InfoHub Logo

Jambyl oblysy, Qarataý qalasy,
№2 Qarataý kolejiniń hımıa páni muǵalimi
Jakenova Manzýra Qartqojaqqyzy

Sabaqtyń taqyryby: Kúkirt

Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik maqsaty: Bilimgerlerdi kúkirt jáne onyń qosylystarymen, tarıhı anyqtama bere otyryp, perıodtyq júıedegi orny, onyń qasıetterimen tanystyrý.
Tárbıelik maqsaty: jeke, juptasyp, shaǵyn topta jumys isteýge daǵdylandyrý, bir - birine kómektesýge tárbıeleý
Damytýshylyq maqsaty: Bilimgerlerdiń logıkalyq oılaýyn damytý, oı shaqyra bilýge, ózdiginen izdenýge úıretý, teorıalyq bilimderin praktıkamen baılanystyra bilýge daǵdylandyrý.
Sabaqtyń ustanymy:
"Estigenimdi umytamyn, kórgenimdi este saqtaımyn, aqyl - oımen istegenimdi túsinemin»
Sabaq kórnekiligi: Interaktıvti taqta, test, tájirıbeler kórsetý.
Sabaq túri: Dástúrli sabaq
Sabaq tıpi: Aralas sabaq
Sabaq ádisi: Baıandaý, toppen jumys, tájirıbeler kórsetý, suraq – jaýaptar.

Sabaq jospary:
Uıymdastyrý kezeńi.
1. Ótken materıalǵa sholý
2. Jańa sabaq
3. Sabaqty bekitý
4 Úıge tapsyrma berý
5. Baǵalaý
Sabaqtyń barysy

Ótken materıalǵa sholý, oı shaqyrý.
1. Hımıalyq elementter belgileri men qasıetteri boıynsha qalaı bólinedi?
2. Beımetaldar sany qansha?
3. Beımetaldar...- dan...- qa deıin júrgizilgen dıagonaldyń oń, joǵarǵy jaǵynda ornalasqan.
4. Beımetaldardyń syrtqy elektron qabatyndaǵy elektron sany qanshaǵa teń bolady?
5. Beımetaldar jylýdy jáne tokty qalaı ótkizedi?
6. İİİ perıod beımetaldarynyń oksıdter men qyshqyldarynyń formýlasyn quryńdar.
7. Qaı elementtiń tańbasy aıdahar beınesine uqsaıdy?
8. Erte zamannan bastap, úıdi alastaýǵa, túrli jaralardy emdeýge qoldanylatyn element?
9. Jumyrtqa shirigen kezde qandaı gaz bólinedi?
10. Sýtek pen kúkirt áreketese me? Qandaı zat túziledi?
11. Kúkirt jana ma? Túzilgen zattyń fızıkalyq qasıeti qandaı?

İİ. Jańa sabaq
1. Shyǵý tarıhy. Kúkirtti jaǵý dezınfeksıalaý úshin qoldanylatynyn Gomer ataǵan
Jańa materıaldy óz betinshe meńgertý.

Jalpy sıpattama
Hımıalyq tańbasy - S
Rettik nómiri - 16
Atom qurylysy - 1S ²2S ²2P ⁶3S ²3P ⁴
Ol İİİ perıodta 6 topta ornalasqan mańyzy zor beımatall. Ol ottekpen bir topshada ornalasqan. Kúkirt – hımıalyq element. Atomdyq salmaǵy - 16. S. a. m - 32
Beımetall
Bos, tabıǵı
Zerthanalyq jumys jasaý.
a) fızıkalyq qasıeti
● Kúkirt – sary tústi, qatty krıstaldy zat
● Onyń úsh alotropıalyq túr ózgerisi bolady: rombtyq, monoklındi, plasıkalyq
● Qalypty jaǵdaıda kúkirt molekýlasy saqına túrinde tuıyqtalǵan segiz atomnan turady
● Sýda kúkirt erimeıdi, spırt pen efırde nashar erıdi; benzolda, kúkirtti kómirtekte jáne t. b. jaqsy erıdi. Sary tústi kúkirtti sýǵa salsaq, onyń betine qalqyp shyǵady. Ol 150C - tan joǵary temperatýrada óte qozǵalǵysh, móldir sary tústi suıyqqa aınalady. Odan ári qyzdyrsa kúkirt alqyzyl tústen móldir túske deıin ózgeretin bý kúıine aýysady. Sýda erimeıdi
Balqý núktesi - 115 S
Qaınaý - 445

Qoldanylýy Dúnıejúzilik kúkirt óndirisiniń 50%- y N2 SO4alýǵa jumsalady. Qalaǵan mólsheri rezeńke ónerkásibinde jasandy talshyq óndirýde, qoparylǵysh zattar alýda, organıkalyq sıntez óndirisinde jáne aýyl sharýashylyǵynda qoldanylady. ónim - elektr oqshaýlaǵysh materıal boltyn ebonıt alynady. Az mólsherde qossa beriktigin jáne serpindiligin joǵarylatady. S aýylsharýashylyǵynda ósimdik zıankesterine qarsy gerbısıd retinde, medısınada teri aýrýlaryn emdeý úshin maılar daıyndalady. Hımıa ónerkásibinde rezeńke buıymdaryn alýda, qara oq - dári, sirińke jasaýda paıdalanylady. Eskertkishterdi, saraılardy árleýde altyn tústes qalaıy dısýlfıdin SnS2 óndirýge qoldanylady.