jańa jylyń qutty bolsyn» degen maǵynany bildirgen.
Belginiń rólin asyra baǵalaý múmkin bolmaıtyn jańa ǵalamdyq sımvoldyq mádenıet tili qalyptasady. Qazirgi zaman beınesin ózgertetin prosester órkenıet úshin jańa, tolyqtaı zerttelip bolǵan joq.
Kosmogondyq oıý - órnekter - adam qıalynyń jemisi júkteý
Sabaqtyń taqyryby: Kosmogondyq oıý - órnekter - adam qıalynyń jemisi
5 synyp
Oqý maqsattary: - ensıklopedıalar, balalarǵa arnalǵan gazet - jýrnaldardan qajetti aqparatty ala bilý
- zat esimderdiń maǵynalyq túrlerin mánmátin aıasynda jalǵaýlar arqyly túrlendirip qoldaný.
Resýrstar: Oqýlyq, toptyq tapsyrmalar, «T kestesi», keri baılanys, smaılık, stıker.
Ádis - tásilder: Suraq - jaýap, áńgimeleý, túsindirý, «Aıaqtalmaǵan sóılemder» ádisi, «POPS formýlasy» ádisi, «T kestesi», «Madaqtaý sendvıchi.
Pánaralyq baılanys: Geografıa, qazaq ádebıeti
Aldyńǵy oqý «Qojanyń qıaly» mátininen negizgi jáne qosymsha aqparatty biledi.
Bastalýy 10 mınýt
Uıymdastyrý kezeńi.
Psıhologıalyq ahýal qalyptastyrý:
«Tanystyrý» trenıńi
Oqýshylar tanysý úshin óz esimderiniń birinshi áripine qaraı boıyndaǵy jeke qasıetin qosyp aıtýy kerek. Mysaly: Men Meıirgúl meıirimdi qyzbyn...
Topqa bólý. «Bıletter arqyly» topqa bólinedi. Oqýshylardy kasadan bıletter alyp, 1, 2, 3 vagondarǵa bólinip otyrady.
Qyzyǵýshylyqty oıatý.
« Boljaý» ádisin qoldaný arqyly oqýshylarmen oqýlyqta berilgen sýretterge qarap, búgingi sabaqtyń taqyryptyń boljaıdy. Ǵalamtor men ensıklopedıalardan kıiz úı tigýdiń qyr - syryn anyqtap, ózara oı bólisedi.
Deskrıptor:
- sýretterge qarap taqyrypty ashady.
- ǵalamtor men ensıklopedıalardan kıiz úı tigýdiń qyr - syryn anyqtaıdy.
- bir - birimen ózara oı bólisedi.
QB. «Barmaq» ádisi arqyly birin - biri baǵalaý.
Jańa bilim 5 mınýt
O. Oqylym tapsyrmasy. Qosymsha derekter kózinen alynǵan oqylym materıalymen «İshteı oqý» ádisi arqyly tanysyp, suraqtarǵa topqa bóliný arqyly jaýap beredi.
Kosmogonıalyq órnek túrleri – aspan álemin, jer – dúnıe syryn sýretteıtin oıý – órnekter. Bizdiń mádenıetimizge óte erte zamandardan sińip qalyptasty. Tekemetke, ásirese, jan – jaqqa kún sáýlesi sekildi tarmaǵyn jaıǵan sheńberli oıý jıi salynǵan.
Kosmogonıalyq oıý - órnektiń týý sebepteri de osy úlken senim kúshinen týǵan beıneler belgisi. Eger osy kún, aı oıýlary erteden keledi desek, olarǵa qosymsha shuǵyla, kempirqosaq, jarty aı, tolǵan aı sekildi oıý úlgileri qosylyp kosmogonıalyq oıýlar qataryn baıyta túsedi. Atalǵan oıýlar sonymen qatar túr - tústerimen de bólinedi.
Kosmogonıalyq oıýlar qatarynda «Kún nury», «Kún kózi», «Kún sáýlesi», «shyqqan, batqan kún», «Aıtań», «Aıgúl», «Aıtańba», «Túngi aı», «Juldyz», «Aqqan juldyz», «Úrker» sekildi órnekter toptary paıda boldy.
«Shuǵyla» - sholpan juldyzdyń beınesi, «juldyzy jarqyrap mańdaıy ashyq bolyp, shuǵyla shashsyn» degen maǵynany bildiretin oıý.
«Juldyz» - bul «ómir saparynda juldyzyń ońynan týyp, aspan táńiriniń qoldaýynda bol» degen maǵynada.
«Sheńber» nemese «tabaq oıý» - bul ekeýi de aspandaǵy kúnnen týyndaǵan órnek bolyp kóbinese túskıiz, shapannyń artqy óńir, tór kórpe, syrmaqtarǵa túsiriledi munyń máni «kúnniń mereıine bólengen barlyq tirshilik anasy bolǵan kún ana saǵan qýat medet bersin» maǵynasynda.
Ósimdik tárizdes oıý - órnekter ulttyq ónerimizge erteden sińip, keńinen taraǵan órnektiń bir túri. Ósimdik tektes oıý - órneginiń negizin gúl, japyraq, sabaq quraıdy. Gúl - japyraq oıýlary ártúrli zattarǵa sánimen qalyptasyp, uıqasyn tabady. Olar óziniń damý barysynda ártúrli joldardan ótip, qoldanylatyn zatqa sándik, kórkemdik qasıet berip, mazmunyn ashady. Árbir sheber týyp – ósken jerinde kezdesetin ósimdikterdi qolóner buıymdaryn bezendirýge qoldanǵan. Alaıda tekemet oıý – órnekterinde ósimdik tárizdi órnekter kezdespeıdi. Olar tek oıý arasynda qosymsha rol atqarady. Bundaı órnekterdi syrmaq ásemdeýge keńinen qoldanylady. Túrleri:
«Gúl» oıý - órnegi barlyq gúl túrin tuspaldaıdy. Bul órnek qolóner buıymdarynda úsh japyraqtan bastalyp, on eki japyraqty oıý - órnekke deıin kezdesedi. Kıim – keshektiń jaǵasyna, qaltasyna, jıekterine salynady.
«Aǵash» órnegi aǵashtyń tamyr tartyp búrleýi syndy qasıeti negizinde úrimbutaqty bolyp, tamyr tartyp, irgeli elge aınalýdy tilek etip, baskıim, qarý - jaraqtar syndy buıymdarǵa salynatyn órnek.
«Japyraq» - áıelder tutynatyn kıimderge túsiretin bul órnek japyraqsha jaıylyp, jasaryp, ashyq jarqyn, meıirimdi bolsyn degen tilekpen salynady.
«Úsh japyraq» - shapan, kúrte sıaqty kıimderge túsiriletin bul órnek úsh japyraqty gúl órnegi, qyrmyzy atqan kórkem gúldiń úsh qulaq bolyp ashylǵan japyraǵy onyń qasıetin arttyryp turatynyn eskerip, gúldeı qulpyryp, óz qasıetińdi saqta, ózińdi aıala, abaıla degen maǵynany bildiredi.
«Ótkizbe» kóbinde órnekterdi bir - birine tutastyratyn órnek. Shyrmaýyq syndy shóp tárizdi aralas - quralastylyqpen óteıik degen maǵynany nyshandaǵan.
«Shıyrshyq» órnegi kóbinde azamat bolyp at jalyn tartyp mingen ulǵa, boıjetken qyzǵa arnalǵan kıimderge salyp, olardyń azamat bolǵany, endi bul ómirdiń ashshy - tushshysy men ystyq - sýyǵyna aralasyp jetilýin tileıdi.
«Jaýqazyn» - kóktem belgisin bildirgendikten halqymyz jaýqazyndaı qulpyryp, búrshik jarsyn dep mundaı órnekti shyt, taqıa, oramalǵa salǵan. Jastar bul kıimderdi bir - birine syıǵa usynǵan. Munysy «jańa jylyń qutty bolsyn» degen maǵynany bildirgen.
Belginiń rólin asyra baǵalaý múmkin bolmaıtyn jańa ǵalamdyq sımvoldyq mádenıet tili qalyptasady. Qazirgi zaman beınesin ózgertetin prosester órkenıet úshin jańa, tolyqtaı zerttelip bolǵan joq.
Kosmogondyq oıý - órnekter - adam qıalynyń jemisi júkteý
You Might Also Like
