InfoHub Logo

Almaty oblysy, Taldyqorǵan qalasy,
№16 orta mektep – gımnazıasy
Fızıka pániniń muǵalimi Botantaeva K.A.

Sabaqtyń taqyryby: Kúsh. Deformasıa. Gýk zańy. Dınamometr
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik maqsaty: oqýshylardyń bilim daǵdysyn qalyptastyrý. Kúsh uǵymyn túsindirý. Kúshtiń túrlerimen jáne dınamometrdiń qurylysymen tanystyrý.
Damytýshylyq maqsaty: ólshem birlikterdi qoryta bilýge úıretý. Oqýshylardyń tanymdyq qasıetterin jáne shyǵarmashylyq qabiletin damytý.
Tárbıelik maqsaty: pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.. Azamattyqqa, joǵary sanalylyqqa tárbıeleý. Ómirdiń barlyq aǵymy fızıkalyq zańdylyqqa qatysty ekendigin kórsetý, balalardy eńbektene, izdene bilýge baýlý;
Sabaqtyń túri: aralas sabaq.
Pán aralyq baılanys: matematıka, qazaq tili.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıdtar, rebýstar, elektrondy
oqýlyq, shar, plasalın,, tarazy, serippe.
Uıymdastyrý kezeńi: oqýshylarmen amandasyp, túgendep, sabaqtyń maqsatymen tanystyrý.
Úı jumysyn suraý:
1. 1 kg – da neshe gram bar?
A) 1000 gr;
V) 100 gr;
S) 0, 001 gr;

2. 72 km/saǵ neshe m/s - qa teń?
A) 10 m/s;
V) 20 m/s;
S) 15 m/s;
«Elimizdiń erteńi, búgingi jas urpaqtyń qolynda, al jas urpaq taǵdyry ustazdyń qolynda» N. Nazarbaev

Taqpaqtar arqyly fızıkalyq shamalardy taýyp, formýlasy men ólshem birligin jazý.
1. Qozǵalys tezdigin men sıpattaımyn
Ózimdi men álsizge uqsatpaımyn
Jelaıaq jeldeı esse zymyraıdy
Shyńdasam «kúsh» ózińe ustatpaımyn
Shyǵady basqalardan asqaq ánim,
Ýaqyt pen jol degendi basqaramyn. (jyldamdyq)

2. Jolyń bolsyn jolaýshy
Jol atalǵan uǵymmyn
Jyldamdyq pen ýaqyt
Syılaıdy maǵan kóp baqyt!
Sátti kúni árqashan
Maǵan sende jolǵa shyq!
Jol bolamyn ataqtty
Jolyń bolar jolaýshy
Bilseń joldyń uǵymyn! (jol)

3. Ótkeni eshkimge de sezilmeıtin,
Uǵymmyn ýaqyt atty bilinbeıtin
Ólshemim saǵat, mınýt, sekýnd bolǵan
Kózińe eles bolyp kórinbeımin
Ýaqyt bos ótpesin, oqy dostym!
Jasyńa ár jyl saıyn bir jas qostym!
Ǵasyrǵa qadam bastyq men arqyly,
Mine, meniń qudiretim, osy dostarym! (ýaqyt)

4.»Kólem» atym!
Qyzyl tilim, jasqanba,
Sóıle batyl!
Massany tyǵyzdyqqa bólip bergen
Kólemniń erligimen,
Shyqqan aty! (kólem)

5. Deneni salystyrǵan saltanatym
«Tyǵyzdyq men bolamyn uǵyna bil!
Salystyryp álemdi shyqqan dańqy,
Deneń de tyǵyz bolsań, shymyr bolsań.
Bulshyq et bultıyp bir kúshke tolsa
Tyǵyzdyq qudiretin túsiner eń,
Basyńa fızıkalyq bilim qonsa! (tyǵyzdyq)

Jańa sabaqty túsindirý.
Qozǵaýǵa barlyq zatty kúshim jetti.
Men arqyly qozǵalyp barlyq dene,
Atandym ári kúshti, ári tekti!
Men arqyly tartylyp barlyq ǵalam,
Órekpip ór kóńilim ottaı janam
Jetetin maǵan kim bar kel ortaǵa,
Jetildi bilim alyp oı men sanam. (kúsh)

Balalar búgin sizder kúsh taqyrybymen tanysasyńdar.
«Bilegi kúshti birdi jyǵady,
bilimi kúshti myńdy jyǵady».
«Kóptiń kúshi – birlikte».

Kúsh – denelerdiń ózara árekettesýin sıpattaıtyn shama.

Ártúrli denege ártúrli kúsh túsiremiz.
Demek, kúshtiń san mán kóp te, az da bolýy múmkin.
Kúsh sandyq mánimen jáne baǵytymen sıpattalatyn fızıkalyq shama bolyp tabylady.

Kúshti Ǵ árpimen belgileımiz.

Sİ júıesinde kúsh birligine Núton (N) alynǵan. 1N – tynyshtyq kúıindegi massasy 1 kg denege 1 s ishinde 1 m/s jyldamdyq beretin kúsh. Budan úlken kúsh birligi – kılonúton (kN) da qoldanylady. 1kN = 1000 N.

Dene pishiniń nemese ólshemderiniń ózgerýin deformasıa (latynsha deformasıa – búliný, buzylý) dep ataıdy.