Logıkalyq fýnksıalarǵa esepter shyǵarý
Batys Qazaqstan oblysy,
Oral qalasy, Syrym aýdany, Bulan aýyly,
Jalpy bilim beretin Bulan orta mektep - balabaqsha kesheniniń
ınformatıka páni muǵalimi Turǵanalıeva Janargúl Ganmırjanqyzy
Informatıka 8 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Logıkalyq fýnksıalarǵa esepter shyǵarý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Kompúterdiń logıkalyq negizderi, logıkalyq pikirlerdiń negizgi túsinikteri logıkalyq operasıalary týraly bilimderin qalyptastyrý.
Tárbıeligi: Jaýapkershilikke baýlý, dáldikke úıretý.
Damytýshylyǵy: Oqýshynyń árbir sabaqqa yntasy men qabiletin biriktirip, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Sabaqtyń túri: ózdik jumys
Sabaqtyń ótý ádisi: sózdik, kórneki, praktıkalyq
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúterler, toptamalar, test suraqtary t. b. b.
Oqytý formalary: jeke, toptyq jáne ujymdyq.
Sabaqtyń ótý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
İİ. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
Logıkalyq amaldar shyǵarý.
1. Dóńgelek ústel basynda 100 adam otyr. Er adamdar áıel adamdardan artyq. Dóńgelek boıymen bir - birine qarama - qarsy otyrǵan eki adamnyń er adam ekendigin dáleldeńiz. Sheshimi: 1. adam sany 2. 50 jup 3. juptary boıynsha otyrǵyzý 4. er adam kóp bolǵasyn 1 kletkada 2 er adam otyrady.
2. Otyrǵan bes adamnyń ishinde tanys sany birdeı 2 - den kem emes adamdar bar ekenin dáleldeńiz. Sheshimi: 1. adamdar sany 2. tanys sany (0, 1, 2, 3, 4) 3. birdeı tanys sanyna qaraı 4. 2 - den kem emes tanysy bar adamdar bar.
3. Synyptaǵy 43 oqýshynyń dápterleriniń tústeri 6 tústi. Solardyń ishinde birdeı tústi dápterleri bar 8 oqýshy tabylatynyn dáleldeńiz. Sheshimi: 1. oqýshylar 2. túster sany 3. túsine qaraı 4. 43=7*6+1 7+1=8 13
4. Eki jas kolleksıonerdiń árqaısynda 20 markadan jáne 10 znachoktan bar. Bir markaǵa bir marka, bir znachokqa bir znachok berýdi olar shynaıy aıyrbas dep ataıdy. Onda eki kolleksıoner bir - birimen neshe tásilmen shynaıy aıyrbas jasaı alady? Sheshimi: 20*20=400 10*10=100 400+100=500
5. Sórede 5 kitap tur. Jınaq – bir nemes birneshe kitaptardan tura alatyn bolsa, kitaptardy neshe tásilmen jınaqtarǵa bólýge bolady? Sheshimi: 5+5*4+5*4*3+5*4*3*2+5*4*3*2*1=325
6. 80. Neshe tásilmen 14 adamdy jupqa bólýge bolady? Sheshimi: (1; 13) bul bir jupty alǵan soń, 12 adam qaldy. (1; 11) ekinshi jupty alǵan soń, 10 adam qaldy.......... 13*11*9*7*5*3*1=135 135 81. Qatar turǵan úsh natýral sandardyń kóbe»tindisi 6 - ǵa bólinetinin dáleldeńiz. Sheshimi: Bul úsh san arasynda 2 - ge jáne 3 - ke bólinetin san bar. Demek, úsheýiniń kóbeıtindisi 6 - ǵa bólinedi. Mysaly: 11, 12, 13 nemese 14, 15, 16 t. b.
7. 15 bala 100 jańǵaq terdi. İshinde 2 balanyń tergen jańǵaqtar sanynyń teń ekendigin dáleldeńiz. Sheshimi: (Keri jorý) Árqaısynyń tergen jańǵaq sany ártúrli dep alaıyq. Onda 0+1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11+12+13+14=105 Al bizde jańǵaq sany – 100. Bul esepke qaıshy keledi. Demek, kem degende eki baoa birdeı jańǵaq tergeni dáleldendi.
8. Maral 96 paraqty qalyń dápter satyp alyp, onyń árbir betin 1 - den 192 - ge deıin ret - retimen túgeldeı nómirlep shyqty. Maral qalyń dápterdiń arasynan 25 paraqty jyrtyp aldy jáne sol paraqtar betterinde jazylǵan 50 sandy bir - birine qosty. Osy sandardyń qosyndysy 1990 - ǵa teń bolýy múmkin be? Sheshimi: Joq. 25 paraq – 50 bet – 50 san Jup – j Taq – t j + t = t, t + j = t jt jt jt.... jt tj tj tj.... tj Mundaı juptar bizde 25. Al 25 taq sandardy qossaq, taq san shyǵýy kerek. Al 1990 – jup san.
9. Eń alǵashqy 36 jaı sandardan manıalyq kvadrat qurastyrýǵa bola ma? Sheshimi: Joq, onyń arasynda 2 sany bar. Eger kvadrat qursaq, 2 turǵan joldyń jáne baǵandaǵy sandardyń qosyndysy taq bolady., al qalǵan joldar men baǵandardaǵy sandardyń qosyndysy jup bolady. J 2 T J J J t j J j j j 85. Shahmat taqtasyn 1*2 domınosymen a1 jáne h8 kletkalary ǵana bos qalatyndaı etip jabýǵa bolady ma? Sheshimi: Joq. q – qara kletka, a – aq kletka Eger a1 jáne h8 kletkalaryn alyp tastasaq, onda eki qara kletkany alyp tastaımyz. Al domıno shahmat taqtasynda bir qara, bir aq kletkany jabady. Eger eki qara kletkany alyp tastasaq, qara kletkalar aq kletkalardan az bolady. Sondyqtan domıno shahmat taqtasyn jaba almaıdy. q 8 a 7 q 6 a 5 q 4 a 3 q 2 q a q a q a q a 1 a b c d e f g h 86. Aýylda 100 adam turady. Ár kún saıyn olar úsh - úshten aýyldy kúzetýge shyǵady. Biraz ýaqyt ótken soń, olar bir - birimen bir ret ǵana kúzetke shyqqan bolýy múmkin be? Sheshimi: Joq. Bir adamdy alsaq ol eki adammen kúzetke shyǵady. Onda qalǵandaryn juptarǵa bóleıik: (1+1) – juptar sany - 49. 1+ (1+1) + (1+1)+ (1+1)+ (1+1)+...+ (1+1)+ (1+1)+1=100 Bir adam 49juppen kúzetke kezek - kezek shyǵady, sonda 1 adam artyq qalady. Ol adammen kúzetke shyǵý úshin úshinshi bir adam kerek. Ony 49 juptyń arasynan ǵana ala alamyz. 49 juptyń arasynan bir adamdy alsaq, onda ol kúzetke ekinshi ret shyǵatyn bolady.
10. Dóńgelek boıyna toǵyz san jazylǵan: tórt ret 1 sany jáne bes ret 0 sany jazyldy. Ár sekýnd saıyn bul sandarǵa mynadaı operasıalar qoldanylady: - árbir kórshi turǵan sandar ártúrli bolsa, olardyń arasyna 0 sany qoıylady. - árbir kórshi turǵan sandar birdeı bolsa, arasyna 1 sany jazylady. Sosyn burynǵy jazylǵan sandardy óshirip tastalynady. Biraz ýaqyt ótken soń, dóńgelek boıyndaǵy sandar birdeı bolýy múmkin be? Sheshimi: Joq. Sebebi, birdeı sandardy alý úshin 1 men 0 sandary kezektesýi kerek. Al bul esep sharty boıynsha múmkin emes.
11. Qorapta 101 tıyn bar. Onyń ishinde 50 tıyn jalǵan jáne olar shynaı tıyndardan salmaǵy boıynsha 1 gramǵa ǵana aıyrmashylyǵy bar (artyq nemese kem ekeni belgisiz). Almat bir tıyndy alyp, tabaqty tarazyny bir ret ǵana qoldanyp, onyń jalǵan nemese shynaıy tıyn ekenin bilgisi keledi? Almat tıynnyń qandaı ekenin bile ala ma? Sheshimi: Ia. Almat ol tıyndy 101 tıyn arasynan alyp tastasa, 100 tıyn qalady. 100 tıyndy 50 - den ekige bólip, tabaqty tarazynyń eki jaǵyna salǵanda olardyń salmaqtarynyń aıyrmashylyǵy: - jup sanǵa aıyrmashylyq bolsa, onda Almattyń alyp tastaǵan tıyny - shynaıy, - taq sanǵa aıyrmashylyq bolsa, onda Almattyń alyp tastaǵan tıyny – jalǵan.
Úıge tapsyrma: 23 bettegi praktıkýmdy oryndap kelý.
Sabaqty qorytyndylaý: Jańa materıaldy pysyqtaý, oqýshylardyń meńgergen bilimderin taldaý, baǵalaý.
Oqýshylardy baǵalaý.
Oral qalasy, Syrym aýdany, Bulan aýyly,
Jalpy bilim beretin Bulan orta mektep - balabaqsha kesheniniń
ınformatıka páni muǵalimi Turǵanalıeva Janargúl Ganmırjanqyzy
Informatıka 8 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Logıkalyq fýnksıalarǵa esepter shyǵarý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Kompúterdiń logıkalyq negizderi, logıkalyq pikirlerdiń negizgi túsinikteri logıkalyq operasıalary týraly bilimderin qalyptastyrý.
Tárbıeligi: Jaýapkershilikke baýlý, dáldikke úıretý.
Damytýshylyǵy: Oqýshynyń árbir sabaqqa yntasy men qabiletin biriktirip, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Sabaqtyń túri: ózdik jumys
Sabaqtyń ótý ádisi: sózdik, kórneki, praktıkalyq
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúterler, toptamalar, test suraqtary t. b. b.
Oqytý formalary: jeke, toptyq jáne ujymdyq.
Sabaqtyń ótý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
İİ. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
Logıkalyq amaldar shyǵarý.
1. Dóńgelek ústel basynda 100 adam otyr. Er adamdar áıel adamdardan artyq. Dóńgelek boıymen bir - birine qarama - qarsy otyrǵan eki adamnyń er adam ekendigin dáleldeńiz. Sheshimi: 1. adam sany 2. 50 jup 3. juptary boıynsha otyrǵyzý 4. er adam kóp bolǵasyn 1 kletkada 2 er adam otyrady.
2. Otyrǵan bes adamnyń ishinde tanys sany birdeı 2 - den kem emes adamdar bar ekenin dáleldeńiz. Sheshimi: 1. adamdar sany 2. tanys sany (0, 1, 2, 3, 4) 3. birdeı tanys sanyna qaraı 4. 2 - den kem emes tanysy bar adamdar bar.
3. Synyptaǵy 43 oqýshynyń dápterleriniń tústeri 6 tústi. Solardyń ishinde birdeı tústi dápterleri bar 8 oqýshy tabylatynyn dáleldeńiz. Sheshimi: 1. oqýshylar 2. túster sany 3. túsine qaraı 4. 43=7*6+1 7+1=8 13
4. Eki jas kolleksıonerdiń árqaısynda 20 markadan jáne 10 znachoktan bar. Bir markaǵa bir marka, bir znachokqa bir znachok berýdi olar shynaıy aıyrbas dep ataıdy. Onda eki kolleksıoner bir - birimen neshe tásilmen shynaıy aıyrbas jasaı alady? Sheshimi: 20*20=400 10*10=100 400+100=500
5. Sórede 5 kitap tur. Jınaq – bir nemes birneshe kitaptardan tura alatyn bolsa, kitaptardy neshe tásilmen jınaqtarǵa bólýge bolady? Sheshimi: 5+5*4+5*4*3+5*4*3*2+5*4*3*2*1=325
6. 80. Neshe tásilmen 14 adamdy jupqa bólýge bolady? Sheshimi: (1; 13) bul bir jupty alǵan soń, 12 adam qaldy. (1; 11) ekinshi jupty alǵan soń, 10 adam qaldy.......... 13*11*9*7*5*3*1=135 135 81. Qatar turǵan úsh natýral sandardyń kóbe»tindisi 6 - ǵa bólinetinin dáleldeńiz. Sheshimi: Bul úsh san arasynda 2 - ge jáne 3 - ke bólinetin san bar. Demek, úsheýiniń kóbeıtindisi 6 - ǵa bólinedi. Mysaly: 11, 12, 13 nemese 14, 15, 16 t. b.
7. 15 bala 100 jańǵaq terdi. İshinde 2 balanyń tergen jańǵaqtar sanynyń teń ekendigin dáleldeńiz. Sheshimi: (Keri jorý) Árqaısynyń tergen jańǵaq sany ártúrli dep alaıyq. Onda 0+1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11+12+13+14=105 Al bizde jańǵaq sany – 100. Bul esepke qaıshy keledi. Demek, kem degende eki baoa birdeı jańǵaq tergeni dáleldendi.
8. Maral 96 paraqty qalyń dápter satyp alyp, onyń árbir betin 1 - den 192 - ge deıin ret - retimen túgeldeı nómirlep shyqty. Maral qalyń dápterdiń arasynan 25 paraqty jyrtyp aldy jáne sol paraqtar betterinde jazylǵan 50 sandy bir - birine qosty. Osy sandardyń qosyndysy 1990 - ǵa teń bolýy múmkin be? Sheshimi: Joq. 25 paraq – 50 bet – 50 san Jup – j Taq – t j + t = t, t + j = t jt jt jt.... jt tj tj tj.... tj Mundaı juptar bizde 25. Al 25 taq sandardy qossaq, taq san shyǵýy kerek. Al 1990 – jup san.
9. Eń alǵashqy 36 jaı sandardan manıalyq kvadrat qurastyrýǵa bola ma? Sheshimi: Joq, onyń arasynda 2 sany bar. Eger kvadrat qursaq, 2 turǵan joldyń jáne baǵandaǵy sandardyń qosyndysy taq bolady., al qalǵan joldar men baǵandardaǵy sandardyń qosyndysy jup bolady. J 2 T J J J t j J j j j 85. Shahmat taqtasyn 1*2 domınosymen a1 jáne h8 kletkalary ǵana bos qalatyndaı etip jabýǵa bolady ma? Sheshimi: Joq. q – qara kletka, a – aq kletka Eger a1 jáne h8 kletkalaryn alyp tastasaq, onda eki qara kletkany alyp tastaımyz. Al domıno shahmat taqtasynda bir qara, bir aq kletkany jabady. Eger eki qara kletkany alyp tastasaq, qara kletkalar aq kletkalardan az bolady. Sondyqtan domıno shahmat taqtasyn jaba almaıdy. q 8 a 7 q 6 a 5 q 4 a 3 q 2 q a q a q a q a 1 a b c d e f g h 86. Aýylda 100 adam turady. Ár kún saıyn olar úsh - úshten aýyldy kúzetýge shyǵady. Biraz ýaqyt ótken soń, olar bir - birimen bir ret ǵana kúzetke shyqqan bolýy múmkin be? Sheshimi: Joq. Bir adamdy alsaq ol eki adammen kúzetke shyǵady. Onda qalǵandaryn juptarǵa bóleıik: (1+1) – juptar sany - 49. 1+ (1+1) + (1+1)+ (1+1)+ (1+1)+...+ (1+1)+ (1+1)+1=100 Bir adam 49juppen kúzetke kezek - kezek shyǵady, sonda 1 adam artyq qalady. Ol adammen kúzetke shyǵý úshin úshinshi bir adam kerek. Ony 49 juptyń arasynan ǵana ala alamyz. 49 juptyń arasynan bir adamdy alsaq, onda ol kúzetke ekinshi ret shyǵatyn bolady.
10. Dóńgelek boıyna toǵyz san jazylǵan: tórt ret 1 sany jáne bes ret 0 sany jazyldy. Ár sekýnd saıyn bul sandarǵa mynadaı operasıalar qoldanylady: - árbir kórshi turǵan sandar ártúrli bolsa, olardyń arasyna 0 sany qoıylady. - árbir kórshi turǵan sandar birdeı bolsa, arasyna 1 sany jazylady. Sosyn burynǵy jazylǵan sandardy óshirip tastalynady. Biraz ýaqyt ótken soń, dóńgelek boıyndaǵy sandar birdeı bolýy múmkin be? Sheshimi: Joq. Sebebi, birdeı sandardy alý úshin 1 men 0 sandary kezektesýi kerek. Al bul esep sharty boıynsha múmkin emes.
11. Qorapta 101 tıyn bar. Onyń ishinde 50 tıyn jalǵan jáne olar shynaı tıyndardan salmaǵy boıynsha 1 gramǵa ǵana aıyrmashylyǵy bar (artyq nemese kem ekeni belgisiz). Almat bir tıyndy alyp, tabaqty tarazyny bir ret ǵana qoldanyp, onyń jalǵan nemese shynaıy tıyn ekenin bilgisi keledi? Almat tıynnyń qandaı ekenin bile ala ma? Sheshimi: Ia. Almat ol tıyndy 101 tıyn arasynan alyp tastasa, 100 tıyn qalady. 100 tıyndy 50 - den ekige bólip, tabaqty tarazynyń eki jaǵyna salǵanda olardyń salmaqtarynyń aıyrmashylyǵy: - jup sanǵa aıyrmashylyq bolsa, onda Almattyń alyp tastaǵan tıyny - shynaıy, - taq sanǵa aıyrmashylyq bolsa, onda Almattyń alyp tastaǵan tıyny – jalǵan.
Úıge tapsyrma: 23 bettegi praktıkýmdy oryndap kelý.
Sabaqty qorytyndylaý: Jańa materıaldy pysyqtaý, oqýshylardyń meńgergen bilimderin taldaý, baǵalaý.
Oqýshylardy baǵalaý.
You Might Also Like
-
Qazaqstan tarıhy 10 synyp
